ირლანდიის რესპუბლიკა
ვიკიპედიიდან
|
|||||
| ჰიმნი: Amhran na bhFiann | |||||
 |
|||||
| დედაქალაქი | დუბლინი |
||||
| უდიდესი ქალაქი | დუბლინი | ||||
| ოფიც. ენები | ირლანდიური, ინგლისური | ||||
| მთავრობა | საპარლამენტო რესპუბლიკა | ||||
| -პრეზიდენტი | მერი მაკელისი | ||||
| -პრ.-მინისტრი | ბერტი აჰერნი | ||||
| ფართობი - საერთო - წყალი (%) |
70,273 კმ² (120-ე) 2.00% |
||||
| მოსახლეობა - 2007 სავ. - 2006 ცენზი - სიმჭიდროვე |
4,339,000 4,239,848 60.3 ად/კმ² |
||||
| მშპ (ppp) - საერთო - ერთ მოსახლეზე |
2006მიახლ. $177.2 მილიარდი (50-ე) $43,600 (მე-2) |
||||
| აგი (2005) |  0.959 (მაღალი) (მე-5) |
||||
| ვალუტა | ევრო (EUR) |
||||
| დროის სარტყელი | WET (UTC +0სთ.) | ||||
| -ზაფხულის დრო | WET (UTC +1სთ.) | ||||
| ქვეყნის კოდი | IRL | ||||
| ccTLD | .ie1 | ||||
| სატელეფონო კოდი | +353 |
||||
| 1ასევე .eu, როგორც ევროპის კავშირის წევრი. | |||||
სექციების სია |
[რედაქტირება] სახელწოდება
- ოფიციალური: ქართულად - ირლანდიის რესპუბლიკა; ირლანდიულად - Eire; Poblacht na h'Eirean; ინგლისურად - Republic of Ireland.
- ეტიმოლოგია - სახელი “ირლანდია” უკავშირდება პროტო-კელტურ სიტყვას Iweri, რაც ნაყოფიერ ადგილს ნიშნავს. მისი ლათინური სახელია Hibernia, უელსური - Iwerddon, ბრეტონული - Iwerzhon. ეს შესაძლოა მიუთითებდეს ირლანდიელთა წინაპრების კავშირს პირენეის ნახევარკუნძულის უძველეს მოსახლეებთან - იბერიელებთან. სახელის ეროვნული ფორმა Eire გაელურ ენაზე “ქვეყნის” შესატყვისია.
- ქვეყნის კოდი - IE.
[რედაქტირება] გეოგრაფია
ქვეყანა დასავლეთ ევროპაში, მდებარეობს ამავე სახელწოდების კუნძულზე. სახმელეთო საზღვარი აქვს დიდ ბრიტანეთთან.
- ფართობი - 70.280 კვ.კმ.
- ბუნება: უმაღლესი მწვერვალი - კარანტუოჰილი 1.041 მ; უდიდესი მდინარე - შენონი 360 კმ; უდიდესი ტბა - ლოხ კორიბი 176 კვ.კმ; მთავარი კუნძულები (კვ.კმ) - ირლანდია 70.200 (სულ 84.420), აჩილი, არანი; კლიმატი - ოკეანური.
- ბუნებრივი რესურსები - თუთია, ტყვია, ბუნებრივი აირი, ბარიტი, სპილენძი, თაბაშირი, კირქვა, დოლომიტი, ტორფი, ვერცხლი.
[რედაქტირება] სახელმწიფო
- პოლიტიკური სისტემა - რესპუბლიკა.
- სახელმწიფოს მეთაური - პრეზიდენტი მ.მაკელისი (Mary MCALEESE, 1997).
- მთავრობის მეთაური - პრემიერ-მინისტრი ბ. აჰერნი (Bertie Ahern, 1997).
- საკანონმდებლო ორგანო - ორპალატიანი პარლამენტი (60+166 წევრი).
- ადმინისტრაციული დაყოფა. ირლანდიის რესპუბლიკის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულებია: 4 რეგიონი (მუნსტერი, კონოტი, ლენსტერი, ოლსტერი), 26 საგრაფო (counties).
[რედაქტირება] დემოგრაფია
- მოსახლეობა - 3.924 ათასი (2003), მათ შორის 98,5% ირლანდიელები.
- ენები - ირლანდიური და ინგლისური.
- რელიგია - კათოლიციზმი.
- ქალაქები (ათ.) - დუბლინი (1.018), კორკი (193), ლიმერიკი (85).
[რედაქტირება] ეკონომიკა
ირლანდია ინდუსტრიულ-აგრარული ქვეყანაა, ე.ე.პ. მოცულობით (65 მლრდ $) მსოფლიოში 44-ე ადგილი უკავია.
- ე.ე.პ. სტრუქტურა (%) - სოფლის მეურნეობა 7, მრეწველობა 39, მომსახურება 54;
- ე.ე.პ. (1 სულზე) - 17.790 $.
- ექსპორტი - საქონლის ხორცი, რძის პროდუქტები, ვისკი, ქიმიკატები.
- ბიუჯეტი - 30,700 მლნ $.
- ვალუტა - ევრო (EUR); 2002 წლამდე ირლანდიული ფუნტი.
[რედაქტირება] ისტორია
7 საუკუნის განმავლობაში იგი ბრიტანეთის კოლონია იყო. 1921 წელს მიიღო დომინიონის სტატუსი, ხოლო 1949 წელს აქ რესპუბლიკა გამოცხადდა (ჩრდილოეთ ირლანდიის ტერიტორიის გარეშე). 1985 წელს ხელი მოეწერა ანგლო-ირლანდიურ შეთანხმებას.
[რედაქტირება] მემკვიდრეობა
- დუბლინი - ეროვნული მუზეუმი, ციხე-კოშკი (XVI ს.), წმ. პატრიკის ტაძარი (XII ს.).
ავსტრია · აზერბაიჯანი1 · ალბანეთი · ანდორა · ბელარუსი · ბელგია · ბოსნია და ჰერცეგოვინა · ბულგარეთი · გერმანია · დანია3 · დიდი ბრიტანეთი3 ესპანეთი3 · ესტონეთი · ვატიკანი · თურქეთი1 · ირლანდია · ისლანდია · იტალია · კვიპროსი2 · ლატვია · ლიტვა · ლიხტენშტაინი · ლუქსემბურგი · მაკედონია · მალტა · მოლდოვა · მონაკო · ნიდერლანდი3 · ნორვეგია3 · პოლონეთი · პორტუგალია · რუმინეთი · რუსეთი1 · საბერძნეთი · სან-მარინო · საფრანგეთი3 · საქართველო1 · სერბეთი · მონტენეგრო · სლოვაკეთი · სლოვენია · სომხეთი2 · უკრაინა · უნგრეთი · ფინეთი · ყაზახეთი1 · შვეიცარია · შვედეთი · ჩეხეთი · ხორვატია ·
1 ტერიტორიის დიდი ნაწილი აზიაშია.
2 მთლიანად აზიაში, მაგრამ კულტურულ-სოციალური კავშირები აქვს ევროპასთან.
3 აქვს დამოკიდებული და მსგავსი ტერიტორიები ევროპის გარეთ.
