Leonard Chodźko

Z Wikipedii

Leonard Chodźko
Herb	Kościesza
Data urodzenia	1800
Miejsce urodzenia	Oborek
Data śmierci	1871
Miejsce śmierci	Poitiers
Rodzina	Chodźko
Rodzice	Ludwik Chodźko Waleria z Dederków

Leonard Chodźko herbu Kościesza (ur. 1800 w Oborku w powiecie oszmiańskim – zm. 12 marca 1871 w Poitiers) – polski historyk, geograf, kartograf, archiwista, wydawca i działacz emigracyjny.

Był synem Ludwika, uczestnika insurekcji kościuszkowskiej i Walerii z Dederków.

Kształcił się w Mołodecznie, gdzie zapyjaźnił się z Tomaszem Zanem. W latach 1816-1817 uczęszczał na wydział prawny Uniwersytetu Wileńskiego. Należał do Filaretów. Poznał wówczas Adama Mickiewicza. W 1819 został osobistym sekretarzem ks. Michała Kleofasa Ogińskiego, z którym w 1822 na zawsze opuścił Litwę. Po czteroletnim pobycie w Niemczech, Włoszech, Belgii, Holandii i Anglii osiadł na stałe w Paryżu w 1826.

Był jednym z animatorów życia politycznego Wielkiej Emigracji po powstaniu listopadowym. Jeszcze przed jego wybuchem zorganizował 12 lutego 1830 wielką manifestację w Paryżu, w rocznicę urodzin Tadeusza Kościuszki z udziałem Marie Josepha de La Fayette i Wiktora Hugo. W czasie rewolucji lipcowej jako kapitan gwardii narodowej został adiutantem gen. La Fayette. Ranny w nogę, zmuszony był wycofać się z działalności politycznej.

Był członkiem kierowanego przez Joachima Lelewela Komitetu Narodowego Polskiego. Jako jeden z wtajemniczonych w sprzysiężenie Zemsta Ludu, w 1833 przygotowywał zbrojną wyprawę płk Józefa Zaliwskiego do Królestwa Polskiego. Prześladowany przez ambasadę Rosji w Paryżu, został zmuszony przez ulegające jej presji władze francuskie do wyjazdu ze stolicy Francji i udał się do Wielkiej Brytanii. W 1834 powrócił do Paryża, poświęcając się pracy naukowej.

Jak sam napisał w liście do Adama Mickiewicza dążeniem i celem jego życia stało się odświeżyć przeszłość a bronić teraźniejszość polską przed światem. Napisał i wydał drukiem setki swoich prac historycznych, geograficznych i statystycznych, przeważnie w języku francuskim. Sam opracował, sporządził pomiary kartograficzne dziesiątków map historycznych i geograficznych. Zajął się także działalnością edytorską, opracowując i wydając ważne pozycje literatury polskiej.

[edytuj] Dzieła

• Pamiętniki Michała Kleofasa Ogińskiego, wydane w 4 tomach w języku francuskim przez Chodźkę w latach 1826-1827
• Histoire de les légions polonaises en Italie (1829)
• Histoire populaire de la Pologne (1863), miała 14 wydań i nakład 112 000 tysięcy egzemplarzy, była podręcznikiem szkolnym dla dzieci emigrantów
• Les Polonais en Italie (1829)
• Tableau de la Polongne ancienne et moderne sous le rapport géographique, statistique, géologique etc. (1830)
• Biographie du géneral Kościuszko (1837)
• Massacres de Galicie et Cracovie confisquée par l` Autriche en 1846 (1861)
• Type d`un évêque polonais. Biographie du métropolitain Cieciszowski (1866)
• Recueil des traités, conventions, actes diplomatiques etc. relatifs à la Pologne, de 1762 á 1862.

Oprócz tego publikował hasła swojego autorstwa w encyklopediach, słownikach i dziennikach francuskich i brytyjskich. W Grand dictionnaire universel opublikował ponad 300 haseł o sławnych Polakach. Inspirował także prasę francuską, niejednokrotnie jego wyjaśnienia stanowiły dla niej jedyne źródło wiedzy o Polsce.

Wydał liczne mapy swojego autorstwa: m. in. mapę siedmiu rozbiorów Polski, mapę statystyczną dróg w Polsce, liczne mapy Rosji i krajów położonych nad Morzem Bałtyckim i Morzem Czarnym.

Jako wybitny kolekcjoner, zbierał wydawane przez emigrantów książki, broszury, manifesty, drukiulotne. Zachował dla potomności korespondencję działaczy emigracyjnych. Pozostawił po sobie bezprecedensowe dzieło w hiistorii polskiej archiwistyki-kopie dokumentów do historii Polski w latach 1657-1863, liczące 125 tomów. Później zbiory te stały się podwalinami kolekcji Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu.