Aung San Suu Kyi
Z Wikipedii
Aung San Suu Kyi (czyt. Ong San Su Czi, ur. 19 czerwca 1945 w Rangunie w Birmie) znana birmańska opozycjonistka i działaczka polityczna, córka Aung Sana, który walczył o niepodległość Birmy i wynegocjował ją w rozmowach z Wielką Brytanią w 1947 roku.
Jej imię w języku birmańskim oznacza "świetlisty szlak osobliwych zwycięstw". Należy jednak zaznaczyć, że dwa pierwsze człony imienia przyjęła w hołdzie wielkiemu ojcu, trzeci (Suu) pochodzi od dnia narodzin, a czwarty (Kyi) odziedziczyła po matce i babci. Zgodnie z birmańską tradycją jako mężatka ma prawo przed nazwiskiem stawiać tytuł Daw (Pani). W swojej ojczyznie nazywana jest po prostu 'Lady'.
Suu Kyi do 15 rokj życia kształciła się w Rangunie, następnie wraz z matką, ambasadorem Birmy w Indiach i Nepalu, wyjechała do Delhi gdzie kontynuowała naukę na Wydziale Nauk Politycznych Uniwersytetu w Delhi. Studiowała również na Oxfordzie filozofię, nauki polityczne oraz ekonomię.
W 1972 wyszła za brytyjskiego nauczyciela akademickiego Michaela Arisa, z którym ma dwóch synów: Alexandra (1973) i Kima (1977).
Na fali studenckich protestów przeciwko polityce generałów Aung San Suu Kyi założyła w 1988 roku opozycyjną Ligę na Rzecz Demokracji (NLD), w której do 1995 pełniła rolę sekretarza partii. Funkcji tej została pozbawiona na mocy decyzji generałów.
NLD w pierwszych wolnych wyborach zdobyła 82% miejsc w parlamencie, lecz wynik wyborów nie został uznany przez reżim wojskowy.
W latach 1989-1995 przebywała w areszcie domowym, w swym domu rodzinnym przy University Road 52 w Rangunie.
W 1991 roku została laureatką Pokojowej Nagrody Nobla oraz Nagrody im. Sacharowa przyznawanej przez Parlament Europejski bojownikom o prawa człowieka.
W 1996 roku zdecydowanie sprzeciwiła się kampanii mającej zachęcić turystów do odwiedzania Birmy.
Od 2000 ponownie przebywa w areszcie domowym, z przerwą od maja 2002 do maja 2003.
Opowiada się za bezkrawawym przewrotem i narodowym pojednaniem z racji czego nazywana jest 'birmańskim Gandhim'. Jest zwolenniczką dialogu pomiędzy juntą a opozycją, czego dowiodła w roku 2000 prowadząc z generałami negocjacje w sprawie stopniowego wycofania się wojskowych z życia politycznego i oddania władzy w ręce demokratycznie wybranego rządu, ale rozmowy te nie przyniosły spodziewanego przełomu.
Dzięki apelowi wystosowanemu przez Suu Kyi do grupy państw ASEAN Birma nie obejmie przewodnictwa w tej organizacji. Miało się ono rozpocząć w 2006 roku.
1901: Dunant, Passy • 1902: Ducommun, Gobat • 1903: Cremer • 1904: IPM • 1905: Suttner • 1906: Roosevelt • 1907: Moneta, Renault • 1908: Arnoldson, Bajer • 1909: Beernaert, Estournelles de Constant • 1910: MSPB • 1911: Asser, Fried • 1912: Root • 1913: La Fontaine • 1917: Czerwony Krzyż • 1919: Wilson • 1920: Bourgeois • 1921: Branting, Lange • 1922: Nansen • 1925: Chamberlain, Dawes • 1926: Briand, Stresemann • 1927: Buisson, Quidde • 1929: Kellogg • 1930: Söderblom • 1931: Addams, Butler • 1933: Angell • 1934: Henderson • 1935: Ossietzky • 1936: Lamas • 1937: Cecil • 1938: Biuro Nansenowskie • 1944: Czerwony Krzyż • 1945: Hull • 1946: Balch, Mott • 1947: Kwakrzy • 1949: Boyd Orr • 1950: Bunche • 1951: Jouhaux • 1952: Schweitzer • 1953: Marshall • 1954: WKNZdsU • 1957: Pearson • 1958: Pire • 1959: Noel-Baker • 1960: Lutuli • 1961: Hammarskjöld • 1962: Pauling • 1963: Czerwony Krzyż • 1964: King • 1965: UNICEF • 1968: Cassin • 1969: MOP • 1970: Borlaug • 1971: Brandt • 1973: Kissinger, Le • 1974: MacBride, Satō • 1975: Sacharow • 1976: Williams, Corrigan • 1977: AI • 1978: Sadat, Begin • 1979: Matka Teresa • 1980: Esquivel • 1981: WKNZdsU • 1982: Myrdal, García Robles • 1983: Wałęsa • 1984: Tutu • 1985: Lekarze Przeciw Wojnie Nuklearnej • 1986: Wiesel • 1987: Arias • 1988: Siły Pokojowe ONZ • 1989: Dalai Lama • 1990: Gorbaczow • 1991: Suu Kyi • 1992: Menchú • 1993: Mandela, de Klerk • 1994: Arafat, Peres, Rabin • 1995: Pugwash, Rotblat • 1996: Belo, Ramos Horta • 1997: ICBL, J.Williams • 1998: Hume, Trimble • 1999: Lekarze bez Granic • 2000: Kim • 2001: ONZ, Annan • 2002: Carter • 2003: Ebadi • 2004: Maathai • 2005: MAEA, ElBaradei • 2006: Grameen Bank, Yunus