Jeżyna

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Jeżyna
Rubus laciniatus
Systematyka
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	jeżyna
Nazwa systematyczna
Eubatus Focke

Jeżyna, ożyna (Eubatus) Focke syn. Rubus - jako podrodzaj (nie rodzaj) roślin z rodzaju malina (Rubus) z rodziny różowatych. Pozostałe gatunki tego rodzaju określa się w języku polskim jako malina.

Podrodzaj obejmuje ok. 70 gatunków (systematycy podają bardzo zmienne ilości, ze względu na łatwość krzyżowania się nie tylko w obrębie podrodzaju, ale również z malinami) zasiedlających strefę umiarkowaną półkuli północnej. W Polsce opisano ok. 50-ciu przedstawicieli.

Spis treści

1 Charakterystyka
2 Zastosowanie lecznicze
- 2.1 Inne gatunki o znaczeniu leczniczym
3 Gatunki

[edytuj] Charakterystyka

Pokrój: krzewy o pędach zazwyczaj łukowato wygiętych (po dosięgnięciu gleby szybko się ukorzeniające). Niektóre gatunki amerykańskie mają pędy wyprostowane, sztywne. Są opatrzone kolcami (zazwyczaj hakowatymi wygiętymi do dołu).
Liście: Dłoniastodzielne, prawie zawsze z kolcami na ogonkach i głównych nerwach.
Kwiaty: w większości białe lub różowe (u kilku gatunków amerykańskich czerwone), obupłciowe, zebrane w grona lub wiechy.
Owoce: pestkowce, połączone w nibyowoce, wewnątrz wypełnione rozrośniętym dnem kwiatowym (w przeciweństwie do malin, które opadają bez dna kwiatowego). "Owoce" od kwaśnych do słodkich, zależnie od gatunku, wszystkie jadalne.
Korzeń: tworzy krótkie podziemne kłącza, dzięki którym się rozprzestrzenia.
Biotop: w przeciwieństwie do malin zasiedla stanowiska o glebach słabych, często suchych, pobrzeża lasów, poręby, przydroża. Rośnie zarówno na stanowiskach zacienionych jak i słonecznych (na drugich znacznie lepiej kwitnie i owocuje).

[edytuj] Zastosowanie lecznicze

Surowiec: owoce, liście i korzenie.
Zawartość: m.in. cukry, kwasy organiczne, prowitamina A, witaminy z grupy B, witamina C, pektyny, garbniki i związki mineralne (potasu, wapnia i magnezu).
Działanie i zastosowanie: Owoce pozytywnie wpływają na pracę przewodu pokarmowego, a ponadto, ze względu na właściwości uspokajające, wskazane są w zaburzeniach nerwowych występujących w okresie przekwitania u kobiet. Ponadto soku z dojrzałych jeżyn dobrze jest używać zewnętrznie do okładów na krosty, wypryski i liszaje.

Poważniejsze znaczenie mają jednak liście i korzenie. Odwary z tych ostatnich (1 łyżeczka rozdrobnionych, suchych korzeni na 1 szklankę wody, pić 3 razy dziennie po 1/2 szklanki) działają moczopędnie. Co do liści, to stosuje się je w rozlicznych schorzeniach. Odwar z nich to doskonały środek napotny stosowany w przeziębieniu i anginie. Prócz tego przynosi też ulgę w przypadku nieżytów górnych dróg oddechowych. Przygotowuje się go z 1 łyżeczki do herbaty suszonych liści i szklanki wody (doprowadzić do zawrzenia i odstawić do naciągnięcia na 15 minut), a pije 3 razy dziennie po 1/2 szklanki. Ten sam odwar, tak samo dawkowany, leczy również krwawą biegunkę. Natomiast napar z młodych delikatnych listków (1 łyżeczka do herbaty na szklankę wrzątku) osłodzony miodem, a pity 3 razy dziennie po 1 szklance, to dobry środek pomocniczy w leczeniu anemii. Odwar lub napar z liści winno się stosować również w krwawieniach z przewodu pokarmowego, a także jako słaby środek przeciwkrwotoczny w chorobach płuc (oczywiście wyłącznie pomocniczo). Macerat z 1 łyżeczki do herbaty młodych końców pędów (zalać szklanką wrzątku i odstawić do naciągnięcia na 12 godzin, pić na czczo) leczy liszaje. Wreszcie na koniec wspomnieć trzeba i o zastosowaniu zewnętrznym odwarów z liści i ziela jeżyny. Kąpiele w odwarze (3-4 garście liści lub ziela na 4-5 litrów wody, gotować pod przykryciem 2-4 minuty od zawrzenia) działają nie tylko ogólnie wzmacniająco, ale przede wszystkim oczyszczają skórę z krost i wyprysków.

[edytuj] Inne gatunki o znaczeniu leczniczym

Jeżyna bezkolcowa - będąca krzyżówką różnych dzikich gatunków jeżyn, którą coraz częściej spotkać można na działkach i w ogródkach przydomowych - działanie i zastosowanie zbliżone do jeżyny popielicy i maliny właściwej.

Rubus chingii - działanie i zastosowanie zbliżone do jeżyny popielicy.
Rubus coreanus - Jeżyna koreańska - owoce stosowane są w leczeniu zapalenia pęcherza i nerek, biegunki, zbyt wczesnej ejakulacji, zaburzeń wzwodu członka u mężczyzn i oziębłości płciowej u kobiet.
Rubus flagellaris - gatunek amerykański - działanie i zastosowanie zbliżone do jeżyny popielicy.
Rubus fruticosus - gatunek europejski - działanie i zastosowanie takie samo jak jeżyny popielicy.
Rubus hispidus - gatunek amerykański ma działanie zbliżone do jeżyny popielicy i maliny właściwej, posiada także zastosowanie w leczeniu czerwonki i biegunki.
Rubus invisus - gatunek amerykański - działanie i zastosowanie zbliżone do jeżyny popielicy.
Rubus odoratus - Jeżyna wonna - ma działanie zbliżone do jeżyny popielicy i maliny właściwej, posiada także zastosowanie w leczeniu czerwonki i biegunki.
Rubus parviflorus - Jeżyna nuktajska - ma działanie zbliżone do jeżyny popielicy i maliny właściwej, posiada także zastosowanie w leczeniu czerwonki i biegunki.
Rubus proceus - gatunek europejski - działanie i zastosowanie takie samo jak jeżyny popielicy.
Rubus procumbens - ma działanie zbliżone do jeżyny popielicy i maliny właściwej, posiada także zastosowanie w leczeniu czerwonki i biegunki.
Rubus radula - gatunek europejski - działanie i zastosowanie takie samo jak jeżyny popielicy.
Rubus ulmifolius - gatunek europejski - działanie i zastosowanie takie samo jak jeżyny popielicy.
Rubus ursinus - gatunek amerykański - działanie i zastosowanie zbliżone do jeżyny popielicy.
Rubus velox - gatunek amerykański - działanie i zastosowanie zbliżone do jeżyny popielicy.
Rubus villosus - ma działanie zbliżone do jeżyny popielicy i maliny właściwej, posiada także zastosowanie w leczeniu czerwonki i biegunki.