Dewletê Amerikaê Yewbiyaey

Wikipediya ra, ensiklopediya xosere


Desmale	Arma

Paytext Washington

Suka tewr gırde New York

Zıwan İngilizki

Hokmet Federasyon

Erd

- Pêro-pia 9.631.418

- % awe (%) 4,87

Nıfuse

- Pêro-pia 298,754,511

- Sıxletina nıfuse serê km² 30/km²

Yewiya Perey Dolar ($) (USD)

Warey Saete (-4) - (-10)

Kılmkerdışê pela interneti .us

Kodê têlefoni +1

Dewletê Amerikaê Yewbiyaey (DAY) mıntıqa ra zımeyê qıta Amerika dera. Zımey (şımalê) Amerika de Kanada; veroc (cenub) de Meksika; rocawan (ğerb) de Okyanuso Gırd; rocakewtene (rocvetış, şerq) de Oyanuso Atlantik estê. Paytextê Amerika Washingtono. Dewletê Amerikaê Yewbiyaey eyaletan ra yena pêra (mıteşekkıla); 50 eyalet esto. Amerika ezaa NATOy, ê Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN), NAFTA u G8ia.

1 Tarix
2 İklim u Suki
3 Nıfus
4 İqtisad
5 Eyalatê Amerika
6 Çımey

[bıvurne] Tarix

İşğalê şaranê Ewropa ra raver, aşirê Postesuri (Kızıldereli) tey mendêne. Wextê asrê 15. de mılletanê Ewropa Amerika işğal kerde. Eskerê Ewropa zaf Postesuri kışti (11 milyon). Ver de Amerika koloniya/mıstemera Britanya biye. Feqet serra 1776i de Amerika xo xoser (serbest) ilan kerd. Raver Amerika 13 eyaletan ra ibarete biye. Serra 1803i de, Dewletê Amerika 15 milyon dolar perey day Fransa u gırewt mıntıqa Louisiana (Louisiana Purchase). Serra 1845 – 1848i de Amerika Texas, Kalifornia, Arizona, New Mexico, Colorado u Nevada Meksika ra işğal kerdi. Amerika Cengê Dınyaê I. u II. de ğalıb veciya u biye yew serqewete.

[bıvurne] İklim u Suki

Seba ke erdê Amerika zaf hera u gırdo, iklimê Amerika zaf vuriyeno. Zımey Amerika zaf serdıno labelê veroc (cenub)ê xo zaf germıno. Qutbê cemedi ki, coli ki tey estê.

Sukê (Bacarê) Gırdi:

1. New York City. Nıfuse: 8.104.079
2. Los Angeles. Nıfuse: 3.845.541
3. Chicago. Nıfuse: 2.862.244.
4. Houston. Nıfuse: 2.012.626.
5. San Francisco. Nıfuse: 744.230.

Sukê New York City u Los Angelesi zaf raver şiyê. New York City bına u banê xeylê berzi estê, bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısadê Amerika u Dinyaê. Los Angeles merkezê film u xeceliyayışio. Hollywood Los Angeles ra zaf nezdiyo.

Xarıtey Eyalatê Amerika

[bıvurne] Nıfus

Nıfusa Amerika 298 milyonia. Zaf mıxtelıf mılleti tede cıwiyenê. Şarê Ewropa, Afrika, Asya tey zafa. Miyanê sıpêy u zenciyun riyê politika cêrakerdışia verêne ra serdıno. Derd u qehra weşiye zenciyan rê gıranêro. Sindorê Meksika ra zaf merdumi vêrenê Amerika; labelê şarê Meksika leteo zêde qaçax gureyeno/xebetiyeno. Amerika de xeylê dini yenê diyaene. Dinê Amerika İsewitino/Xrıstiyanino (mezhebê mılletê Amerika Protestano), labelê Musewiy/Yahudiy ki zafê. Taê Mısılmani zi estê. Zıwano resmi çıniyo, hama şarê Amerika İngilizki qısey kenê. Taê İspanyolki ki qısey kenê.

[bıvurne] İqtisad

İqtısadê Amerika zaf qewetına. Dinya de sıra yewine dera. Teknoloci u komputerê Amerika zaf be kaliteyê. Amerika xeylê wasıtan (otomobilan) vecena. Ford, GM, Toyota, Honda Amerika de vıraziyenê. İdxalatê (eksport) Amerika zafo. Amerika idxalat u ixhracat ra dınya de dora yewine (1.) dera.

[bıvurne] Eyalatê Amerika

[bıvurne] Çımey

Atlasê Amerika (Ingilizki)
CIA World Factbook (Ingilizki)
White House (Sarayê Sıpe) (Ingilizki)

	Dewleti Amerika
Arcantin • Bahama • Barbados • Belize • Brezilya • Bolivya • Cameika • Cumhuriyetê Dominiki • Amerika • Dominika • El Salvador • Ekvador • Haiti • Honduras • Grenada • Guatemala • Guyana • Kanada • Kolombiya • Kosta Rika • Kuba • Meksika • Nikaragua • Panama • Paraguay • Peru • Puorto Riko • Suriname Şili • Trinidad u Tobago • Uruguay • Venezuela