Cambodja

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.

Cambodja


Officieel taol	Khmer
Hoofstad	Phnom Penh
Staotsvörm	Constitutioneel Monarchie
Staotshoof	Norodom Sihamoni (sins 2004)
premier	Hun Sen
Groondgebeed % water	181.040 km² 2,5%
Inwoeners	13,4 miljoen
Munt	Riel (KHR)
Tiedzaone	UTC +7
Nationale fiesdaag	9 november
Volkshymne	Nokoreach
Landcode	KHM
TLD	.kh
Tillefoon	+855

Cambodja is e land in Zuidoos-Azië, in Achter-Indië. 't Grèns aon Thailand, Laos en Vietnam. Hoofstad is Phnom Penh, wat ouch wiedoet de groetste stad is; ander stei, wie Kampot en Battambang zien väöl kleinder. Cambodja weurt doorstruimp door de Mekong en is d'n opvolger vaan 't eins mechteg Khmer-riek.

[bewirk] Administratief indeiling

Cambodja kint drei saorte indeilinge: de provincies (khett), de eilen (kaoh) en veer losse gemeintes (krong).

[bewirk] Demografie

Cambodja is homogeen wat betref etnische compositie: mier es 90% vaan de bevolking besteit oet Khmer. De res is veur e deil Sjineze, Khmer Loeu, Vietnameze, en Cham. De meiste lui hange 't boeddhisme aon, in de Theravada-variant, dee oonder de Roej Khmer verbohe waor. 't Christendom verspreit ziech snel.

[bewirk] Historie

In de ierste ieuwe nao Christus oontstoonte de staote Funan en chenla op Cambodjaans groondgebeed. Dees staote waore al hoegoontwikkeld en oonderhoolte èng betrèkkinge mèt India en Sjina. Nao 't ineinstorte vaan hun besjavinge woort in de negende ieuw 't Khmer-riek opgeriech. Dit riek had zie cintrum in Angkor, boe noe nog bekinde ruïnes ligke. Aonvenkelik blaof hei de Indiase cultuur euverhierse: 't land waor hindoeïstisch en de keuning had de status vaan god, tot Jayavarman VII (1181-1218) ziech tot 't boeddhisme bekierde. Heer breide 't riek good oet en leet euveral monuminte bouwe, mier es einegen aandere Cambodjaanse keuning. In 1431 evels vele de Thai 't land binne en eindegde de hegemonie vaan de Khmer in de regio. 't Ooste vaan 't land woort door Vietnam bezèt. Dees situatie doorde tot Cambodja in 1863 door de Franse in beslaag genomme woort. Ze lete de keuning aonblieve meh de res vaan 't besteursapparaot woort door Franse en Vietnameze bekleid. Nao de Japanse bezètting in d'n Twiede Wereldoorlog verklaorde de keuning 't laand oonaofhenkelik; nao 'n achjäöregen oorlog erkinde Frankriek 't land in 1953.

Sjedels, verzaomeld op de Killing fields

In 1970 vestegde generaal Lon Nol 'n fascistische dictatuur, die in 1975 mèt steun vaan de Viet Kong oet Noord-Vietnam weer umgeworpe woort door de Roej Khmer oonder leing vaan Pol Pot. In de veer jaor tot heer aon de mach woort veurden 'r ein vaan de vreidste rezjiems die de wereld oets heet gekind: ultra-communistisch en geriech tege al wat häöm kós tegewèrke of neet mèt zien ideologie accordeerde. Heer leet sjaole en hospitaole slete, sjafde 't geld aof, confisqueerde al privébezit en dwong ederein tot arbeid op 't land. Minse woorte massaol en wèllekäöreg vermaord - es me kós leze waor dat soms al reje genoog. Nao sjatting woorte 1,7 miljoen lui vermaord, dat is neet meender es ein viefde vaan de bevolking op dat memint. Velder boe later massaol sjedels gevoonte woorte woorte de Killing fields geduip.

Keuninklik paleis

Nao e paor jaor begós de Roej Khmer e campagne um Cambodja trök te bringe tot de aw umvang vaan 't Khmer-riek. Daoveur móste Thailand en èrfvijand Vietnam weure aongevalle. De poginge vaanaof 1978 veur 't weste vaan Vietnam (noe weer vereineg) te annexere lepe op niks oet daan tot de steun vaan 't communistisch rezjiem umsloog in vijandsjap: de Viet Kong-regering besloot Cambodja in te valle en Pol Pot te verdrieve. Dit lukde: de Roej Khmer woort tot de jungle aon de grèns mèt Thailand trökgedreve en in Phnom Penh traod 'n nui regering aon. In 1993 woorte verkezinge gehawwe oonder oospicië vaan de Vereinegde Naties, en de troenprittendint kós de troen weer bestiege. In de jaore die volgde woorte de lèste Roej-Khmergeneraols tot euvergaaf gedwónge. Evels is nog geine vaan de kopstökker veur zien misdaoje berech.

Len in Azië
Afganistan \| Armenië² \| Azerbaidzjan¹ \| Bahrein \| Bangladesj \| Bhoetaan \| Börma \| Broenai \| Cambodja \| Cyprus² \| Filipiene \| Georgië² \| India \| Indonesië \| Iraan \| Irak \| Israël \| Japan \| Jeme \| Jordanië \| Katar \| Kazachstan \| Kirgizië \| Koeweit \| Laos \| Libanon \| Maledive \| Maleisië \| Mongolië \| Nepal \| Noord-Korea \| Oesbekistan \| Omaan \| Oos-Timor \| Pakistan \| Palestiense Staot \| Papoea Nuuj-Guinea \| Rösland¹ \| Saoedi-Arabië \| Singapore \| Sjina³ \| Sri Lanka \| Syrië \| Tadzjikistan \| Thailand \| Törkieë \| Turkmenistan \| Vereinegde Arabische Emirate \| Viëtnam \| Zuud-Korea
Aafhenkelike gebejer: Akrotiri en Dhekelia² \| Gazastrook \| Hong Kong \| Makau \| Westelike Jordaanover
Status betwis: Palestiense Staot \| Sjina (nationalistisch) \| Sjina (volksrippebliek) \| Törks Cyprus
1. Dit land ligk gedeiltelik in Europa. 2. Dit land ligk geografisch in Azië, meh weurt óm cultureel en historische raejes bie Europa ingedeild. 3. Sins 1949 oonder twie regeringe verdeild.