Ronald Reagan

Van Wikipedia

Ronald Reagan
40e president van de Verenigde Staten
Ambtstermijn	20 januari 1981 - 20 januari 1989
Voorganger	Jimmy Carter
Opvolger	George H.W. Bush
Geboortedatum	6 februari 1911
Geboorteplaats	Tampico, Illinois
First Lady	Nancy Davis
Politieke partij	Republikeinse partij
Vicepresident	George H.W. Bush
Handtekening

Ronald Wilson Reagan (Tampico (Illinois), 6 februari 1911 - Los Angeles, 5 juni 2004) was een Amerikaans politicus van de Republikeinse Partij.

Na een carrière als filmacteur ging Reagan later in de politiek. Zo was hij gouverneur van de staat Californië alvorens hij als opvolger van de Democraat Jimmy Carter de 40e president van de Verenigde Staten werd en twee ambtstermijnen - van 1981 tot 1989 - als zodanig functioneerde. Reagans bijnaam in de VS was The Great Communicator (de grote communicator) vanwege zijn vermogen te communiceren met de bevolking.

Reagans presidentschap werd gekenmerkt door een neoliberale economische koers, gekoppeld aan enorme uitgaven aan de krijgsmacht. Zijn periode werd geplaagd door een aantal schandalen, waarvan de Iran-Contra-affaire de ernstigste was. Ook werden de VS onder Reagan door het Internationaal Gerechtshof veroordeeld wegens "onwettig gebruik van geweld", i.c. steun aan rechtse terreurgroepen in Nicaragua.

Gedurende de acht jaar van zijn presidentsschap groeide de economie enorm en herstelde het zelfvertrouwen van de Verenigde Staten. Zeker sinds zijn overlijden oordelen niet alleen 'gewone amerikanen' maar ook historici positief over president Reagan. Na de presidenten Washington (the nation builder), Lincoln (the savior of the Union) en Roosevelt (als overwinnaar van de Tweede Wereldoorlog) komt president Reagan in de ranglijsten die van tijd tot tijd worden gemaakt zo rond de tiende plek.

[bewerk] Levensloop

Uit de trailer van Cowboy from Brooklyn (1938), één van of Reagans eerste films.

Reagan werd geboren als zoon van een aan alcohol verslaafde schoenverkoper. Hij begon zijn carrière bij een regionaal radiostation als sportverslaggever. De Hollywoodse filmmaatschappij Warner Bros bood hem in 1937 een contract aan en tot begin jaren '50 speelde hij in totaal in 53 films, met als belangrijkste rol zijn hoofdrol in Kings row, een film uit 1942 die werd genomineerd voor drie Oscars. Zijn carrière werd net als die van veel andere acteurs in die jaren in negatief opzicht beïnvloed door de Tweede Wereldoorlog. Net voor het uitbreken daarvan tekende hij een contract dat hem tot de best betaalde acteur van dat moment maakte. Tijdens de looptijd van dit contract brak de oorlog uit en werd hij (sinds de jaren dertig reserveofficier) opgeroepen voor actieve dienst in het Amerikaanse leger. In die tijd was hij aanhanger van de Democratische Partij. Zijn werk voor het leger bestond uit het maken van trainingsfilms. Ronald Reagan had slechte ogen en heeft sinds zijn jeugdjaren een bril gedragen. Als gevolg van de kwaliteit van zijn ogen werd hij niet goedgekeurd voor gevechtsfuncties. In het openbaar, in films en op foto's droeg hij meestal geen bril. Zijn eerste vrouw was Jane Wyman. Hij trouwde met haar in 1940 en scheidde van haar in 1948. Daarna leerde hij zijn tweede vrouw kennen Nancy Davis waarmee hij in 1952 trouwde In 1950 verruilde hij zijn acteursbestaan voor een baan in dienst van General Electric, als reizend vertegenwoordiger van huishoudelijke apparaten. Ook maakte hij de overstap naar de televisie, toen nog een medium in de kinderschoenen. Ronald Reagan trad op als host van een aantal zaterdagavondprogramma's, met GE Theater als bekendste. In deze tijd maakte hij geleidelijk de overgang naar de Republikeinen. Hij verwierf in 1964 landelijke bekendheid met een televisietoespraak ter ondersteuning van de Republikeinse presidentskandidaat Barry Goldwater. Deze toespraak, A time for choosing, bevatte het gedachtegoed dat zijn gehele politieke carrière onveranderd is gebleven: een beperkte rol voor de overheid, bescherming van individuele vrijheden en een krachtig militair apparaat om deze te beschermen in een wereld die, volgens Reagan, steeds sterker werd bedreigd door het communisme. In 1966 werd hij gekozen tot gouverneur van Californië, wat hij bleef tot 1974. In 1976 stelde hij zich kandidaat voor het presidentschap maar werd in de voorronde op het laatste moment (tijdens de afsluitende conferentie) verslagen door de zittende president Gerald Ford. In 1980 werd hij wel de Republikeinse kandidaat en versloeg op 69-jarige leeftijd president Jimmy Carter overtuigend.

[bewerk] Presidentsbeleid

Reagan gaf Amerika het vertrouwen terug dat het presidentschap een functie was die door 'gewone' Amerikanen goed kon worden uitgevoerd. In de jaren zestig en zeventig was het idee ontstaan dat de hoogste functie van het land alleen in veilige handen was bij gespecialiseerde beroepspolitici. De traditie van citizen politicians (burgers die een periode actief zijn in het openbaar bestuur en daarna weer terugkeren naar hun 'normale' bestaan) werd steeds vaker gezien als iets uit het verleden. Deze gedachte is verklaarbaar, omdat sinds de jaren vijftig het presidentschap een verwoestende uitwerking had op het leven van degenen die het ambt vervulden: Kennedy werd vermoord, Johnson besloot gesloopt door het verloop van de oorlog in Vietnam zich niet voor een tweede termijn herkiesbaar te stellen, Nixon werd op een haartje na uit zijn ambt gezet en trad vrijwillig af, en zowel zijn opvolger Gerald Ford als diens opvolger president Jimmy Carter verloren beide na één termijn de verkiezingen. Ronald Reagan werd de eerste president sinds Eisenhower in de jaren vijftig die twee termijnen uitdiende, en net zo optimistisch en vrolijk het Witte Huis verliet als hij er arriveerde.

[bewerk] Buitenlands beleid en defensie

Reagan voor de Brandenburger Tor in Berlijn, 12 juni 1987. Ronald Reagan daagde de president van de Sovjet-Unie Michail Gorbatsjov uit met de woorden: "Mr. Gorbachev, tear down this wall!" (Meneer Gorbatsjov, sloop deze muur!)

Als president van de VS wilde Reagan het defensieve ruimteschild SDI laten ontwikkelen: een systeem waarmee vijandelijke nucleaire raketten zouden kunnen worden uitgeschakeld voor ze de VS zouden bereiken. Reagan zette het toen algemeen aanvaarde strategische paradigma van mutual assured destruction overboord. Het idee dat de Verenigde Staten zich niet kon verdedigen tegen een nucleaire aanval beviel hem geenszins, en hij riep wetenschap en industrie op een methode te ontwikkelen die het mogelijk zou maken een aanval af te slaan. Een ruimteschild werd gekozen als het juiste antwoord. Een bekende uitspraak van Reagan in dit kader was: Let's defend the American people, not avenge them. Het plan was een belangrijke factor in zijn onderhandelingen over wederzijdse nucleaire ontwapening met de toenmalige Sovjet-Russische president Michail Gorbatsjov, in Reykjavik (IJsland) (1986). De Russen realiseerden zich dat zij deze uitdaging niet konden beantwoorden. Het ontbrak de Sovjet Unie aan geld en aan technische mogelijkheden deze wapenwedloop te beantwoorden.

Verder financierden de VS onder Reagans bewind de moedjahedien die in de Afghaanse Oorlog tegen de Sovjet-Unie vochten, de Contra's in Nicaragua, Jonas Savimbi's rebellen in Angola en Saddam Hussein, wiens Irak in oorlog was met Iran.

[bewerk] Economisch beleid

Reagan probeerde de Amerikaanse economie uit het slop te trekken door een economisch beleid dat wel Reaganomics wordt genoemd, supply side economics of aanbodeconomie, en door zijn latere opvolger en partijgenoot George H.W. Bush voodoo economics. Daarbij wordt de economie gestimuleerd door belastingverlagingen. Die gaan daarbij niet naar de burgers (=vragers naar producten), maar naar de rijken (potentiële investeerders) en bedrijven (=aanbieders van producten). Dat zou hen tot investeren moeten aanzetten waardoor er meer werkgelegenheid zou worden gecreëerd en tegelijkertijd hogere omzetten en winsten zouden worden behaald. Door de grotere werkgelegenheid onder de burgers en de hogere winsten van de bedrijven zou er meer belasting binnenkomen waardoor de belastingverlaging zichzelf zou terugverdienen. Behalve naar belastingverlaging werd er ook gestreefd naar lage inflatie (en daardoor een lage rentestand; gunstig voor investeerders) en het terugdringen van de wet- en regelgeving voor het bedrijfsleven. Al die maatregelen leidden tijdelijk wel tot een stijging van de vraag van de consument, maar dat was niet voldoende om de lagere belastinginkomsten te compenseren. Dit samen met de grote stijging van de defensie-uitgaven leidde aan het einde van Reagans regeerperiode tot een sterk toegenomen begrotingstekort en staatsschuld.

[bewerk] Benoemingen in het Hooggerechtshof

• Sandra Day O'Connor - 1981, waarmee hij de eerste president was die een vrouw hiervoor benoemde
• William Rehnquist - opperrechter, 1986 (rechter sinds 1972)
• Antonin Scalia - 1986
• Anthony M. Kennedy - 1988

[bewerk] Persoonlijke eigenschappen

President Reagan stond niet bekend om zijn leeshonger. De krant begon hij traditioneel met de cartoons. Naar eigen zeggen vond het het niet nodig zijn meningen en standpunten tijdens zijn presidentschap verder aan te scherpen door te lezen. Bij de start van zijn presidentschap was hij bijna 70, en waren zijn meningen en standpunten definitief gevormd. Ook lag het hem niet zich veel te verdiepen in de mensen om hem heen. Maar hij vertelde als president wel graag anekdotes en grappen en met zijn humor, zijn lange gestalte en wonderlijke zachte stem maakte hij indruk op zijn publiek. Zijn tweede vrouw Nancy Reagan (eerder was hij getrouwd met de actrice en Oscar-winnares Jane Wyman) was als First Lady een grote steun; vooral in de laatste jaren van zijn presidentsschap bleek zij op de achtergrond een belangrijke rol te spelen door het bewaken van de nodige 'rusttijd' in zijn agenda.

Hij stond wel bekend om zijn humor en grappen. Over het enorm oplopende begrotingstekort zei hij eens: "Ik maak me geen zorgen over het begrotingstekort. Dat is inmiddels zo groot dat het voor zichzelf kan zorgen."

Met de toenmalige Britse premier Margaret Thatcher kon Reagan het goed vinden. Haar Thatcherisme wordt nog altijd met zijn Reaganomics vergeleken. Net als president Franklin Roosevelt was Reagan intelligent, maar geen intellectueel: a second class mind but a first class temperament.

Zijn persoonlijke eigenschappen waren op hoofdlijnen paradoxaal. Hij was populair en mensen voelden zich van nature tot hem aangetrokken. Toch was hij in wezen niet in anderen geïnteresseerd en was hij ook niet (zoals veel politici) op zoek naar persoonlijke erkenning door de steun van anderen. Hij wordt gezien als bij uitstek een pleitbezorger van family values maar was gescheiden van zijn eerste vrouw, had een moeizame relatie met zijn vier kinderen en kende zijn kleinkinderen nauwelijks. Hij sprak vaak over de waarde van religie en het geloof in God, maar was geen regelmatige kerkganger.

Een bijzonder persoonlijk kenmerk, dat bovendien veel verklaart van het zelfvertrouwen waarmee hij het presidentschap vervulde en het onwrikbaar geloof dat hij had in de juistheid van zijn politieke agenda, is het grote succes dat hij in zijn leven had in alles wat hij deed. Afkomstig uit een arm gezin was hij binnen vijf jaar na zijn afstuderen financieel onafhankelijk door zijn salaris als populaire radioverslaggever. Zijn verdere loopbaan (filmster, vakbondsbestuurder, GE-spokesman en gouverneur) maakte hem meervoudig miljonair en verliep zonder grote mislukkingen. Op zijn zeventigste, toen hij het presidentschap aanvaardde, kon hij er met recht op vertrouwen dat hij ook deze taak met een goed gevolg zou volbrengen.

Over de wijze waarop hij zou worden herinnerd, maakte hij zich geen zorgen. Hij was tevreden met zijn presidentschap en de resultaten die hij wist te bereiken, en vertrouwde dat deze in de toekomst op de juiste waarde zouden worden geschat. Terugkijkend kan worden vastgesteld dat het conservatisme van Reagan de Amerikaanse politieke agenda tot ver in de 21e eeuw zal bepalen. Zijn belangrijkste agendapunten, bij zijn verkiezing in 1980 revolutionair, zijn inmiddels ook in de Democratische partij algemeen aanvaard (met als meest centrale een beperkte rol voor de overheid, alle ruimte voor economische groei en een afkeer van totalitaire regimes) en de beleidsdoelstellingen die in de jaren zeventig in de VS serieus werden overdacht (een progressief stelsel van inkomstenbelasting, een landelijk systeem van sociale zekerheid) zijn van de politieke agenda verdwenen.

[bewerk] Aanslag

Op 30 maart 1981 pleegde John Hinckley Jr. een aanslag op zijn leven. Hij schoot Reagan neer voor de ingang van het Washingtonse Hilton-hotel. Reagan raakte zwaargewond, maar herstelde snel en volledig. Hinckley wilde met zijn actie indruk maken op de actrice Jodie Foster.

[bewerk] Pensioen en overlijden

Presidenten Gerald Ford, Richard Nixon, George Herbert Walker Bush, Ronald Reagan en Jimmy Carter bij de opening van de Reagan Presidential Library

De laatste jaren van zijn leven leed Reagan aan de ziekte van Alzheimer en woonde hij in het zuiden van Californië. In 1995 overleed zijn dochter Maureen op 60-jarige leeftijd, maar daar heeft hij niet veel van gemerkt. Reeds in 1993 begon zijn ziekte op te spelen (hoewel sommige historici beweren dat Reagan tijdens zijn presidentschap al in de eerste fase van de ziekte was gekomen) en anderhalf jaar later nam hij per brief afscheid van de wereld. Die brief was noodzakelijk nadat de pers hem telefonisch had gesproken en hij zich niet herinnerde wie de net gestorven Nixon was. Ronald Reagan schreef in zijn brief onder meer de woorden "Ik begin nu de reis naar de zonsondergang van mijn bestaan."

Reagan overleed op 93-jarige leeftijd in zijn Californische woning aan een longontsteking. Met zijn 93 jaar was hij op het moment van zijn overlijden de oudste ex-president van de Verenigde Staten. Op zondag 12 november 2006 werd Gerald Ford de oudst levende ex-president van de Verenigde Staten en bleef dit tot aan zijn overlijden op dinsdag 26 december 2006.

[bewerk] Filmografie

[bewerk] Zie ook

• Lijst van bijnamen van politici

[bewerk] Externe links

• Wereld volgens Reagan
• (en)  Ronald Reagan in de Internet Movie Database

Wikiquote heeft een collectie citaten gerelateerd aan Ronald Reagan.

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Ronald Reagan op Wikimedia Commons.