Azot
Z Wikipedii
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
Dane ogólne | |||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nazwa, symbol, l.a.* | Azot, N, 7 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Własności metaliczne | niemetal | ||||||||||||||||||||||||||||||
Grupa, okres, blok | 15 (VA), 2, p | ||||||||||||||||||||||||||||||
Gęstość, twardość | 1,2506 kg/m3, bd | ||||||||||||||||||||||||||||||
Kolor | bezbarwny | ||||||||||||||||||||||||||||||
Własności atomowe | |||||||||||||||||||||||||||||||
Masa atomowa | 14,0067 u | ||||||||||||||||||||||||||||||
Promień atomowy (obl.) | 65 (56) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
Promień kowalencyjny | 75 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
Promień van der Waalsa | 155 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
Konfiguracja elektronowa | [He]2s22p3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
e- na poziom energetyczny | 2, 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Stopień utlenienia | ±3, 5, 4, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Własności kwasowe tlenków | silnie kwaśne | ||||||||||||||||||||||||||||||
Struktura krystaliczna | heksagonalna | ||||||||||||||||||||||||||||||
Własności fizyczne | |||||||||||||||||||||||||||||||
Stan skupienia | gazowy | ||||||||||||||||||||||||||||||
Temperatura topnienia | 63,14 K (-210,01 °C) |
||||||||||||||||||||||||||||||
Temperatura wrzenia | 77,35 K (-195,8°C) |
||||||||||||||||||||||||||||||
Temperatura krytyczna | 126,21 K 3.39 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
Ciśnienie krytyczne | 3,39 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
1,3 MPa (13 atm) | |||||||||||||||||||||||||||||||
Objętość molowa | 13,54×10-6 m³/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
Ciepło parowania | 2,7928 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
Ciepło topnienia | 0,3604 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
Ciśnienie pary nasyconej | bd | ||||||||||||||||||||||||||||||
Prędkość dźwięku | 334 m/s (298,15 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Pozostałe dane | |||||||||||||||||||||||||||||||
Elektroujemność | 3,04 (Pauling) 3,07 (Allred) |
||||||||||||||||||||||||||||||
Ciepło właściwe | 1040 J/(kg*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
Przewodność właściwa | bd | ||||||||||||||||||||||||||||||
Przewodność cieplna | 0,02598 W/(m*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||
I Potencjał jonizacyjny | 1402,3 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
II Potencjał jonizacyjny | 1402,3 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
III Potencjał jonizacyjny | 1402,3 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
IV Potencjał jonizacyjny | 7475,0 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
V Potencjał jonizacyjny | 9444,9 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
VI Potencjał jonizacyjny | 53266,6 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
VII Potencjał jonizacyjny | 64360 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||
Najbardziej stabilne izotopy* | |||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
Tam, gdzie nie jest zaznaczone inaczej, |
|||||||||||||||||||||||||||||||
*Wyjaśnienie skrótów: l.a.=liczba atomowa wyst.=występowanie w przyrodzie, o.p.r.=okres połowicznego rozpadu, s.r.=sposób rozpadu, e.r.=energia rozpadu, p.r.=produkt rozpadu |
Azot (N, łac. nitrogenium) pierwiastek chemiczny z grupy niemetali. Zawartość w górnych warstwach Ziemi wynosi 0,0019%. Stabilnymi izotopami azotu są 14N i 15N.
Pierwiastek został odkryty w 1772 r. przez Daniela Rutherforda.
Azot w stanie wolnym występuje w postaci N2. W cząsteczce tej dwa atomy tego pierwiastka są połączone ze sobą wiązaniem potrójnym. Azot jest pierwiastkiem stosunkowo biernym chemicznie co spowodowane jest bardzo wysoką wartością energii wiązania w cząsteczce N2, wynosi ona aż 945.33 ± 0.59 kJ · mol-1.
Azot jest podstawowym składnikiem powietrza (78,09% masy). Wchodzi w skład wielu związków, takich jak: amoniak, kwas azotowy, azotany oraz wiele ważnych związków organicznych.
Jest dla życia na Ziemi jednym z najważniejszych pierwiastków. Wchodzi w skład wielu biocząsteczek, takich jak aminokwasy, nukleotydy i kwasy nukleinowe.
Azot w fazie stałej występuje w sześciu odmianach alotropowych nazwanych od kolejnych liter greckich (α, β, γ, δ, ε, ζ). Najnowsze badania wykazują prawdopodobne istnienie kolejnych dwóch odmian (η, θ).
Ciekły azot – jest jednym z najczęściej stosowanych środków chłodzących, do uzyskiwania temperatur poniżej – 100°C, gdyż stosunkowo łatwo można go otrzymać przez skraplanie powietrza. Gazowy azot jest masowo stosowany do napełniania balonów i jako najtańsza z dostępnych atmosfera ochronna w wielu procesach przemysłowych.
[edytuj] Otrzymywanie
Azot o wysokiej czystości można uzyskać poprzez termiczny rozkład azotanu(III) amonu:
NH4NO2 → N2↑ + 2H2O
(Ac) aktyn · (Am) ameryk · (Sb) antymon · (Ar) argon · (As) arsen · (At) astat · (N) azot · (Ba) bar · (Bk) berkel · (Be) beryl · (Bi) bizmut · (Bh) bohr · (B) bor · (Br) brom · (Ce) cer · (Cs) cez · (Cl) chlor · (Cr) chrom · (Sn) cyna · (Zn) cynk · (Zr) cyrkon · (Ds) darmsztadt · (Db) dubn · (Dy) dysproz · (Es) einstein · (Er) erb · (Eu) europ · (Fm) ferm · (F) fluor · (P) fosfor · (Fr) frans · (Gd) gadolin · (Ga) gal · (Ge) german · (Al) glin · (Hf) hafn · (Hs) has · (He) hel · (Ho) holm · (In) ind · (Ir) iryd · (Yb) iterb · (Y) itr · (I) jod · (Cd) kadm · (Cf) kaliforn · (Cm) kiur · (Co) kobalt · (Kr) krypton · (Si) krzem · (Xe) ksenon · (La) lantan · (Li) lit · (Lr) lorens · (Lu) lutet · (Mg) magnez · (Mn) mangan · (Mt) meitner · (Md) mendelew · (Cu) miedź · (Mo) molibden · (Nd) neodym · (Ne) neon · (Np) neptun · (Ni) nikiel · (Nb) niob · (No) nobel · (Pb) ołów · (Os) osm · (Pd) pallad · (Pt) platyna · (Pu) pluton · (Po) polon · (K) potas · (Pr) prazeodym · (Pm) promet · (Pa) protaktyn · (Ra) rad · (Rn) radon · (Re) ren · (Rh) rod · (Rg) roentgen · (Hg) rtęć · (Rb) rubid · (Ru) ruten · (Rf) rutherford · (Sm) samar · (Sg) seaborg · (Se) selen · (S) siarka · (Sc) skand · (Na) sód · (Ag) srebro · (Sr) stront · (Tl) tal · (Ta) tantal · (Tc) technet · (Te) tellur · (Tb) terb · (O) tlen · (Th) tor · (Tm) tul · (Ti) tytan · (Uub) ununbium · (Uuh) ununhexium · (Uuo) ununoctium · (Uup) ununpentium · (Uuq) ununquadium · (Uus) ununseptium · (Uut) ununtrium · (U) uran · (V) wanad · (Ca) wapń · (C) węgiel · (H) wodór · (W) wolfram · (Au) złoto · (Fe) żelazo