Biuletyn Dolnośląski
Z Wikipedii
Biuletyn Dolnośląski - wydawnictwo podziemne wychodzące we Wrocławiu w latach 1979-1990.[potrzebne źródło]
Pismo założone zostało 3 maja 1979 przez członków nowoutworzonego wrocławskiego oddziału Klubu Samoobrony Społecznej (KSS KOR). Redakcję tworzyli Henryk Lis, Janusz Łojek, Piotr Starzyński i Jan Waszkiewicz; pierwszy dziesięciostronicowy numer formatu A4 w nakładzie 500 egzemplarzy wydrukowany jednostronnie na powielaczu białkowym ukazał się w czerwcu tegoż roku. Zawierał deklarację programową KSS, komentarz redakcyjny i kilka innych tekstów.
W lipcu ukazał się numer drugi, który zawierał 19 stron (strona 20 była pusta), zadrukowanych już po obu stronach papieru i z dwa razy gęstszą niż pierwszy numer interlinią. Numer poświęcony był wizycie papieża Jana Pawła II w Polsce, w tym zawierał tłumaczenie artykułu Tadeusza Mazowieckiego "Druga twarz Europy" z francuskiego miesięcznika "Esprit" oraz reportaż Jana Waszkiewicza ze spotkania z Janem Pawłem II w Krakowie. Z uczestnictwa w zespole redakcyjnym zrezygnował od tego numeru Henryk Lis.
Nakład wakacyjnego numeru 3-4 (podwójnego, stron 27) z 1 sierpnia prawie w całości skonfiskowała Służba Bezpieczeństwa. Po tej wpadce wydrukowano go później ponownie oznaczając go dopiskiem "wydanie II". Numer zawierał między innymi tekst tajnej klauzuli do paktu Ribbentrop-Mołotow, czyli dokumentu, o którym w czasach PRL nie wolno było ani pisać, ani mówić.
12 października wydany był czterostronnicowy Dodatek Nadzwyczajny "Biuletynu Dolnośląskiego", zawierający program wrocławskiego II Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej, a 1 listopada kolejny, regularny już numer "Biuletynu", liczący 38 stron; zawierał on w 1/3 swej objętości informacje o tematyce międzynarodowej, a także wiele tekstów publicystycznych. Zawarto tu także informację o zawiązaniu się we wrześniu 1979 Konfederacji Polski Niepodległej. W realizacji numeru nie uczestniczył już ciężko chory Janusz Łojek: zmarł 5 listopada a informację o jego śmierci dodano w ostatniej chwili do tego wydania "Biuletynu".
Od grudniowego numeru "Biuletynu" (24 strony, z 1 grudnia z uzupełnieniami z 12 grudnia) nazwa wydawcy pisma została zmieniona na "Kooperatywa Wydawnicza Wyzwolenie", a po raz pierwszy swój tekst opublikował Kornel Morawiecki, później znacząca postać w zespole redakcyjnym. Numer ten w znacznej części poświęcony był dziewiątej rocznicy Grudnia '70, a wydany dodatkowo dwustronnicowy "dodatek nadzwyczajny" - ulotkę z kalendarium tamtych wydarzeń rozdawano 17 grudnia przed mszą we wrocławskiej Archikatedrze.
W styczniu 1980 pojawił się w "Biuletynie" (24 strony, 1000 egz. nakładu) protest redakcji w sprawie dokonanej miesiąc wcześniej agresji ZSRR na Afganistan. Morawieckiemu, który usiłował uzyskać poparcie dla tego stanowiska w innych ośrodkach opozycyjnych w Polsce, zamierzenie to się nie powiodło, dlatego oświadczenie w tej sprawie wydrukowane w "Biuletynie" było naówczas wydarzeniem odosobnionym - nie poparł go ani KSS, ani żadne inne ugrupowanie.
Od początku roku 1980 główny ciężar obowiązków związanych z redagowaniem i kolportażem pisma wzięli na siebie Jan Waszkiewicz i Kornel Morawiecki wspierani przez Romualda Lazarowicza i Michała Wodzińskiego oraz rosnące grono współpracowników. Dwaj pierwsi stanowili trzon redakcji; Lazarowicz z Wodzińskim (od początku stanu wojennego - Lazarowicz sam) byli autorami "Biuletynka" - dwustronicowej części satyrycznej pisma, który pojawił się po raz pierwszy w lutym 1980.
W ciągu całego roku 1980 ukazało się 12 regularnych comiesięcznych wydań "Biuletynu" (ostatni miał 40 stron i nakład 5500 egz.) oraz 14 wydań nadzwyczajnych. Niektóre z wydań w 1980 drukowano na w drukarni offsetowej w budynku oddziału Naczelnej Organizacji Technicznej przy ul. Świerczewskiego (dziś - Piłsudskiego) we Wrocławiu. W roku 1981 wyszło 9 wydań pojedynczych, jedno podwójne i jedno nadzwyczajne, a nakład pisma sięgał 10 tysięcy.
"Biuletyn Dolnośląski" ukazywał się przez wszystkie lata 80. - najmniej wydań wyszło w czasie stanu wojennego w 1982 - tylko cztery (za to w podwójnej objętości) i potem w 1986 - dwa podwójne i dwa potrójne. W ostatnim roku, 1990, wydano 3 numery pisma. Ogółem wyszło ich 84 - pojedynczych, podwójnych i potrójnych (tych ostatnich ogółem siedem), nie licząc 25 wydań "nadzwyczajnych". Ostatnie z 84 wydań "Biuletynu" nosiło numer kolejny 96 - wynikało to z braku konsekwencji w numerowaniu wydań łączonych - w latach 1979-1981 numerowano je łącznie (np. nr 3-4/1979), później jednak już nadawano im pojedynczy numer.
Oprócz wymienionych już Morawieckiego, Waszkiewicza, Lazarowicza, Wodzińskiego, Mazowieckiego, Starzyńskiego, Łojka i Lisa w "Biuletynie" publikowali i współpracowali z redakcją m.in.: Jarosław Broda, Leszek Budrewicz, Roman Duda, Rafał Dutkiewicz, Paweł Falicki, Jacek Fedorowicz, Jerzy Filak, Aleksander Gleichgewicht, Stanisław Huskowski, Wojciech Myślecki, Jerzy Przystawa , Krzysztof Turkowski, Andrzej Wiszniewski.
