Jakoba Vojo
El Vikipedio
Jakoba Vojo aŭ Vojo de Sankta Jakobo (hispanlingve, Camino de Santiago [kamino de santjago]) estas fasko da vojoj kiujn el Okcident-Eŭropo trairis pilgrimantoj al galega urbo Santiago de Compostela.
Ĝi estas ero de Monda Kulturheredaĵo de UNESKO.
Enhavo |
[redaktu] Historio
Fine de 8-a jarcento, disvastiĝas en nordokcidenta Iberio la ideo, ke apostolo sankta Jakobo la Maljuna predikis kristanismon en tiu lando kaj tie ankaŭ estis enterigita. Oni komencis kulti la sanktulon en loko proksima al episkopa urbo Iria Flavia, kie situis romiepoka tombejo. Post unu jarcento, la novaĵo estas konata en suda Francio. Al la loko, nomata Compostela [kompostEla], alvenas la unuaj eksteriberianoj dezirantaj preĝi antaŭ restaĵoj de la apostolo kaj koni tiujn landojn, kiujn proksimaj islamanoj igas allogaj kaj legendindaj.
Tamen, laŭ iuj modernaj opinioj, la tombo estas vere de herezestro Prisciliano.
La malkovro de la tombo samtempas kun la alveno al la reĝlando de Asturio-Leono de mozaraboj rifuĝintaj el la islamregataj landoj, kaj dezirantaj montri klare sian malkonsenton kaj politikan kaj religian kontraŭ la kordoba emiro kaj la ekleziestraro sub li.
La nombro de la pilgrimantoj kreskegas ekde 11-a jarcento, kiam eŭropanoj lasas sian izolecon kaj pilgrimado iĝas la plej populara devotaĵo. Romo, Jerusalemo kaj Santiago estas la ĉefaj kristana pilgrimejoj.
Krucmilitistoj kaj la italaj maraj civitoj malfermas la vojon al Jerusalemo. La reĝoj de Navaro, Aragono kaj Kastilio kaj Leono helpas la vojaĝon per pontokonstruo, vojriparado kaj konstruo de malsanulejoj kaj tranoktejoj.
Post jaroj, la prestiĝo kaj riĉeco de Santiago ebligas al episkopo Diego Gelmírez igi ĝin ĉefepiskopejo (rimarku, ke Diego estas unu el la hispanaj formoj por "Jakobo").
Pluraj vojoj iras al Santiago, sed unu ĉefas: la franca vojo atingas Iberion tra la montopasejoj Somport aŭ Roncesvalles, de kie la pilgrimantoj iras al Puente la Reina tra, respektive, Jaca, Sangüesa kaj Monreal aŭ Pamplono.
De Puente la Reina al Estella, Monjardín, Logroño, Nájera, Santo Domingo de la Calzada, Belorado kaj Burgos, kie ankaŭ aldoniĝas la malĉefa vojo de Baiona, Tolosa, Vitoria-Gasteiz, Miranda de Ebro kaj Briviesca.
La etapoj de Burgos iras tra Castrojeriz, Frómista, Carrión de los Condes, Sahagún, kaj León, kie parto de la pilgrimantoj elvojiĝas al Oviedo por sekvi la marbordan vojon al Santiago. La cetero iras al Astorga, Ponferrada, Villafranca del Bierzo, Cebrero, Portomarín, Palas del Rey kaj, cele, Santiago de Compostela.
Laŭ la vojo, registoj ordonis konstrui kirkojn kaj malsanulejojn dediĉitajn al sankta Jakobo. Eĉ nun, en apudvojaj urboj kaj vilaĝoj, "Jakoba strato" aŭ "kirko de sankta Jakobo" montras, kie la vojo traurbis mezepoke.
La Vojo estis priskribita en Codex Calixtinus, alinome Liber Sancti Iacobi, verkita ĉefe de episkopo de Poitou Aymericus Picaudus, kiu klarigas la devotaĵojn kaj avertas kontraŭ fiaj fraŭdistoj, gastejestroj, ŝtelistoj, kiuj fiprofitis el pilgrimantoj.
Santiago ĝuas specialan privilegion, ekkonceditan ĉirkaŭ 1120. Kvankam la plej antikva buleo konservata estas Regis aeterni de Papo Aleksandro la 3-a de 1179, ĝi mencias pravigi privilegion de Papo Kaliksto la 2-a (1118-1124). Tiu ĉi papo estis frato de Rajmundo de Burgundio kaj, do, onklo de reĝo Alfonso la 7-a de Kastilio; li estis bonegofaranto por la eklezio de Compostela. La privilegio tekstas, ke en jaroj, kiam la 25-a de julio, la jakoba tago, estas dimanĉo, oni povos akiri en la katedralo de Santiago la samajn spiritajn donacojn (pekopardono/indulgenco, elpurgatoriigi animojn), kiel en Romo dum romaj jubileaj jaroj, ofte ĉiun 25-an jaron. 2004 estas do jakoba jubilea jaro.
[redaktu] La nuntempa vojo
Post mezepoko, la vojo estis malpli kaj malpli uzata. Nur dum la 1970-aj jaroj ekis nova intereso por la pilgrimvojo. En la jaro 1982 la papo Johano Paŭlo la 2-a vizitis Santiagon de Compostela kaj alvokis kadre de granda eŭropa festo la malnovan kontinenton retrovi siajn radikojn. La konsilio de Eŭropo deklaris la vojon en 1987 unua eŭropa kulturvojo. Tiam oni nombris ĉirkaŭ 3000 pilgrimoj jare, en 2003 jam venis 74.000 el ĉiuj landoj de la mondo. Dum la sankta kompostela jaro 2004 oni nombris entute 179.932, kiuj faris almenaŭ la lastajn 100 km piede aŭ la lastajn 200 km bicikle aŭ ĉevalrajde.
Antaŭ la sankta kompostela jaro 1993, la galega registaro decidis plivalorigi la vojon ne nur por religia pilgrimvojo, sed ankaŭ por turisma celo. Pro tio ĝi lanĉis la kampanjon Xacobeo 93, riparante la ŝoseojn kaj la apudajn helpejojn. Ĝi konvinkis ankaŭ la ceterajn registarojn de apudvojaj regionoj. De tiam, laŭiri la vojon piedire, bicikle aŭ ĉevalrajde estas populara turisma celo, samtempe religia, spirita, sporta kaj kultura.
[redaktu] Sanktuloj de la Vojo
La Vojo siavice kreas pliajn sanktulojn kaj legendojn pri miraklojn. Ekzemplo: Sankta Domingo de la Calzada ("Dominiko de la Ŝoseo, tio estas, la Jakoba Vojo"), oferis sian vivadon servante pilgrimantojn.
 |
 |
 |
 |
[redaktu] Ekstera ligo
- Camino de Santiago en Enciclopedia Libre (hispanlingve).
- Xacobeo. Kampanjo de Galega Registaro (plurlingve, Macromedia Flash necesa).
- Turisma informo hispane.
- [1] deutsch.
[redaktu] Fontoj
- Fotofonto de Leonnard Leroŭ
- Filmo Saint Jacques... La Mecque
- Gvidlibro del camino Saint Jacques en Catalogne
- Praktika gvidlibro de del camino Saint-Jacques de Compostelle ISBN 2-84454-334-0
- Gvidlibro de la servicioj "manger et dormir sur le Camino Francés 2007" ISBN 2-9528559-0-0 manĝi kaj dormi sur la vojo
- "Compostelle en famille" de Bruno et Maryvonne Robineau. Kompostelo kun la familio
