Botanika

Z Wikipedii

Botanika (biologia roślin) (gr. botanē = zieleń, owoc, roślina) - dział biologii zajmujący się roślinami. Obejmuje całokształt wiedzy o świecie roślin i związanych z nimi zjawiskach. Szeroki zakres problematyki jest przyczyną wyodrębniania licznych, w różnym stopniu samodzielnych działów, wymagających stosowania swoistych metod i technik badawczych.

Spis treści 1 Zakres botaniki 2 Przegląd działów botaniki 3 Znaczenie i cele botaniki 4 Historia botaniki 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Zakres botaniki

Podobnie jak w przypadku innych organizmów stanowiących przedmiot badań biologii, rośliny badane są na każdym poziomie ich organizacji: od molekuł począwszy, poprzez geny, organelle, komórki, tkanki, organy, osobniki, populacje po zbiorowiska roślinne. Na każdym z tych poziomów botanicy zajmują się poznaniem klasyfikacji (taksonomii), struktury (anatomii i morfologii) oraz zasad funkcjonowania (fizjologii i socjologii) roślin.

W skład tradycyjnie pojmowanej botaniki włącza się też czasem nauki zajmujące się grzybami (mikologia), porostami (lichenologia), glonami (algologia), a nawet cyjanobakteriami (sinicami) i niektórymi pierwotniakami (mikrobiologia). Wywodzi się to z dawnych poglądów systematycznych łączących wszystkie organizmy nie należące do zwierząt w jedną grupę z roślinami.

[edytuj] Przegląd działów botaniki

• organografia roślin - bada budowę roślin, głównie wyższych:
  • anatomia roślin - bada budowę wewnętrzną roślin:
    • histologia roślin - bada rozwój, budowę i funkcje tkanek,
  • morfologia roślin - bada budowę zewnętrzną roślin,
  • karpologia - nauka o owocach, nasionach oraz sposobach rozsiewania się roślin.
• cytologia roślin - bada budowę wewnętrzną i funkcje komórek roślinnych,
• fizjologia roślin - bada procesy życiowe roślin oraz funkcje ich organów,
• genetyka roślin - bada dziedziczność i zmienność roślin,
• embriologia roślin - bada rozwój zarodkowy roślin,
• morfogeneza roślin - bada proces kształtowania się tkanek i organów roślin,
• fitofenologia - bada związki między warunkami klimatycznymi i porami roku, a periodycznymi zjawiskami w rozwoju roślin,
• systematyka - porządkuje różnorodność roślin za pomocą systemu klasyfikacyjnego,
  • taksonomia roślin - klasyfikacja, nazewnictwo i hierarchizacja roślin,
• ewolucja roślin - bada proces zmian cech dziedzicznych w populacjach roślin prowadzący do powstawania gatunków,
• paleobotanika - zajmuje się roślinami kopalnymi,
• palynologia - bada pyłki roślin,
• geobotanika - bada relacje między roślinami i środowiskiem naturalnym,
  • ekologia roślin - bada wzajemne oddziaływanie roślin i ich grup ze środowiskiem,
  • florystyka - zajmuje się inwentaryzacją florystyczną
  • fitogeografia (geografia roślin) - bada rozmieszczenie roślin,
  • fitosocjologia (fitocenologia, socjologia roślin) - bada roślinność i organizację zbiorowisk roślinnych
    • syntaksonomia (taksonomia zbiorowisk roślinnych) - tworzy system klasyfikacyjny zbiorowisk roślinnych,
• botanika stosowana - bada praktyczne zastosowanie roślin w różnych rodzajach działalności człowieka,
  • botanika rolna - zajmuje się problematyką roślin w rolnictwie,
  • botanika leśna - zajmuje się problematyką roślin w leśnictwie
  • botanika rybacka - zajmuje się problematyką roślin w rybactwie
  • botanika lekarska - zajmuje się zastosowaniem roślin w medycynie,
• ochrony przyrody - zajmuje się m.in. ochroną różnorodności roślin i ich siedlisk,
• historii botaniki - bada rozwój botaniki na przestrzeni dziejów.

Ze względu na grupy systematyczne lub ekologiczne roślin stanowiące przedmiot badań wyróżnia się np.:

• briologię - naukę o mszakach,
• pterydologię - naukę o paprotnikach,
• dendrologię - naukę o drzewach i krzewach,
• rodologię - naukę o różach,
• batologię - naukę o jeżynach,
• orchidologię - naukę o storczykach.

[edytuj] Znaczenie i cele botaniki

Poznanie świata roślin jest ważne z wielu powodów. Rośliny są fundamentalną częścią życia na Ziemi, bez nich nie mogłyby istnieć inne, wyższe formy życia (w tym człowiek). Dostarczają nam: tlen, pożywienie, włókna, drewno, papier, paliwa, leki, barwniki, żywice, olejki eteryczne, kauczuk. Rośliny wiążą dwutlenek węgla (ważny gaz cieplarniany). Kształtują nasze środowisko życia (ekosystem) oddziałując na warunki klimatyczne, zmniejszając zanieczyszczenia powietrza i hałas. Wpływają także na nasze środowisko kulturowe ze względu na walory estetyczne, krajobrazowe, dawniej posiadały także znaczenie religijne.

Poznanie budowy, organizacji i funkcjonowania świata roślin jest ważne dla społeczności ludzkiej i jej przyszłości ponieważ pozwala na:

• wyżywienie społeczności ludzkiej
• dostarczanie leków, paliw i innych produktów
• zrozumienie właściwości życia
• zrozumienie przyczyn, zakresu i perspektyw zmian w środowisku.

[edytuj] Historia botaniki

Jednym z najwcześniejszych dzieł botanicznych jest napisane około 300 r. p.n.e dzieło Historia Plantarum Teofrasta. Sformułował w nim m. in. różnice między światem zwierzęcym a roślinnym, dokonał podziału systematycznego roślin na 4 grupy oraz opisał wiele gatunków roślin. Uważany jest w związku z tym za ojca botaniki. Innym znaczącym starożytnym dziełem, zbierającym informacje o roślinach leczniczych było opracowanie greckiego lekarza działającego w służbie cesarzy rzymskich, Dioskurydesa.

Poczynając od I połowy XVI w. publikowane były liczne herbarze (zielniki) dające informacje o leczniczych właściwościach roślin, oparte jeszcze po części na starożytnych dziełach Galena czy Dioskurydesa. Pisane one były przez licznych wówczas naturalistów, m. in. przez Leonharta Fuchsa, Konrada Gesnera, Pierandreę Matthioliego, Johna Gerarda i Nicholasa Culpepera. W 1665 r. z użyciem prostego mikroskopu Robert Hooke odkrył istnienie komórek w korku, a niedługo potem w żywych tkankach.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Kategoria Botanika w katalogu DMOZ

Zobacz też: przegląd zagadnień z zakresu biologii