Islamisme
Van Wikipedia
| Politieke ideologieën |
|---|
|
Dit artikel is een deel van de |
|
|
|
|
| Portaal politiek· |
Islamisme of politieke islam is een verzameling van politieke ideologieën gebaseerd op een conservatieve, letterlijke (of 'literalistische') interpretatie van de Koran en de Hadieth. De ideologie komt voort uit het principe van tawhid, eenheid, en is daarmee tegen de scheiding van geloof en staat.
Islamisten willen de staatshuishouding in de islamitische landen strikter in overeenstemming met de Koran brengen. Voor sommigen van hen is het ideaal om opnieuw een kalifaat in te voeren, met een leider die zowel geestelijke als seculiere macht heeft. Zij zien in dit politieke ideaal de oplossing voor alle wereldlijke, economische en sociale problemen. Sommigen vinden dat ook andere landen tot de islam bekeerd moeten worden.
Islamistische bewegingen verrichten ook vaak werk op maatschappelijk en sociaal terrein, iets wat ook voortkomt uit het principe van tawhid en winnen daarmee steun onder de bevolking. Slechts een kleine minderheid van islamisten gaat over tot geweld tegen andersdenkenden.
Inhoud |
[bewerk] Ideologie
Islamisme is een politieke ideologie die voortvloeit uit een strikte interpretatie van de islam. Islamisten schrijven alle moslims een strikt respect voor de Koran en de sjaria voor, met inbegrip van de daarin opgenomen regels voor familiaal recht, en de straffen, én met voorrang van deze regels op de burgerlijke wetten (die in democratische landen stelselmatig op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) gebaseerd zijn). De houding tegenover deze is daarom één van de factoren om islamisten van andere islamieten te onderscheiden.
Het islamisme geniet, mede door het politieke failliet van corrupte Arabische regimes zowel de seculiere (bijv. Syrië, Egypte, Algerije) als de zich theocratisch voordoende (bijv. Saoedi-Arabië, Marokko) en door de puriteinse en idealistische aard van haar ideologie, in de Arabische wereld een sterk groeiende bijval. Het krijgt ook onder West-Europese moslims een groeiende aandacht. Deze bijval wordt ook versterkt door de wijd verbreide wanhoop in Arabische en islamitische kringen ten aanzien van het schijnbaar onoplosbare Palestijns-Israëlische conflict en de daaruit voortvloeiende haat tegen Israël. Velen beseffen dat deze staat veel democratischer is en beter bestuurd wordt dan welk Arabisch land ook, maar tegelijk bezet het wel een Arabisch land, en een van de heilige steden van de islam, Jeruzalem.
[bewerk] Islamisme versus andere idealen
[bewerk] Islamisme versus universele mensenrechten
Vanuit de islamistische ideologie wordt onder andere de universele mensenrechten zoals neergeschreven in de UVRM afgewezen. Vooral de gelijkheid tussen man en vrouw, en de vrijheid van religieuze en politieke overtuiging is voor hen niet bespreekbaar (net zoals voor bijvoorbeeld fundamentalistische christenen). Voor veel islamisten is het verlaten van de islam, apostasie, totaal onaanvaardbaar. Het is voor hen een zware misdaad, waarop volgens hen de doodstraf hoort te staan.
[bewerk] Islamisme versus westerse, seculiere idealen
In westerse landen hebben juristen de relatie tussen sharia, islamitisch familierecht en het burgerlijk recht in Europa onderzocht. Zowel de Britse jurist Sebastian Poulter als het Europees Hof voor de Rechten van de Mens [1] besloten dat de koran en de sjaria, in een letterlijke interpretatie, onverzoenbaar zijn met de seculiere, democratische rechtsorde. Elke moslim die beweert dat zij de Koran en sjaria altijd moeten kunnen volgen, stelt zich dus buiten de democratische rechtsorde. Dat geldt niet alleen voor bekende islamisten zoals Yusuf Al-Qaradawi, maar eveneens voor die moslims -zoals Tariq Ramadan- die de tegenstellingen tussen Koran en democratie ontkennen.
[bewerk] Kritiek op het islamisme
Islamisme wordt door velen, zowel moslims als niet-moslims, gezien als een gevaarlijke, veroveringsgezinde en gewelddadige ideologie. Feit is dat er islamisten zijn die geweld tegen andersdenkenden en mensen van andere religies of levensbeschouwingen goedkeuren. Meer extreme islamisten gaan zelfs zover ook alle niet voldoende strenge islamieten te veroordelen. Zo predikte Said Qutb dat alle islamitische staatsleiders die de sharia niet invoeren, vermoord mogen worden.
[bewerk] Terminologie
De termen Islam, islamisme, islamitisch fundamentalisme, militante islam, politieke islam, wahabisme, takfirieen, salafisme en zelfs islam(o)-fascisme worden in hoge mate door elkaar gebruikt. Dit leidt regelmatig tot storende en hinderlijke veralgemeniseringen en misverstanden. Naar de betekenis liggen 'islamisme', 'islamitisch fundamentalisme', 'militante islam', en in iets mindere mate 'wahabisme', 'salafisme' redelijk dicht bij elkaar. De laatste twee zijn evenwel eerder religieuze, theologische termen.
Met name de verwarring tussen 'islamiet' en 'islamist' is kwalijk, want stigmatiserend voor een niet-fundamentalistische moslim. Er zijn moslims die vanwege dit stereotyperende karakter van het woord "Islamisme" en "Islamist" pertinent tegen het gebruik ervan zijn. Een "Islamist" betekent immers in gangbare taaluitleg "aanhanger van de Islam" of "Moslim". "Islamisme" en "Islamist" zijn derhalve uiterst politiek beladen woorden.
[bewerk] Bekende islamisten
Enkele bekende islamisten zijn:
- Said Abul Ala Maududi
- Said Qutb
- Yusuf al-Qaradawi, ook 'Yoes(s)oef Al-Qaradawi' of Al-Qardawi' geschreven
De Zwitserse filosoof Tariq Ramadan, die zichzelf nochtans nadrukkelijk als een gematigde, moderne moslim beschouwt, wordt door sommigen als een islamist beschouwd.
[bewerk] Nederland
Ook in Nederland (en andere Europese landen) zijn islamisten actief. Bekende personen zijn Mohammed Bouyeri en Samir Azzouz (en leden van de Hofstadgroep), die beiden in 2004 werden gearresteerd op verdenking van de moord op Theo van Gogh respectievelijk het voorbereiden van terroristische aanslagen.
Zowel Bouyeri als Azzouz wijzen de huidige Nederlandse rechtsstaat af en zouden daarvoor in de plaats een theocratie willen vestigen en daarmee samenhangend de sharia in willen voeren. Bouyeri ging in ieder geval zo ver dat hij tijdens verhoren niet wilde spreken met agenten of psychiaters omdat hij hen niet als 'wettelijk' erkende.
[bewerk] Dilemma
Veel westerse landen, de VS voorop, willen dat Arabische landen democratischer worden. Ook in die landen, zoals Egypte, wil de bevolking vrijere verkiezingen. Het probleem hierbij is dat de grootste oppositiepartijen vaak islamistisch zijn en mogelijk na de verkiezingen een anti-westerse of zelfs anti-democratische koers gaan varen.
In Algerije won het FIS, de islamistische partij, de eerste ronde van de verkiezingen van 1992. De overwinning van het FIS werd echter niet erkend door het zittende FLN-regime, dat hierin gesteund werd door de meeste westerse landen. Hierbij speelde mee dat voorlieden van het FIS hadden laten weten dat de eerste vrije verkiezing die door het FIS gewonnen zouden worden, meteen de laatste zou zijn. Het FIS was woedend en verklaarde over te gaan tot een opstand, die uiteindelijk uitliep op een acht jaar durende uiterst bloedige burgeroorlog, waarbij aan beide kanten gruweldaden werden begaan. Af en toe zijn er nog steeds (anno 2007) berichten over moordpartijen.
Ook in Oezbekistan nemen de meeste westerse landen liever de dictatuur voor lief, dan dat zij willen dat er een islamistische partij aan de macht komt.
Veel voorbeelden van deze hypocrisie zijn er ook vandaag de dag nog te ontdekken: in Palestina is de Hamas democratisch gekozen terwijl deze regering door het Westen geboycot wordt. Israël wenst nu eenmaal niet te praten met een gesprekspartner die de vernietiging van Israël als hoofdpunt van haar buitenlandse politiek heeft, ook al is dat een democratisch tot stand gekomen standpunt binnen de Palestijnse gebieden. Ook hoor je vaak dat Israël de eerste en enige echte democratie in het Midden-Oosten was en is: dit was echter Iran, totdat Mossadeq in 1953 door de CIA ten val gebracht werd.
Andersom is het hetzelfde verhaal: de Taliban, islamisten die niet democratisch gekozen zijn, maar de macht gegrepen hebben, zijn tot 2001 behandeld als normale gesprekspartners van de Verenigde Staten. Meerdere malen zijn er in de USA gesprekken geweest over de aanleg van de langste gaspijp ter wereld.
[bewerk] Islamistische organisaties en politieke partijen
- Al Qaida
- Moslimbroederschap uit Egypte en andere landen
- FIS, uit Algerije
- Hezbollah uit Libanon
- Hamas uit de Palestijnse Gebieden
- Akramiya uit Oezbekistan (belangrijkste oppositiepartij)
[bewerk] Islamisme versus terrorisme
Een persoon die een Islamitische stroming volgt hoeft niet meteen gelijk te staan met een terrorist. Er zijn veel Islamistische stromingen die terrorisme ten zeerste afkeuren.
