Macaristan

Vikipedi, özgür ansiklopedi


Bayrak	Arma

Slogan: none
Historically Regnum Mariae Patrona Hungariae (Latin)
"Kingdom of Mary the Patroness of Hungary"

Ulusal marş: Himnusz ("Isten, áldd meg a magyart")
"Hymn" ("God, bless the Hungarians")

Başkent

Budapeşte
47°26′N 19°15′E

En büyük şehir capital

Resmi dil(ler)

Macarca

Hükümet Parlementer Devlet

- Başkan László Sólyom

- Başbakan Ferenc Gyurcsány

Bağımsızlık

- Principality of Hungary 896

- Macaristan Krallığı Aralık 1000

- Dissolution of Austria-Hungary 1918

- Republic of Hungary 1989

AB'ye kabul

1 Mayıs 2004

Yüzölçümü

- Total 93,030 km² (109th.)

35,919 sq mi

- Sular (%) 0.74%

Nüfus

- 2006 est. 10,076,581 (79th.)

- 2001 sayımına göre 10,198,315

- Yoğunluk 109/km² (92nd.)
282/sq mi

GSMH

(Satın alma gücü paritesi)

2006]] tahmini

- Toplam $169.875 billion (48th.)

- kişi başına $16,823^[1] (39th.)

Gelişmişlik Endeksi (2004) Şablon:İncrease 0.869 (35th.) – high

Para birimi Forint (HUF)

Saat dilimi CET (UTC+1)

- Yaz CEST (UTC+2)

İnternet alan adı .hu¹

Telefon kodu +36

Macaristan Cumhuriyeti ya da kısaca Macaristan, Avusturya, Slovakya, Ukrayna, Romanya, Sırbistan, Hırvatistan ve Slovenya ile komşu olan, denize kıyısı olmayan, Avrupa Birliği üyesi bir ülkedir.

Orta Avrupa ile Balkanlar arasında bir ovaya yayılan Macaristan, Türk'lerin son 400 yıllık tarihinde yakın ilişkiler geliştirmiş oldukları bir ülkedir.

Bugünkü Macaristan, Birinci Dünya Savaşı sonunda yenilgiye uğrayan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla ortaya çıkmıştır.

Macar Parlamento Binası

[değiştir] Coğrafya

[değiştir] Macaristan Yaylası (Felföld)

Haritaya kısaca bir göz atılırsa, Macaristan'ın kuzey kesimlerinin dağlık bir bölge olduğu görülür. Doğu komşusu Romanya'nın kuzey sınırından içeri giren bu dağ zinciri batıya doğru uzanarak Avusturya Alpleri ile birleşir. Ama bu dağlar akarsulara sık sık geçit veren sayısız birtakım tepelere parçalanmıştır. Dağların en yüksek noktası Kekes Tepesidir (1014 m.). Yer yer vadilerle yarılan dağların yamaçları sık ormanlarla kaplıdır. Tepelerden vadilere inildikçe "lös" adı verilen kil ve kum karışımı sarı renkli balçıkla kaplı olduğu görülür. Bunlar çok verimli topraklardır. Bağlar, meyva bahçeleriyle dolu olan vadilerde sırtlarını yamaçlara dayamış kasabalara rastlanır. Tuna Nehri'nin batısında Bakony Ormanları ile bulunur.

Macar Denizi diye anılan Balaton Gölü'ne kadar uzayan bu dağlık bölge çoğunlukla kireçtaşından oluşmuş bir yayladır. En yüksek tepesi Kőröshegy Dağı'dır (713 m.). Buralarda da tepeler ormanlarla kaplı olup vadiler tarıma ayrılmıştır. Vadilerde de yer yer lös toprağına rastlanır. Balaton Gölü'nden güneye doğru, Yugoslavya sınırı yakınlarında Mecsek Dağları (En yüksek noktası 682 m.) bulunur. "Felföld" diye anılan Macaristan yaylası burada sona erer.

[değiştir] Macaristan Ovası (Alföld)

Batı Macaristan Ovasında ilk planda tepelerin çokluğu göze çarpar. Buralarda akarsular bulanık ve çamurludur. Bunlardan daha çok ormandan kesilen ağaç kütüklerini taşımak için faydalanılır. Tuna'ya dökülen Raba, Repce ve Marcal nehirleri arasında kalan topraklarda buğday ekimi yapılır. Tuna'yı geçip doğuya ilerlendikçe Büyük Alföld denilen karakteristik Macar Ovası ile karşılaşılır. Macar halkının yarısını barındıran baştanbaşa düz, engin bir çayırdır. Büyük Alföld'de büyük ısı farkları göze çarpar. Kuzeyde dağlarla çevrili olduğu için yazın şiddetli sıcaklar olur. Kışın ise dondurucu rüzgarlar ovayı kaplar. Karpatlardan inen Tisza Nehri ovayı enlemesine keserek güneyde Yugoslavya'ya girer ve orada Tuna'ya karışır. Büyük miktarda çamuru da birlikte sürükleyen bu ırmak, ilkbahar taşkınları sırasında oldukça geniş bir çevreyi sular altında bırakır. Yazın kızgın güneşle kuruyan bu çamurlar Tuna ile Tisza arasındaki bölgenin karakteristik manzarasıdır. Kuzeydoğuda Romanya sınırına yakın Debrecen dolaylarında buna benzer kumlu, balçıklı yerlere rastlanır.

Tarıma çok elverişli löslü topraklar çoğunluğu meydana getirirler. Macaristan'ın tarım yönünden zenginliğinin belli başlı kaynağı bu bereketli ovalardır.

[değiştir] İklim

Macaristan iklimi bilinen karasal iklim özellikleri gösterir.Soğuk,bulutlu,nemli kışlar ve ılık sıcak arasında geçen yazlar iklimin belirgin özelliğidir.Yıllık ortalama sıcaklık 9.7 °C'tır. Kışın ortalama sıcaklık 0'dan −15 °C'ye değişirken yazları ise 27°C ile 32 °C arasında olmaktadır.

[değiştir] Tarih

Ana madde: Macaristan tarihi

[değiştir] Politika

Parlamento tarafından her dört yılda bir seçilen devlet başkanının rolü semboliktir, ancak görevleri arasında başbakanı atamak vardır. Başbakan ise hükümet üyelerini seçer ve görevden alır. Her bakan adayı, devlet başkanı tarafından bir formalite olarak onaylanmalıdır.

Yasama organı 386 üyeli Parlamento'dur (Országgyűlés). Bir siyasi parti parlamentoya girebilmek için oyların en az %5'ini almalıdır. Sonuncusu Nisan 2006'da yapılan milletvekili seçimleri 4 yılda bir yapılır. 15 üyeli Anayasa Mahkemesi, yasaların anayasaya uygunluğunu denetler.

[değiştir] Etnik Yapı

Resmi rakamlara göre, ülkedeki azınlıkların toplam nüfus (yaklaşık 10 milyon) içindeki payları %2.2 civarındadır. Sözkonusu azınlıkların başında Romanlar (%1.371), Almanlar (%0.29) ve Hırvatlar (%0.13) gelmektedir. Bununla birlikte, ülkedeki çeşitli özel ve etnik kuruluşlara yapılan araştırmalarda, azınlıkların paylarının yukarıda verilen resmi rakamların çok üzerinde olduğu iddia edilmektedir.