Αζερμπαϊτζάν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

To Αζερμπαϊτζάν είναι μια χώρα στην περιοχή του Καυκάσου με έκταση 86.600 km² και πληθυσμό 8.411.000.

Πρωτεύουσα είναι το Μπακού. Πρόεδρος της χώρας είναι ο Ιλχάμ Αλίγιεφ και Πρωθυπουργός ο Αρτούρ Ρασιζάντε.

Επίσημη γλώσσα της χώρας είναι η αζερική ή αζερμπαϊτζανική (μια τουρκική γλώσσα).

[Επεξεργασία] Ιστορία

Στην αρχαιότητα ηταν επαρχία της Περσίας και τον 11ο αιώνα κατακτήθηκε απο τους Σελτζούκους Τούρκους. Το 1828 το βόρειο τμήμα του παραχωρήθηκε στην Ρωσία και το 1918 ανακυρήχθηκε ανεξάρτητη δημοκρατία. Το Αζερμπαιτζάν απέκτησε πολιτική οντότητα το 1920 (28 Απριλίου) ενω έγινε ομόσπονδη δημοκρατία της Σοβιετικής ένωσης το 1936. Ανακηρύχθηκε κράτος κυρίαρχο το 1989 και ανεξάρτητο στις 30 Αυγούστου 1991 Στο Αζερμπαιτζάν στα τέλη της δεκαετίας του 1980 έγινε μία απο τις μεγαλήτερες εθνικιστικές αναταραχές που έλαβαν χώρα στην πρώην Ε.Σ.Σ.Δ. Τον Φεβρουαριο του 1988 η αυτόνομη περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ όπου υπήρχε έντονο το Αρμένικο στοιχείο αποφάσισε την προσχώρηση της στήν Αρμενία. Ακολούθησε η αντίδραση της Μόσχας που απέρριψε κατηγορηματικά την προοπτική αυτής της ένωσης.Αποτέσμα ήταν να εκδηλωθούν αιματηρές διαδηλώσεις στο Σουμγκάιτ του Αζερμπαιτζάν που στοίχισαν την ζωή σε 32 άτομα. Στην Αρμενία οργανώθηκαν μεγάλες απεργίες και παρότι η κυβέρνηση της Ε.Σ.Σ.Δ έκανε κάποιες παραχωρήσεις στους Αρμένιους της περιοχής , αυτές δεν κρίθηκαν ικανοποιητικές. Επίσης δημιουργήθηκε μεγάλη δυσαρέσκεια των Αζερμπαιτζανών όταν η περιοχή περιήλθε στην δικαιοδοσία της κυβέρνησης της Μόσχας σε μιά προσπάθεια επίλυσης της κρίσης Η δυσαρέσκεια αυτή οδήγησε στην διεκδίκηση της ανεξαρτησίας του Αζερμπαιτζάν και ο Σοβιετικός στρατός επενέβη στο Μπακού τον Ιανουάριο του 1990. Μετά την διάλυση της Σοβιετικής ένωσης το Αζερμπαιτζάν έγινε ανεξάρτητη δημοκρατία με πρόεδρο το πρώην ισχυρό ηγετικό στέλεχος του ΚΚ Αγιάζ Μουταλίμποφ και προσχώρησε στην Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών. Ο πόλεμος μεταξύ Αρμενίων και Αζερμπαιτζανών συνεχίσθηκε στο Ναγκόρνο Καραμπάχ με νικητές τους Αρμενίους και ο Μουταλίμποφ κατηγορήθηκε ως υπαίτιος με αποτέλεσμα να τον διαδέχθεί ο Γιαγκούμπ Μαμέντοφ πρώην Κομμουνιστής που διώχθηκε όταν οι Αρμένιοι κατέλαβαν την σημαντική πολιτισμική για το Αζερμπαιτζάν πόλη Σουσά. Επανήλθε για λίγο ο Μουταλίμποφ αλλά μετά απο μεγάλες διαδηλώσεις εκδιώχθηκε. Τον Ιούνιο του 1992 ανέλαβε προσωρινός πρόεδρος ο Ισα Γκαμπάροφ στέλεχος του λαικού μετώπου. Στις εκλογές που ακολούθησαν εξελέγη ο ηγέτης του λαικού μετώπου Αμπουλφέζ Ελτσίμπει. Η απειρία των στελεχών του , η διαφθορά ορισμένων από αυτούς , η αποτυχία της αντιμετώπισης των προβλημάτων του λαού και οι στρατιωτικές επιτυχίες των Αρμενίων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ καθώς και η στάση των στρατιωτικών υπό τον στρατηγό Χουσείνοφ οδήγησαν τον Ελτσίμπει σε φυγή. Ο πρόεδρος της βουλής της περιοχής του Ναχιτσεβάν Χειντάρ Αλίγιεφ έγινε προσωρινός πρόεδρος της δημοκρατίας και αργότερα με δημοψήφισμα εξελέγη παίρνοντας το 99% των ψήφων ο δε Χουσείνοφ χρίστηκε πρωθυπουργός. Το συμβούλιο ασφαλείας του ΟΗΕ εξέδωσε ψήφισμα καλώντας τους Αρμένιους να αποχωρήσουν απο τα εδάφη που είχαν καταλαβει ενω άρχισαν οι διαπραγματεύσεις γιά αποστρατιωτικοποίηση της περιοχής. Ο Αλίγιεφ άρχισε συνομιλίες με τους Αρμένιους του Ναγκόρνο Καραμπάχ και κατέληξε σε συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στα τέλη Ιουλίου 1993.Όμως τον Αύγουστο γίνετε νέα επίθεση των Αρμενίων στο νότο και το Ιράν έστειλε στρατό για να παρεμποδίσει την είσοδο των χιλιάδων προσφύγων στα εδάφη του. Ο πρόεδρος της βουλής του Ναγκόρνο Καραμπάχ δέχθηκε την αποχώρηση των στρατευμάτων απο τις περιοχές του Αζερμπαιτζάν με τον όρο την αναγνώρηση της ανεξαρτησίας της περιοχής του. Η όλη κατάσταση αυτή και η πολιτική αστάθεια έφερε τεράστια οικονομικά προβλήματα στο Αζερμπαιτζάν και ο Αλίγιεφ προσπάθησε την προσέγγιση της χώρας με την Ρωσία και το Ιράν σε θέματα πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας. Τον Οκτώβριο του 1994 υποστηρικτές του πρωθυπουργού Χουσείνοφ προσπάθησαν να καταλάβουν την εξουσία καθώς και το Μάρτιο του 1995 μία ομάδα των δυνάμεων ασφαλείας. Και οι δύο απόπειρες απέτυχαν, ο Χουσείνοφ διέφυγε στην Ρωσία ενώ ανώτατοι στρατιωτικοί και μέλη της αντιπολίτευσης καταδικάστηκαν. Τον Νοέμβριο του 1995 μετά απο απαγόρευση καθόδου στις εκλογές των Κομμουνιστών και Ισλαμιστών ο Χειντάρ Αλίγιεφ κέρδισε με συντριπτική πλειοψηφία την εξουσία. Η κατάσταση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι ακόμη και σήμερα μπερδεμένη , η περιοχή είναι αυτόνομη δεν αναγνωρίζετε ως κράτος και έχει δικό της πρόεδρο. Ο Χειντάρ Αλίγιεφ κέρδισε και τις εκλογές του 1998 και μετά απο προβλήματα υγείας παρέδωσε την εξουσία στον γιό του Ιλχάμ το 2003.