3 Pułk Ułanów Śląskich
Z Wikipedii
3 Pułk Ułanów Śląskich – polski pułk kawalerii z okresu międzywojennego
Garnizon przed 1939 – Tarnowskie Góry
Święto pułkowe – 14 czerwca (rocznica bitwy pod Łokiszynem w 1919)
Barwy pułku – proporczyk żółto-biały, czapka rogatywka – otok żółty
Spis treści |
[edytuj] Tradycja
Pułk nawiązywał do tradycji jazdy Księstwa Warszawskiego, Królestwa Polskiego oraz powstania listopadowego.
[edytuj] Historia
3 Pułk Ułanów powstał w 1917 jako część 1 Korpusu Polskiego. Następnie współdziałał z 1 Dywizją Strzelców Polskich i wraz z nią został rozwiązany latem 1918.
Odtworzony został już w listopadzie 1918 w Warszawie a jeden z jego szwadronów sformowano w Zagłębiu Dąbrowskim. Poszczególne jego szwadrony brały udział w rozbrajaniu Niemców w Warszawie, Sosnowcu i Dąbrowie Górniczej. Następnie poszczególne szwadrony wyruszyły na front. Dopiero od kwietnia 1919 pułk występuje jako całość.
Po zakończeniu działań na wschodnich granicach Polski, zszedł z linii demarkacyjnej w połowie 1920 roku. W czerwcu 1921 pułku uczestniczy w przejmowaniu części Górnego Śląska przyznanego po plebiscycie.
Następnie zajmuje garnizon w Tarnowskich Górach, gdzie będzie stacjonował do 1939.
W 1939 brał udział w kampanii wrześniowej, gdzie wobec braku dalszej możliwości walki rozproszył się.
Odtworzony został w konspiracji w ramach Armii Krajowej w 1943 roku w rejonie Miechowa i Częstochowy jako dywizjon w składzie 106 Dywizji Piechoty AK. Rozwiązanie pułku nastąpiło w dniu 19 stycznia 1945 w związku z rozkazem o rozwiązaniu Armii Krajowej.
Kolejne odtworzenie 3 Pułku Ułanów Śląskich miało miejsce w dniu 21 sierpnia 1944 w miejscowości San Basilio we Włoszech. Był to już pułk pancerny wchodzący w skład 14 Samodzielnej Wielkopolskiej Brygady Pancernej. Pułk ten został rozwiązany w 1948 na terenie Wielkiej Brytanii.
[edytuj] Dzieje sztandaru pułku
Pułk posiadał dwa sztandary. Pierwszy pochodzący z 1920 roku znajduje się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Natomiast drugi, który został ufundowany przez mieszkańców Warszawy został wręczony w dniu 16 października 1921 przez marszałka Józefa Piłsudskiego. Losy tego sztandaru, który uczestniczył w walkach pułku w 1939 nie są znane.
[edytuj] Działania bojowe pułku
[edytuj] I wojna światowa
3 Pułk Ułanów powstał w ramach 1 Korpusu Polskiego walczącego po stronie Rosji w I wojnie światowej i brał udział w walkach w osłonie odwrotu 1 Dywizji Strzelców Polskich aż do momentu kapitulacji przed wojskami niemieckimi w latem 1918.
[edytuj] Walki w latach 1918–1921
Po odtworzeniu w ramach Wojska Polskiego w 1918 pułk brał udział w rozbrajaniu Niemców w Warszawie i w Zagłębiu Dąbrowskim.
W styczniu 1919 dwa szwadrony pułku skierowane zostały na front do Małopolski Wschodniej, gdzie prowadził walki z wojskami ukraińskimi. Następnie od kwietnia 1919 już całością sił wziął udział w zagonie na Łuniniec i w walkach o Mińsk. W działaniach na Białorusi pułk uczestniczył do maja 1920.
Następnie w składzie 3 Armii dowodzonej przez gen. Edwarda Rydza-Śmigłego wziął udział w wyprawie kijowskiej przeciwko oddziałom bolszewickim. Początkowo stanowiąc jej straż przednią a od momentu rozpoczęcia odwrotu przez 3 Armię straż tylną. Stoczył krwawe walki m.in. pod Nową Heblą, Kniahininem.
Następnie wziął udział w polskiej kontrofensywie w składzie IV Brygady Kawalerii staczając w dniach 15 – 16 sierpnia 1920 ciężką walkę pod Cycowem i po jej zakończeniu wziął udział w pościgu za wojskami przeciwnika na kierunku Biała Podlaska – Białystok – Augustów. W rejonie Augustowa doszło do walk z wojskami litewskimi.
Pułk wziął tam udział w bitwie nad Niemnem, a po zawarciu rozejmu pozostał na linii demarkacyjnej do połowy 1921 a następnie wrócił do kraju. W czerwcu 1921 uczestniczył w zajmowaniu Górnego Śląska , gdzie nie toczył żadnych walk.
[edytuj] II wojna światowa
[edytuj] Kampania wrześniowa
Pułk wziął udział w kampanii wrześniowej w składzie Krakowskiej Brygady Kawalerii (Armia „Kraków”).
W dniu 1 września 1939 pułk wzmocniony batalionem Obrony Narodowej zajmował pozycje osłonowe na północ od Tarnowskich Gór na linii Kalety – Koszęcin., gdzie w dniach 1–2 września prowadził ciężkie walki z oddziałami niemieckiej 2 Dywizji Lekkiej.
W dniu 3 września 1939 w związku z ogólnym położeniem całej Armii „Kraków” rozpoczął odwrót w kierunku na Pińczów. 6 września pułk zajął pozycję obronne między Pinczowem a Buskiem, a następnego dnia w rejonie miejscowości Chotel Czerwony osłaniał kierunek Wiślicy.
W dniu 8 września przekroczył Wisłę i podjął marsz w kierunku Baranowa, gdzie zajmuję pozycję broniąc przeprawy na Wiśle.
Następnie wszedł w skład Grupy Operacyjnej gen. Sadowskiego i ubezpieczał ją w rejonie Tarnobrzegu w dniu 12 września. 16 września pułk bierze udział w walkach o Tarnogród i nad rzeką Tanwią. Brał także udział w próbie opanowania Tarnwatki.
W dniu 19 września 1939 roku pułk został rozbity w rejonie miejscowości Rogoźno, a jego dowódca został ranny. W dniu 20 września resztki pułku wraz z całą Krakowską Brygadą Kawalerii skapitulowały w lesie koło miejscowości Ulowo.
[edytuj] Kampania włoska 1944–1945
Odtworzony 3 Pułk Ułanów Śląskich Pancernych nie brał udziału w działaniach bojowych, gdyż jego szkolenie zakończyło się już po zakończeniu walk we Włoszech.
[edytuj] Walki w ramach Armii Krajowej
Nie są znane działania bojowe odtworzonego w konspiracji 3 Pułku Ułanów Śląskich.
[edytuj] Dowódcy
- 1917 - 1918 – płk Zygmunt Łempicki
- 1918 – rtm. Stefan Strzemieński
- 1918 - 1920 – ppłk/płk Stefan Strzemieński
- 1920 - 1928 – mjr/płk Cypiran Bystram
- 1928 - 1937 – ppłk/płk Kazimierz Żelisławski
- 1937 - 1939 – ppłk/płk Czesław Chmielewski
- 1944 - 1945 – ppłk/płk Eugeniusz Święcicki
- 1945 - 1948 – ppłk/płk Jerzy Anders
- 1943 - 1945 – por./mjr AK K. Skierczyński ps. „Kruk”
[edytuj] Żurawiejka
-
- Za pogrzebem szarżą leci
- To ułanów jest pułk trzeci.
-
- Śpi spokojnie każda mama,
- gdy ma syna u Bystrama
-
- Z adiutantów i malarzy,
- Trzeci pułk karawaniarzy.
-
- Odbytnica w siodle, czoło w chmurach,
- To jest pułk w Tarnowskich Górach.
