Josef František
Z Wikipedii
| Josef František | |
 |
|
| Urodzony | 7 października 1914 Otaslavice, Austro-Węgry |
| Zmarł | 8 października 1940 Ewell, Wielka Brytania |
Josef František (ur. 7 października 1914, zm. 8 października 1940) - czeski lotnik, as myśliwski lotnictwa polskiego okresu II wojny światowej.
Urodził się w Otaslavicach koło Prostejova w rodzinie stolarza. Zafascynowany lotnictwem, wstąpił do służby w czechosłowackim lotnictwie wojskowym. Po ukończeniu szkoły lotniczej, w 1936 został przydzielony do 2. pułku lotniczego w Ołomuńcu, gdzie początkowo latał jako pilot samolotów obserwacyjnych. Ponieważ okazało się, że jest bardzo dobrym pilotem, skierowano go na kurs pilotów myśliwskich i od czerwca 1938 służył w 40. eskadrze myśliwskiej w Pradze ze stopniem plutonowy. Po zajęciu Czechosłowacji przez Niemcy (15 marca 1939), razem z kilkoma kolegami przedostał się 13 czerwca przez granicę do Polski (wbrew popularnej wersji, nie uciekł samolotem). Razem z kilkoma kolegami postanowił przyjąć ofertę wstąpienia do polskiego lotnictwa, zamiast wyjechać do Francji z główną grupą czechosłowackich lotników. W lipcu František został przydzielony do Eskadry Szkolnej Obserwatorów w Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 1 w Dęblinie.
Po wybuchu II wojny światowej 1 września 1939, František wraz z innymi pilotami eskadry, uczestniczył w kampanii wrześniowej. Od 2 września ewakuował szkolne samoloty Centrum w głąb kraju. Od 16 września, w składzie plutonu lotniczego, wykonywał loty rozpoznawcze na nieuzbrojonych samolotach szkolnych (m.in. RWD-8) na rzecz dowództwa obrony Łucka. 19 i 20 września razem z dwoma innymi czeskimi lotnikami obrzucał granatami niemieckie wojska w rejonie Kamionki Strumiłowej. 20 września został przy tym zestrzelony ogniem z ziemi i musiał awaryjnie lądować, lecz został uratowany wraz ze swoim obserwatorem przez polską załogę, która pod niemieckim ogniem wylądowała obok i zabrała ich. 22 września na rozkaz dowództwa, František wraz z pozostałymi lotnikami plutonu i 6 ocalałymi samolotami przeleciał do Rumunii. Został tam internowany, lecz jak większość polskich lotników, uciekł z obozu internowania i już w październiku 1939 dostał się do Francji.
We Francji, František postanowił zostać w polskim lotnictwie (prawdopodobną przyczyną, oprócz wcześniejszej wspólnej walki z Polakami, było obraźliwe przyjęcie go przez przedstawiciela czeskich władz wojskowych, któremu František nie pozostał dłużny, co skończyło się groźbą aresztu). Nie jest wyjaśniona kwestia, czy we Francji František latał bojowo i odniósł tam jakiekolwiek zwycięstwa. W niektórych relacjach jest sugerowane, że miał zestrzelić we Francji kilka - aż do 10 samolotów, lecz brak jest potwierdzenia tego we francuskich dokumentach.
Po upadku Francji, František przedostał się razem z Polakami do Anglii. 2 sierpnia 1940 w stopniu sierżanta został przydzielony do polskiego dywizjonu myśliwskiego 303, stacjonującego na lotnisku Northolt i latającego na myśliwcach Hawker Hurricane Mk I. Dywizjon ten wszedł do akcji pod koniec trzeciej fazy bitwy o Anglię. Pierwsze potwierdzone zwycięstwo František uzyskał 2 września 1940, zestrzeliwując niemiecki myśliwiec Bf 109E. W ciągu miesiąca, zestrzelił aż 17 samolotów i 1 prawdopodobnie, stając się najskuteczniejszym pilotem alianckim bitwy o Anglię. Wielokrotnie przy tym ścierał się ze znacznie przeważającym liczebnie wrogiem. 9 września awaryjnie lądował na uszkodzonym samolocie, po zestrzeleniu dwóch samolotów niemieckich. Ostatnie zwycięstwo odniósł 30 września 1940.
8 października 1940 o godz. 9.40 Josef František zginął w wypadku, rozbijając się o ziemię na Cuddington Way w Ewell w hrabstwie Surrey, podczas patrolu. Przyczyny wypadku nie zostały ustalone, według niektórych wersji, mogły być spowodowane wykonywaniem akrobacji lub fizycznym i psychicznym zmęczeniem. W chwili śmierci był największym asem myśliwskim lotnictwa polskiego i czechosłowackiego oraz 4. na liście asów alianckich. Został on pochowany na polskim cmentarzu wojskowym. Josef František został odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy, trzykrotnie Krzyżem Walecznych, czechosłowackim Krzyżem Wojennym 1939 oraz dwukrotnie brytyjskim Distinguished Flying Medal (DFM & Bar), jako pierwszy obcokrajowiec. Część z tych odznaczeń nadano mu pośmiertnie (Czechosłowacki Krzyż Wojenny oraz drugi DFM), podobnie jak awansowano go na stopnień podporucznika lotnictwa polskiego (1941) i nadporucznika (1946), a następnie pułkownika lotnictwa czechosłowackiego (1990).
