Историја Финске

Из пројекта Википедија

Oblast koju danas zovemo Finska naseljavana je već nakon ledenog doba, počevši od otprilike 8500 p.n.e.. Finska je bila deo Švedske države od XIII veka sve do 1809 kada je prepuštena Rusiji u okviru koje je postala autonomno Veliko Vojvodstvo Finske. 1917. godine Finska je poroglasila nezavisnost. Građanski rat između “Crvenih” socijalista (koje je podržavala Boljševička Rusija) i konzervativnih “Belih” (sa podrškom imperijalne Nemačke) završio se u korist potonjih. Tokom Drugog svetskog rata Finska se borila protiv SSSR-a u dva maha i morala mu prepustiti veći deo Karelije ali je sačuvala nezavisnost i demokratski oblik vladavine. Tokom Hladnog rata Finska je politika bila pod uticajem SSSR-a (videti: YYA Sporazum i finlandizacija) ali nikada nije postala satelitska država. Finska se pridružila Evropskoj uniji 1995.

Садржај 1 Praistorija 1.1 Paleolit 1.2 Mezolit 2 Srednji vek 3 XVI vek 4 XVII vek – Švedska Imperija 5 XVIII vek – doba racionalizma 6 Rusko Veliko Vojvodstvo 6.1 Nacionalizam 6.2 Rusifikacija 7 Finska između dva Svetska rata 8 Nedavna istorija 9 Vidi još 10 Spoljašnje veze

[уреди] Praistorija

[уреди] Paleolit

Ukoliko se potvrdi, najstarije arheološko nalazište u Finskoj će biti Susiluola (Vučija pećina) u Kristiinankaupunki, Ostrobothnia. Iskopavanja su u toku, i po dosadašnjim nalazima, to će biti jedino pred-glacijalno (neandertalsko) nalazište u Nordijskim zemljama do sada, staro nekih 130.000 godine [1].

[уреди] Mezolit

Najraniji trgovi modernog čoveka poznati su otrpilike od 8500 p.n.e. i post glacijalnu su. U pitanju su verovatno sezonske naseobine lovaca-sakupljača. Ti ostaci su poznati kao Kultura Suomusjärvi i Kultura Kunda. Među njima je i mreža iz Antreje (Kamenogorsk), jedna od najstarijih ribarskih mreža ikada nađenih (datirana metodom ugljenika na oko 8300 p.n.e.).

[уреди] Srednji vek

Veza između Švedske i Finske postojala je u znatnoj meri, još u predhrišćanskom periodu; Vikinzi su bili znani fincima kroz trgovinu i kroz pljačku. Ipak, ne postoji dokaz o Skandinavskim naseobinama u Finskoj, u vreme vikinškog doba, osim na Alandskim ostrvima. Ipak, postoje kameni spomenici u oblasti Häme koji slave pobedu nad vikinškim pljačkaškim bandama.

Prema arheološkim nalazima, Hrišćanstvo je počelo ozbiljnije zadobijati Finsku tokom XI veka. Prema kasnijim, pisanim izvorima, Biskup Henri, verovatno Englez ili Škot, stigao je u Finsku oko 1155, sa idejom da uredi crkvenu organizaciju i organizuje naplatu crkvenih nameta. Najverovatnije uz podršku kralja Švedske. Henri je postao veoma poštovan (status mučenika) čim je stigao, a kasnije je postao kultna figura. Ipak, nema čvrstih dokaza o o postojanju Biskupa Henrija.

Prema nekolicini preživelih pisanih dokumenata, Crkva u Finskoj je i pred kraj XII veka u veoma haotičnom stanju. U ranom XIII veku, misionar biskup Tomas, je čini se, uspeo da je stabilizuje i dovede u red. U isto vreme, nekoliko svetovnih sila se takođe, borilo za premoć oko Finske: tek nastala Švedska Kraljevina, Danska, Novgorod sa ruskog severozapada a verovatno i Nemački viteški red. Finci su imali svoje poglavare ali ne i centralizovanu vlast. Uprkos kulturnoj i jezičkoj bliskosti, osećaj zajedničkog “Finskog identiteta” nije postojao. Ime "Finska" označavalo je samo jugozapadnu oblast poznatu i kao "Prava Finska" od XVIII veka. Koncept Finske “države” u modernom smislu razvila se postepeno između XV i XVIII veka. Ideju je ubrzala Katolička Crkva, svojim ujedinjavajučim efektom, koja ja današnju Finsku videla kao jedan episkopat smatrajući da su Hrišćani jednog episkopata braća.

Čini se da je švedski regent, Birger Jarl, uspeo da stabilizuje švedsku vlast u Finskoj nakon “krstaškog pohoda”, koji se najčešće datira na 1238. ili 1249. Novgorod je zavladao Karelijom, oblasti istočno od Finske, čije je stanovništvo i danas blisko Fincima, jezički i etnički. Tako se granica Katoličke i Pravoslavne Crkeve poklopila sa istočnom granicom Finske.

Tokom XIII veka Finska se integrisala u srednjevekovnu Evropsku civilizaciju. Dominikanski red strigao je u Finsku oko 1249, i ostvario ogroman uticaj. U ranom XIV veku javljaju se prvi pomeni finskih studenata na Sorboni. U jugo-zapadnom delu zemlje, jedno se naselje razvilo u veći grad - Turku. Turku je bio jedan od većih gradova i Švedkoj Kraljevini, čija je populacija brojala i nemačke trgovce i zanatlije. Drugde u srednjovekovnoj Finskoj, urbanizacija nije uhvatila maha. Jug Finske i dugački obalski pojas Botničkog zaliva bili su farmarske nasobine, organizovane kao parohije – crkveni ili svetovni feudi. U drugim oblatima, živela je mala populacija Laponaca ili Samija - lovaca, ribolovaca i sitnih farmera. Njih su eksploatisali Finski i Karelijski poreznici. Tokom XII i XIII veka, veliki broj švedskih naseljenika naselio se na južnim i severo-zapadnim obalama Finske, na Olandskim Ostrvima i arhipelagu između Turkua i Olandskih Ostrva: u ovim oblastima se Švedski govori i danas. Švedski je postao jezik viših krugova i u mnogim krajevima Finske.

Tokom XIII veka, Turku je postao biskupsko sedište, a ta je biskupija u Srednjem veku identifikovana kao Finska u današnjem smislu, jer drugih sedišta nije bilo u Finskoj. Ktedrala u Turku je bila centar Svetog Henrija, i kulturni centar cele biskupije. Biskup je vršilo crkvenu vlast nad večim delom današnje Finske i bio najmoćniji čovek. Biskupi su često bili Finsci, ali su komandiri vojske po zamkovima uglvnom bili skandinavski ili nemački plemići. 1362. predstavnici iz Finske su pozvani da učestvuju u izboru kralja Švedske; pa se ova godina često pominje kao vreme inkorporacije ovog područja u Kraljevinu Švedsku. Kao i u Skandinavskom delu Kraljevine, niže plemstvo činili su magnati koji su mogli priuštiti naoružanje i oklop za konjanika. Njih je uglavnom bilo na jugu Finske.

Jako utvrđenje Viipuri (Švedski: Viborg) čuvalo je istočnu granicu Finske. Švedska i Novgorod potpisali su mirovni sporazum u Noteborgu 1323, ali on nije potrajao. Tako je, 1348. Švedski kralj Magnus Eriksson započeo neuspeli krstaški pohod protiv Pravoslavnih "jeretika", koji je samo ujedinio njegove protivnike i koštao ga Krune. Kamen spoticanja u odnosima Švedske i Novgoroda bila je severna obala Botničkog Zaliva i divljina oblasti Savo ili Savonija/Savolax na istoku Finske. Novgorod je ta područja smatrao kao lovišta i ribolovišta svojih Karelijskih podanika, i protivio se postepenom naseljavanju Katolika sa zapada. Povremene pogranične čarke Švedske i Novgoroda obeležile su kraj XIV i XV vek, ali većinom je vladao zategnuti mir. Postojale su i unutrašnje tenzije. Tokom 1380-ih građanski rat je besnio u Skandinavskom delu Švedeke, a nemiri su se preneli i u Finsku. Pobednik je bila Kraljica Margareta I Danska, koja je pod jedinstvenu vlast dovela tri skandinavska Kraljevstva Švedsku, Dansku and Norvešku - ("Kalmarska Unija") tokom 1389. Sledećih 130 godina obeleželi su pokušaji različitih švedskih frakcija, da se otcepe iz Unije. Finska je bila povremeno umešana u te borbe, ali generalno se može reći da je XV vek doneo mir i napredak, rast populacije i ekonomski razvoj. Krajem XV veka stanje na istočnoj granici se zaoštrilo. Moskovska Država osvojila je Novgorod, i pripremala se da pod svojom vlašću ujedini sve Ruse, pa su se odnosi sa Švedskom zaoštrili. 1495. i 1497, besneo je brutalni rat. Utvrđenje Viborg odoleo je ruskoj opsadi: prema legendi, spaslo ga je čudo.

[уреди] XVI vek

1521. Kalmarska Unija se raspala a Gustav Vasa postao je kralj Švedske. Tokom njegove vladavine, formirana je švedska Crkva (1527). Državna administracija je reformisana i unapređena, u određenoj meri i decentralizovana a svakako osposobljena za skupljanje uvećanih poreza. U skladu sa Reformacijom, 1551 Mikael Agricola, biskup u Turku, objavio je prevod Novog zaveta na finski.

1550 .Gustav Vasa je osnovao Helsinki, ali je on ostao na nivou ribarskog seoceta u sledeća dva veka.

Kralj Gustav Vasa je umro 1560 a krunu su nasledila njegova tri sina zaredom. Kralj Erik XIV započeo je eru ekspanzije kada je zauzet grad Talin u Estoniji 1561. Livonski Rat je označio period neprestanih ratova u sledećih 160 godina. U početnim fazama, Švedska se borila za vlast u Estoniji i Letoniji protiv Danske, Poljske i Rusije. Finski je narod trpeo regrutovanja, povećane poreze i razne zloupotrebe vojnih zapovednika. Ovo je dovelo do Klubskog rata 1596-7 – seljačke pobune ugušene u krvi. Mirom u Tjavzinu sa Rusijom 1595 finska se granica pomera na istok i sever.

Važan deo istorije XVI veka je rast naseljenog područja sa populacijom koja se bavi zemljoradnjom. Država je podsticala seljake iz Savonije da se nasele u divljini srednje Finske, pa su starosedelački Laponci često morali da se odsele. Neke od tih oblasti bile su područja lova stanovnoka Karelije pa je to dovelo tokom 1580-ih do krvavog gerilskog rata između doseljenika Finaca i Karelijanaca.

[уреди] XVII vek – Švedska Imperija

Od 1611 - 1632 u Švedskoj je na vlasti Kralj Gustav Adolf, čije su vojne reforme preobrazile švedku vojsku od naoružanih seljaka u efikasnu vojnu silu, verovatno najjaču svog vremena u Evropi. Osvajanje Livonije (danšnje Estonije i Letonije) je dovršeno, a neka područja oduzeta su i Rusiji Mirom u Stolbovi. 1630 Švedka (i Finska) vojska je umarširala u centralnu Evropu, kako bi učestvovala u u Protestantsko-Katoličkom sukobu u Nemačkoj, Tridesetogodišnji rat. Finska laka konjica, poznata kao Hakapelita, sejala je strah među katolicima.

Nakon Vestfalskog mira 1648, Švedska je smatrana za jednu od najvećih sila u Evropi. U toku trajanja rata, nekoliko važnih reformi je učinjeno u Finskoj:

• 1637-40 i 1648-54 Grof Per Brahe bio je guverner Finske. Za njegovog upravljanja desile su se važen reforme i osnovano je nekoliko važnih gradova.
• 1640 Kraljica Kristina Švedska osnovala je prvi Univerzitet u Finskoj - Akademija u Turku, na njegov predlog . Ovo je jedini Univerzitet u Evropi koji je osnovala žena.
• 1642 cela Biblija je objavljena na Finskom.

Ipak, visoki porezi, stalni ratovi i hladna klima (Malo ledeno doba) značili su mračno razdoblje Fincima. 1655. – 1660. nova serija žestokih ratova je vođena, pa su Finsci ratovali na područjima Livonije, Poljske i Danske. 1676. Švedska se transformisala u apsolutnu monarhiju.

Srednja o istočna Finska, proizvodile su i izvozile katran, važnu sirovinu za održavanje brodova.

Švedska je imala svoju koloniju u Novom Svetu – današnji Delaver u Pensilvaniji između 1638 - 1654. Bar polovina emigranata su bili finskog porekla.

Na području religije, XVII vek je doba striktnog Luteranizma.

1697-9. klimatske promene su dovele do velike gladi koja je usmrtila oko 30 % populacije u Finskoj. Uskoro je počeo rat koji je značio prekretnisu u istoriji Finske ( Veliki Severni Rat 1700-21).

[уреди] XVIII vek – doba racionalizma

Tokom Velikog severnog rata (1700 - 1721), Finsku su okupirali Rusi, a jugo-istočni deo, i važan grad i utvrđenje Viipuri, su aneksirali na osnovu Mira u Nistadu (Uusikaupunki). Time je uspostavljena granica sa Rusijom, otprilike kao posle Drugog svetskog rata. Švedski status evropske super-sile je nestao a Rusija je preuzela tu ulogu. Apsolutna monarhija je okončana u Švedskoj. Vlast nad Švedkom preuzima Parlament, a unutar njega dve veće stranke Hats i Caps pa je manja “Dvorska” stranka bez uticaja. Caps je bila naklonjena miru sa Rusijom, i podržavali su je mnogi Finci, ali i Hats je imala podršku u Finskoj među onima koji su tražili osvetu protiv Rusa.

Finska je i u ovom periodu slabo naseljena. Sve do sredine XVIII veka populacija je bila manja od 470 000 prema crkvenim popisima Luterana, pa tu treba dodati i nekoliko pravoslavnih parohija u Finskoj Kareliji. Ipak, u ovom periodu, populacija raste veoma brzo, pa se udovstručava do kraja veka. 90% stanovništva su seljaci, većina slobodnjaci koji plaćaju porez. Društvo je imalo četiri staleža: seljake, (slobodnjake koji plaćaju porez) sveštenstvo, plemstvo i građanstvo. Manjina, uglavnom bez poseda, nije imala političke predstavnike. 45% muške populacije je bilo predstavljeno u zakonodavnom telu, ili je sveštenstvo, plemstvo i građanstvo imalo svoje odvojene Domove u Parlamentu, što im je omogućilo političku prevlast nad seljačkom većinom, koja je inače bila isključena iz odluka o spoljnoj politici. Sredina XVIII veka je relativno povoljna za Finsku – vladao je mir. Ipak, tokom, Leserske pobune (1741 - 1742), Finsku je ponovo okupirala Rusija, nakon što je Vlada, Hat stranke, pokušala da oslobodi ranije izgubljene provincije. Umesto toga, Mirom u Abou (Turku) Ruska je granica ponovo pomerena na zapad. U tom periodu Rusi su propagirali mogućnost da se formira posebna Kraljevina Finska.

Na evropskoj sceni, Francuska iRusija pokušavale su da zadobiju odlučujući uticaj u Švedskoj. Sumnjalo se da članovi Parlamenta i drugi uticajni ljudi primaju mito od strananca. Integritet i kredibilitet političkog sistema Parlemantarizma je propao, pa je mladi harizmatični kralj Gustav III, 1771 izvršio državni udar, ukunuo parliamentarizam i povratio kraljevske prerogative, manje više uz pristanak Parlamaneta. 1788. Švedska je objavila rat Rusiji. Uprkos pobedama u nekoliko bitaka u Svensksundu, rat je bio bez rezultata, i samo je doveo do poremećaja u ekonomiji Finske. Popularnost Gustava III je znatno oslabila. Tokom rata, grupa oficira sačinla je čuvenu Deklaraciju Anjala kojom zahtevaju mirovne pregovore sa Rusijom i sazivaju Parlament. Uporedo sa tim, grupa finskih oficira, pokušala je urotom, da uz pomoć i pokroviteljstvo Rusije, stvori samostalnu Finsku državu. Ipak, Gustav III je izdržao prvi udarac i uspeo da ukloni opoziciju. 1789. novim je Ustavom, dalje učvršćena kraljeva vlast i položaj seljaštva. Ipak, zbog ratnog neuspeha, kralj je u Švedskoj smatran za tiranina.

Osim ove ratne episode od 1788. - 1790, poslednje decenije XVIII veka bile su opšti napredak u Finskoj. Svakodnevni život se ubrzano menjao, od poljoprivrede (od 1750-ih se počelo sa uzgajanjem paradajza) preko uvođenja naučnih i tehničkih izmena. Prvi balon sa vrućim vazduhom, leteo je nad Finskom (bio je prvi i u celoj Švedskoj) napravljen u Oulu (Uleåborg) 1784, samo godinu dana nakon što je izumljen u Francuskoj. Trgovina se razvijala a seljaštvo je razvijalo samosvest. Doba racionalizma proširilo je debatu o socijalnim pitanjima, religiji i moralu, takođe je podvučen problem finskog jezika, obzirom da je u opštoj upotrebi bio isključivo švedski (čak i francuski).

Dve ruske okupacije, nisu bile lake, i nisu lako ni zaboravljene. One su doprinele da Finci počnu osećati podvojenost i različitost od Švedske, i učenjaci sa Univerziteta u Turku doprineli su formiranju takvog mišljenja – formiranje posebnog Fisnkog identiteta u istočnom delu zemlje. Uticaj Rusije i njenog, Finskoj bliskog, kulturnog i administrativnog sedišta Sant Peterburga uticao je da, Finski oficiri, sveštenici i drugi (iako na švedskom) obrazovani ljudi budu spremni na promeni savezništva, odnosno da se priklone sada sve jačoj Ruskoj Imperiji.

Kralj Gustav III je ubijen 1792, a njegov sin Gustav IV Adolf preuzeo je Krunu nakon perioda regentstva. Novi kralj nije se pokazao sposobnim da provede svoju zemlju kroz opasnu eru Francuske revolucije i Napoleonovih ratova.

U međuvremenu, Finska područja pod vlašću Rusije, posle mirovnih sporazuma iz 1721 i 1743 (bez Ingrije), nazvani "Stara Finska" zadržali su, za početak, Švedske zakone (što nije bila neuobičajena praksa Ruske imperije u ekspanziji). Postepeno su ruski vladari davali velike posede svojim ne-finskim plemićima, ignorišući tradicionalne slobode finskih seljaka (Ruski su seljaci imali skoro robovski položaj). Čak je bilo i slučajeva telesnog kažnjavanja – bičevanja. Sve to doprinelo je privrednom padu, a posebno posle 1797, kada su Rusi počeli da regrutuju Fince u Carsku vojsku. Izgradnja ruskih vojnih objekata u novoosvojenom području, dovelo je u Finsku velik broj ne-Finaca. 1812. "Stara Finska" je pridružena ostatku zemlje, ali je sve do 1870-ih pitanje vlasničkih odnosa nad zemljom ostalo.

[уреди] Rusko Veliko Vojvodstvo

За више информација погледајте Veliko Vojvodstvo Finske.

Tokom Finskog rata između Švedske i Rusije, Finsku su ponovo osvojile snage Cara Aleksandra I. Riksdag okupiranih teritorija je na zasedanju u Parvoou 29. marta 1809. dao zakletvu vernosti Aleksandru I Ruskom. Nakon poraza Švedske i potpisivanja mira u Fredrikshamnu 17. septembra 1809, Finska je ostala autonomno Veliko Vojvodstvo u okviru Ruskoj Imperiji sve do kraja 1917, kojem je vraćena Finska Karelija ( "Stara Finska") 1812. Tokom vladavine Rusa, stepen autonomije je varirao. Periodi cenzure i političkih progona, posebno su obeležili poslednje dve decenije ruske vlasti. Ipak, Finski seljaci ostali su slobodni (za razliku od Ruskih) jer je na snazi ostao stari zakon još iz Švedskog vremena (čak i delovi ustava kojeg je kralj Gustav III doneo kao Ustav iz 1772). Stari 4 Domni Parlament je reaktiviran 1860-ih. Industrijalizacija je započeta tokom XIX veka od šumarstva, rudarstva i proizvodnje mašina, što je položilo temelje napredka u Finskoj, iako je još zadugo najveći broj stanovnika ostao da radi u poljoprivredi (sve do završetka II Svetskog Rata).

[уреди] Nacionalizam

За више информација погледајте Borba za Finski jezik.

Posebno nakon inkorporacije Finske u sistem Švedske administracije tokom XVI i XVII veka, švedski je postao dominantan u upravii školstvu. Pre toga u Srednjem veku, pored Švedskog, važni su bili, nemački, latinski kao i domaći - finski. Finski je povratio dominaciju rastom nacionalizma u XIX veku, što su podržavali i Rusi, kako bi potvrdili odvajanje od Švedske i osigurali lojalnost Finske za sebe.

1835 objavljen je finski nacionalni ep - Kalevala, kolekcija tradicionalnih mitova i legendi što je deo folklora naroda Karelije (pravoslavaca Finskog porekla koji su naseljavali oblast jezera Ladoga današnja severo-zapadna Rusija), što je bila iskra nacionalizma koji će kasnije dovesti do odvajanja i od Rusije. Nacionalno buđenje u Finskoj, sredinom XIX veka, rezultat je smišljene promocije finskog jezika i kulture, od strane pripadnika više klase (koja se inače služila švedskim jezikom), kao vezivnog “tkiva” vladajuće elite i seljaštva.

1863. Finski je počeo da se koristi u administraciji, a 1892 postao i zvanični jezik jednak sa Švedskim. U toku samo jedne generacije finski jezik je postao dominantan u upravi i društvu.

[уреди] Rusifikacija

За више информација погледајте Rusifikacija Finske.

1906, je stari četvorodomni Riksdag (po modelu Švedske) zamenjen jednodomnim parlamentom ( "Eduskunta"). Po prvi put na svetu primenjeno je opšte pravo glasa: žene u Finskoj su prve na svetu dobile pravo glasa (aktivno i pasivno) a ukinuti su staleži i plemićke titule. Ipak, na loklanim izborima, ostla su ograničena prava glasa – vezana za iznos plaćenih poreza. Tako su bogati imali velik broja glasova a siromašni ostajali i bez tog prava. Na lokalnom nivou opšte pravo glasa je uvedeno 1917, kada je u Parlamentu većinu imale stranke levičarske orijentacije.

[уреди] Finska između dva Svetska rata

Uprkos Deklaraciji o nezavisnosti - gde se pominje kao Republika, nakon građasnkog rata Finski Parlament "očišćen" od poslanika Socijal Demokratske Partije, i malenom većinom broja glasova, ustanovaljava Kraljevinu Finsku. Frederick Karl od Hesena, namački princ, je izabran za kralja, putativnog imena Väinö I Finski, a Pehr Evind Svinhufvud i Generall Mannerheim bili su regenti. Ipak, nakon nemačkog poraza u I Svetskom ratu, ideja je napuštena. Finska je potala republika, na čelu sa Kaarlo Juho Ståhlberg-om kao prvim izabranim pPredsednikom 1919.

Nova Republika, se suočila sa problemom Alanda, čije je, većinom Švedsko stanovništvo tražilo vraćanje (reprocesiju) Švedskoj. Ipak, kako Finska nije bila spremna na to, ponudila im je (Alandskim otrvima) autonomiju. Kako stanovnici to nisu prihvatili, spor je predat Ligi Naroda. Liga je odlučila da Finska zadrži suverenitet na Ostrvima, ali im se mora obezbediti status autonomne pokrajne. Finska se obavezala da stanovništvu obezbedi pravo da se služe Švedskim jezikom, i da se brine o očuvanju njihove kulture i lokalnih običaja. Istovremeno je potpisan međunarodni sporazum o neutralnosti Alandskih Ostrva, kojim je zabranjena vojna prisutnost na ostrvima.

Neposredno posle građanskog rata, bilo je manjih pograničnih sporova sa SSSR-om, kao Aunus ekspedicija i Svinjska pobuna. Odnosi sa SSSR-om su unapređeni nakon Sporazuma u Tartuu 1920, kojim je Finska dobila Petsamo, a odrekla se pretenzija na Istočnu Kareliju.

Ostaci nacionalizma iz građanskog rata, razvili su se i proto-Fašističkom Lapua Pokretu 1929. Na početku je Pokret ima oširoku podršku Finaca anti - komunističkog opredelenja, ali nakon neuspelog državnog udara 1932 je zabranjen a vođe su pohapšene.

1930-ih je SSSR zategao odnose sa Finskom, najpre ograničivši plovidbu finskim trgovačkim brodovima između Ladoškog jezera i Finskog zaliva a 1937, je potpuno zabranio.

[уреди] Nedavna istorija

Početkom 1990-ih, Finska je ekonomija zapala u ozbiljnu depresiju. Bila je prouzrokovana, skoro trenutnim, nestankom najvećeg njenog trgovinskog partnera Sovjetskog Saveza. Najozbiljnija posledica bio je rast nezaposlenosti - (17%). U drugoj polovini 1990-ih ekonomija se snažno oporavila, što je predvodila Nokia u oblastima telekomunikacija. Ipak, nezaposlenost nije još dugo dostigla svoj nivo od pre depresije.

01.01.1995, Finlska se pridružila Evropskoj Uniji zajedno sa Austrijom i Švedskom. Pre odluke Parlamenta da se pridruži EU, održan je konsultativni referendum 16.04.1994. 56.9% glasača se opredelilo za pridruženje. Uvođenje Finske u EU smatra se najvećim uspehom Seljačko-Konzervativne Vlade Esko Ahoa, tadašnjeg Premijera.

[уреди] Vidi još

• Istorija Švedske
• Istorija Rusije
• Istorija Evrope
• Istorija Evropske Unije
• Spisak Finskih ratova
• Spisak Finskih sporazuma

[уреди] Spoljašnje veze

• Finnish historical documents at WikiSource (In Finnish)
• History of Finland: A selection of events and documents by Pauli Kruhse
• History of Finland: Primary Documents
• Diplomatarium Fennicum — Publishing of medieval documents (the National Archives of Finland)
• ProKarelias collection of international treaties concerning independent Finland (In Finnish)
• Historical Atlas of Finland
• Article on Finland in 1911 Encyclopedia Britannica