Stede Broec

Van Wikipedia

52° 42' NB 5° 13' OL

Gemeente Stede Broec

Oppervlakte
- Land
- Water

16,42 km²
14,77 km²
1,65 km²

Inwoners
Bevolkingsdichtheid

21.343 (1 januari 2007)
1445 inw./km²

Geografische ligging

{{{coordinaten}}}

Belangrijke verkeersaders

N302, N506, spoorlijn Amsterdam-Enkhuizen

Station(s)

{{{station}}}

Netnummer

0228

Postcodes

1610-1614

Officiële website

www.stedebroec.nl

Politiek

Burgemeester (lijst)

Henk Eggermont (PvdA)

Bestuur

{{{bestuur}}}

Zetels
{{{partijen}}}

{{{zetels}}}

Stede Broec ( uitspraak (info·uitleg)) (Westfries: Stee Broek) is een gemeente in de regio West-Friesland in de Nederlandse provincie Noord-Holland, en ligt daar in het oude gewest Westflinge. De gemeente telt 21.343 inwoners (1 januari 2007, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 15,66 km². Stede Broec grenst aan Enkhuizen en ligt aan het Markermeer.

Stede Broec bestaat uit de dorpen Bovenkarspel, Grootebroek en Lutjebroek (van oost naar west). Deze dorpen lagen van oudsher al tegen elkaar aan, maar sinds de jaren '70 van de 20e eeuw zijn Bovenkarspel en Grootebroek volledig aan elkaar vastgebouwd, waardoor beide dorpen in feite één woonkern vormen. Het kleinere Lutjebroek ligt nog enigszins los van deze hoofdkern.

Lange tijd was tuinbouw (met onder meer bloembollenteelt) de belangrijkste economische activiteit in de dorpen van de gemeente. Sinds de grote uitbreidingen fungeert Stede Broec echter voornamelijk als forenzengemeente voor de Randstad en de grote steden van Noord-Holland.

De gemeente vervult, naast Hoorn en Enkhuizen, een beperkte verzorgingsfunctie voor oostelijk West-Friesland, met een groot winkelcentrum en voortgezet onderwijs.

Belangrijkste verbindingswegen in de gemeente zijn de oost-west verlopende N302 (Drechterlandse weg; ten noorden van de bebouwing) en N506 (Provinciale weg/Zuiderdijk; ten zuiden van de bebouwing). De Hoofdstraat/Zesstedenweg/P.J. Jongstraat, de weg waar de drie dorpen aan zijn ontstaan en van oudsher de belangrijkste verbinding, is op veel plaatsen verkeersluw gemaakt en wordt ter hoogte van het winkelcentrum zelfs geheel onderbroken. Stede Broec ligt aan de spoorlijn Amsterdam-Enkhuizen en heeft twee stations.

De haven van Stede Broec, Broekerhaven, is tegenwoordig als kleine jachthaven in gebruik. Hier staat ook het belangrijkste monument van de gemeente: De overhaal, waarmee vroeger schuiten vanuit de haven in de veel lager gelegen poldersloot werden getild (en vice versa).

In het noorden van de gemeente ligt het recreatie- en natuurgebied "Het Streekbos".

[bewerk] Plaatsen binnen de gemeente

Stad:

Stede Broek (Stee Broek) (Gedeeltelijk - een dorpenstad gevormd wordt door Bovenkarspel, Grootebroek, Horn, Lutjebroek en Hoogkarspel )

Dorpen:

Bovenkarspel (gemeentehuis)
Grootebroek (Groôtebroek)
Lutjebroek

Buurtschappen:

(de in cursief staande plaatsnamen tussen de haakjes zijn de Westfriese benamingen die gekend zijn of niet gelijk zijn aan de officiële benamingen)

[bewerk] Geschiedenis

Op 2 augustus 1364 werden Grootebroek en Bovenkarspel door hertog Albrecht van Beieren tot een 'stad' met stadsrechten samengevoegd, onder de naam "Broek". In 1402 kwamen ook Lutjebroek en Horn daarbij, later volgde ook Hoogkarspel. Nog veel later was er ook een korte periode dat Andijk tot de stad werd gerekend. Uit documenten blijkt dat Broek als een echte stad werd behandeld, ondanks dat enkele in het oog springende kenmerken ontbraken: Het bezat geen stadsmuren, kon niet als één woonkern worden beschouwd en was uitgesproken agrarisch van karakter. Het stad zijn leidde tot concurrentie met het naburige Enkhuizen, dat vooral dwars lag toen Broek een haven wilde aanleggen. De Broekerhaven werd uiteindelijk toch in 1450 opgeleverd. Broekerhaven werd uiteindelijk ook een eigen woonkern, naast de bestaande dorpen.

In 1825 werd de stede ontbonden als gevolg van onderlinge meningsverschillen. De stad werd toen in gemeentelijke zin uit elkaar gehaald: Bovenkarspel werd een zelfstandige gemeente, Grootebroek en Lutjebroek bleven wel samen. Na de Tweede Wereldoorlog werd de samenwerking weer uitgebreid, voornamelijk als gevolg van de ruilverkaveling en de grote uitbreidingen. In 1979 voegden de gemeenten Grootebroek en Bovenkarspel zich weer samen tot de huidige gemeente onder de naam Stede Broec, een verwijzing naar de stad.

Eind jaren '60 van de 20e eeuw werd begonnen met - voor dorpen - grootschalige nieuwbouw in Bovenkarspel en Grootebroek, om bevolkingsoverloop uit de Randstad op te vangen. Beide dorpen werden aan elkaar vastgebouwd en Stede Broec groeide uit tot een woonkern met ruim 20.000 inwoners. Bij het treinstation Bovenkarspel-Grootebroek is een kunstmatig centrum van deze woonkern gecreëerd, met als belangrijkste trekker het grote winkelcentrum "Streekhof", dat een regionale functie heeft.

Broekerhaven lag vroeger aan de Zuiderzee nu ligt het aan het Markermeer. Het vormt nog altijd een eigen kern, wel valt de plaats formeel onder Bovenkarspel. In de polder tussen het oude Bovenkarspel en Broekerhaven ligt de wijk Plan Zuid, waardoor Broekerhaven nu zo goed als aansluit bij de rest van de bebouwing van Stede Broec.