Ureum

Van Wikipedia

Ureum
Chemische formule en molecuulmodel
2D voorstelling van de molecuulstructuur
3D voorstelling van de molecuulstructuur


Algemeen
Molecuulformule	(NH₂)₂C O
Smiles	NC(=O)N
IUPAC
Andere namen	koolzuurdiamide, carbamide, carbonyldiamide, urea
CAS-nummer	57-13-6
EINECS-nummer	200-315-5
EG-nummer
VN-nummer
Beschrijving	witgekleurde kristallen
Vergelijkbaar met
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen

Carcinogeen	nee
Hygroscopisch	licht
Risico (R) en veiligheid (S)	R-zinnen: S-zinnen: S22, S24/25
Omgang
Opslag
ADR-klasse
MAC-waarde	niet vastgelegd
LD₅₀ (ratten)	(oraal) 8471 mg/kg
LD₅₀ (konijnen)	mg/kg
MSDS-fiches	J.T. Baker
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	wit
Dichtheid	1,335 g/cm³
Molmassa	60,06 g/mol
Smeltpunt	(ontbindt bij) 133 °C
Kookpunt	°C
Vlampunt	°C
Zelfontbrandingstemperatuur	°C
Dampdruk	< 10 Pa
Andere eigenschappen
Oplosbaarheid in water	1080 g/L
Goed oplosbaar in	water, methanol, glycerine en ethanol
Slecht oplosbaar in	ether of chloroform
Onoplosbaar in
Dipoolmoment	D
Viscositeit	Pa·S	Kristallen
Kristalstructuur	trigonaal planair
Δ_fG^o_g	kJ/mol
Δ_fG^o_l	kJ/mol
Δ_fG^o_s	kJ/mol
Δ_fH^o_g	kJ/mol
Δ_fH^o_l	kJ/mol
Δ_fH^o_s	kJ/mol
S^o_{g, 1 bar}	J/mol·K
S^o_{l, 1 bar}	J/mol·K
S^o_s	J/mol·K
C^o_p,m	J/mol·K
Evenwichtsconstanten
Klassieke analyse
Spectra
Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaard omstandigheden gebruikt (298,15K of 25°C, 1 bar)

Ureum is een stikstofhoudende chemische verbinding met molecuulformule CH₄N₂O. Ureum is een afvalproduct bij de vertering van eiwitten, en wordt gebruikt als meststof voor planten. Derivaten van ureum, waarbij op een of beide van de stikstofgroepen nog een organische keten zit, noemt men in de organische chemie ureanen. Zijn alle waterstofatomen op de stikstofgroepen vervangen door organische ketens, dan spreekt men van guanidines.

[bewerk] Ontdekking

Ureum werd in 1773 door Hilaire Rouelle ontdekt en in 1828 als eerste organische verbinding kunstmatig gesynthetiseerd. Friedrich Wöhler maakte de verbinding door kaliumcyanaat (KOCN) te laten reageren met ammoniumsulfaat ((NH₄)₂SO₄). Hierdoor werd de theorie, dat organische substanties alleen maar door levende wezens gevormd kunnen worden(de zogenaamde "vis vitalis" (levenskracht)) weerlegd en dit inzicht effende de weg voor de organische chemie.

[bewerk] Bemesting

Ureum is een meststof voor de bemesting van planten. Het kan zowel door de grond gewerkt als (in opgeloste vorm) op het blad gespoten worden. Bij bespuiting op het blad moet bladverbranding (te hoge concentratie zouten, die uitdroging van de plant veroorzaken door het grote verschil in osmotische druk) voorkomen worden. Daarom kan dit maar onder bepaalde omstandigheden van zowel de plant als het weer.

Planten kunnen nitraat (NO₃^-) direct uit het bodemvocht opnemen, terwijl ureum en ammonium (NH₄⁺) in de bodem eerst moeten worden omgezet in nitraat.
De omzetsnelheid is afhankelijk van de hoeveelheid bodemvocht en bodemtemperatuur. De omzetting van ureum in ammonium duurt bij een bodemtemperatuur van 10^oC bijvoorbeeld ongeveer 2 dagen. Voor de omzetting van ammonium in nitraat is bij die temperatuur twee weken nodig. Verantwoordelijk voor beide processen zijn nitrificerende microorganismen. Een dergelijke trage vrijstelling van meststof is positief voor de begroeiing, niet alleen omdat bij regenval niet alles onmiddellijk uitspoelt, maar ook omdat trage vrijstelling het risico op verbranding van de planten vermindert.

[bewerk] Urine

Ureum komt ook voor in de urine van mensen en dieren. De lever haalt de ammoniak die vrijkomt bij de vertering van eiwitten uit het bloed en zet dit om in ureum, dat vervolgens met de urine uitgescheiden wordt via de nieren. In stikstofarme gebieden, zoals duinen en heide, zijn urineplekken duidelijk te herkennen aan het groenere gras. Urine is ook de belangrijkste bron van stikstof in afvalwaterzuiveringen. Door het plat-lopende rioolstelsel in Nederland vindt omzetting plaats van urine naar ammonium, waardoor in de zuivering de aandacht ligt op het verwijderen van ammonium.

[bewerk] Huid

In de menselijke huid is ureum door zijn waterbindendvermogen een van de belangrijkste natuurlijke vochtvasthoudende stoffen. Een tekort aan ureum in de huid kan leiden tot droge huid aangezien de huid geen vocht kan vasthouden.

[bewerk] Industriële productie

Uit aardgas, lucht en water wordt ureum geproduceerd. In 2004 werd wereldwijd 127 miljoen ton geproduceerd. Eerst wordt waterstof geproduceerd. Vervolgens wordt hiermee met de stikstof uit de lucht ammoniak gemaakt in het Haber-Bosch proces. Dit wordt vervolgens in een volgende productiestap omgezet wordt in ureum. Van de ureum worden korrels gemaakt.
Ureum wordt ook gebruikt voor de productie van de kunststof melamine.