Kalifornia

Z Wikipedii

Kalifornia
Flaga stanowa Kalifornii Pieczęć stanowa Kalifornii
Przydomek: Złoty Stan
Państwo	Stany Zjednoczone
Stolica	Sacramento
Największe miasto	Los Angeles
Gubernator	Arnold Schwarzenegger
Język urzędowy	angielski
Powierzchnia  • ogółem  • lądowa  • wodna  • % wodna	na 3 miejscu 410 000 km² 404 298 km² 20 047 km² 4,7 %
Populacja (2000)	na 1 miejscu 33,9 mln.
Gęstość zaludnienia (2000)	na 12 miejscu 83,9 /km²
Piramida wieku
Wejście do Unii  • kolejność  • data	31 9 września 1850
Strefa czasowa	UTC-8/-7
Szerokość geograficzna	32°30'N do 42°N
Długość geograficzna	114°8'W do 124°24'W
Szerokość Długość Wzniesienie  • najwyższe  • średnie  • najniższe	400 km 1240 km   4421 m 884 m -86 m
ISO 3166-2	US-CA

Kalifornia (ang. California) - stan na zachodzie USA, nad Oceanem Spokojnym. Najludniejszy i najbogatszy oraz trzeci pod względem wielkości stan USA. Na północy graniczy ze stanem Oregon, na wschodzie ze stanami Nevada i Arizona, a na południu z Meksykiem ze stanem Baja California. Na terytorium stanu występują ułożone południkowo pasma górskie, przedzielone płaską Doliną Kalifornijską. Na południowym wschodzie występują pustynne wyżyny i kotliny. Leżąca na terenie stanu Dolina Śmierci (86 m p.p.m.) jest najniższym punktem w USA.

W okresie pierwszych kontaktów z Europejczykami Kalifornię zamieszkiwały ludy: Pomo, Costanoan, Yokuts, Chumash, Mohave (nie mylić z Mohawkami) i Serrano, mówiące językami: na-dene, tano, penutian i hokan-siu.

Spis treści 1 Podstawowe informacje 2 Historia 3 Geografia 3.1 Klimat 3.2 Rzeki 4 Demografia 4.1 Odpowiednik w fikcji 5 Przemysł i bogactwa naturalne: 6 Uniwersytety i wyższe uczelnie: 7 Sławni ludzie 8 Ciekawostki 9 Zobacz też 10 Linki zewnętrzne

[edytuj] Podstawowe informacje

• Klimat: w części północnej i środkowej podzwrotnikowy o wpływach morskich, na południu zwrotnikowy pustynny.
• Główne rzeki: Kolorado
• Roślinność: śródziemnomorska, podzwrotnikowa, zwrotnikowa pustynna
• Liczba hrabstw: 58
• Najludniejsze hrabstwo: Los Angeles
• Liczba parków stanowych: 264 (w tym plaże)
• 5 największych miast: Los Angeles, San Diego, San José, San Francisco, Long Beach
• Dewiza: Eureka
• Symbole: maczek kalifornijski, sekwoja, przepiórka kalifornijska

[edytuj] Historia

• 1542 - Kalifornia zostaje odkryta przez żeglarza Juana Rodrigueza Cabrillo
• 1769 - pierwsza hiszpańska misja w San Diego. Powstaje 21 misji.
• 1841 - pierwsza zorganizowana grupa osadników amerykańskich
• 1846 - proklamowanie niepodległej republiki Kalifornii
• 1848 - Meksyk przekazuje Kalifornię Stanom Zjednoczonym. Wybuch "gorączki złota"
• 9 września 1850 - Kalifornia zostaje przyjęta do Unii (jako 31 stan)
• 1869 - ukończenie pierwszej linii kolei transkontynentalnej

[edytuj] Geografia

[edytuj] Klimat

W większości stanu panuje klimat śródziemnomorski z chłodnymi, deszczowymi zimami i suchymi latami. Chłodny Kalifornijski Prąd przybrzeżny często latem powoduje tworzenie się mgieł w pobliżu wybrzeża. Im dalej w głąb lądu, tym chłodniejsze zimy i cieplejsze lata.

W północnych partiach stanu zazwyczaj corocznie pada więcej deszczu niż w jego południowych partiach. W północno-zachodniej Kalifornii panuje klimat umiarkowany, w Central Valey panuje klimat śródziemnomorski jednak są tam też wyższe temperatury niż na wybrzeżu. W wysokich górach, włączając Sierra Nevadę, panuje górski klimat, zimą pada śnieg a latem temperatury są umiarkowane. Na terenach pustynnych panują zróżnicowane klimaty, na Pustyni Sonora panują gorące lata i łagodne zimy. Na pustyniach znajdujących się powyżej 600 m n.p.m. Panują gorące lata i chłodne zimy. Najwyższe temperatury panują na terenie Doliny Śmierci. 10 Lipca 1913 r. Zanotowano tam temperaturę 134 °F (56.6 °C), co było jak dotąd najwyższą temperaturą na zachodniej półkuli kuli ziemskiej.

[edytuj] Rzeki

Dwie najważniejsze rzeki biegnące przez Kalifornię to Sacramento i San Joaquin, która spływa przez Central Valley do Pacyfiku. Dwie inne ważne rzeki to Klamath na północy oraz rzeka Kolorado biegnąca przez południowo-wschodnią granicę stanu....

[edytuj] Demografia

W 2006 roku Kalifornia liczyła 36 457 549 mieszkańców co daje jej 1 miejsce wśród wszystkich stanów będących w federacji. Wśród miast będących w Kalifornii jest 8 które zajmują pierwszą 50 największych miast USA, a są to Los Angeles - 2 miejsce, San Diego - 8, San Jose - 10, San Francisco -, Long Beach - 34, Fresno - 37, Sacramento - 38 oraz Oakland które zajęło miejsce 44.

Stan ten poza Amerykanami zamieszkuje wiele narodowości. Spośród nich najbardziej liczącymi są: Meksykanie stanowiący 25% populacji stanu, Niemcy - 9%, Irlandczycy - 7,7%, Anglicy - 7,4% oraz Filipińczycy - 6%.

[edytuj] Odpowiednik w fikcji

Kalifornia jest tematem do tworzenia gry w Grand Theft Auto: San Andreas, gdzie leży fikcyjny stan San Andreas. Stan San Andreas jest odpowiednikiem dwóch stanów: Kalifornii i Nevady.

[edytuj] Przemysł i bogactwa naturalne:

• przemysł wydobywczy ropa naftowa, gaz ziemny, piasek, żwir
• przemysł kosmiczno-obronny i elektroniczny
• turystyka
• rolnictwo: owoce na bakalie, cytrusy, pomidory, ryż
• hodowla indyków

[edytuj] Uniwersytety i wyższe uczelnie:

Uniwersytet Kalifornijski jest instytucją zatrudniającą najwięcej laureatów nagrody Nobla na świecie. Jego siedziba główna jest w Oakland i składa się z 10 kampusów:

• Berkeley (http://www.berkeley.edu/)
• Davis (http://www.ucdavis.edu/)
• Irvine (http://www.uci.edu/)
• Los Angeles (UCLA) (http://www.ucla.edu)
• Merced (http://www.ucmerced.edu/)
• Riverside (http://www.ucr.edu/)
• San Diego (http://www.ucsd.edu/)
• San Francisco (http://www.ucsf.edu/)
• Santa Barbara (http://www.ucsb.edu/)
• Santa Cruz (http://www.ucsc.edu/)

Niektóre pozostałe :

• California Institute of Technology (Caltech) (http://www.caltech.edu/)
• Uniewerytet Stanu Kalifornia z 400 tys. studentów jest największym w USA (http://www.calstate.edu/)
• Uniwersytet Stanforda (http://www.stanford.edu/)
• Uniwersytet Południowej Kalifornii (USC) mieszczący się w Los Angeles (http://www.usc.edu/)

[edytuj] Sławni ludzie

Shirley Temple, Axl Rose, Isadora Duncan, Jack London, Marilyn Monroe, Richard Nixon, George Patton, Robert Redford, John Steinbeck, Walt Disney, Ronald Reagan, Arnold Schwarzenegger, Amanda Bynes, Eazy-E, Tupac Shakur, Snoop Dogg, Dr. Dre, The Game, Billie Joe Armstrong, Mike Dirnt, Tommy Lee, Mark Hoppus, Jonathan Davis, Dave Mustaine, Ty Pennington, Amy Lee, Fergie, Marcia Gay Harden, Robbie Krieger, Red Hot Chili Peppers, Taboo (raper), Blink 182, Tom DeLonge, Scott Raynor, Travis Barker

[edytuj] Ciekawostki

• Najstarszymi na świecie drzewami są liczące sobie 4000 lat sosny ościste rosnące jedynie w Kalifornii.
• W obrębie stanu znajduje się jeden z najstarszych parków narodowych USA - Park Narodowy Yosemite oraz Park Narodowy Dolina Śmierci, Park Narodowy Sequoia, Park Narodowy Kings Canyon i Park Narodowy Joshua Tree, a także parki stanowe.
• Kalifornia jest stanem znanym z przemysłu rozrywkowego (obecność Hollywood) i wysokich technologii, zwłaszcza elektroniki, ulokowanego m.in. w Dolinie Krzemowej.

[edytuj] Zobacz też

• Stany Zjednoczone
• Podział terytorialny Stanów Zjednoczonych
• Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Stanu Kalifornia (ang.)
• Opis Kalifornii na Wikitravel (ang., niem., fr., jap.)
• Kalifornia inaczej: Atmosfera Los Angeles i San Francisco, parki narodowe i inne miasta Kalifornii, zdjęcia i informacje praktyczne (Hotele, przeloty). (fr.)
• University of Pacific (en)