Bitwa na Łuku Kurskim
Z Wikipedii
| Bitwa na łuku kurskim II wojna światowa |
|||||||||||||||||
 Sowieckie czołgi pod Kurskiem |
|||||||||||||||||
| Data | 4 lipca 1943 - 23 sierpnia 1943 | ||||||||||||||||
| Miejsce | Kursk, ZSRR | ||||||||||||||||
| Wynik | Zwycięstwo ZSRR | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Bitwa na Łuku Kurskim – bitwa rozegrana w dniach 5-16 lipca 1943 roku pomiędzy siłami niemieckimi a radzieckimi, powszechnie uważana za największą bitwę pancerną drugiej wojny światowej. Zakończyła się przegraną Niemców i przejściem Rosjan do kontrofensywy, dzięki której wyzwolono Orzeł i Biełgorod (5 sierpnia), a następnie Charków (23 sierpnia).
Spis treści |
[edytuj] Geneza
Zimą 1942/1943 wojska niemieckie na froncie wschodnim doznały ciężkich strat. Wyglądało na to że cały południowy odcinek frontu został rozbity i Niemcy muszą na nim przejść do odwrotu co najmniej do linii Dniepru. W lutym 1943 roku sowieci pchnęli w ten rejon wojska trzech frontów: Południowego, Południowo-Zachodniego i Woroneskiego, które zaczęły odbijać coraz więcej terenu. Sytuacja byłaby dla Wehrmachtu beznadziejna, gdyby nie umiejętności feldmarszałka E. von Mansteina. Zebrał on znaczne siły pancerne i wykonał przeciwuderzenie rozbijając siły uderzeniowe Frontu Południowo-Zachodniego i Woroneskiego, a następnie ruszył za nimi w pościg. Zatrzymały go dopiero wiosenne roztopy, co doprowadziło do powstania charakterystycznego układu linii frontu w okolicach Kurska. W tym tzw. "łuku kurskim" stacjonowały wojska sowieckie otoczone z dwóch stron przez niemieckie oddziały. Od północy groziły im wojska Grupy Armii "Środek" (feldmarszałek von Kluge), a od południa siły Grupy Armii "Południe" (von Manstein).
Rejon "łuku kurskiego" nadawał się idealnie do zniszczenia dużych sił Armii Czerwonej co w zamyśle sztabu niemieckiego mogło doprowadzić do odzyskania inicjatywy na froncie wschodnim. W przypadku zwycięstwa, na tym froncie mogłoby dojść do względnej równowagi sił; równocześnie pozwoliłoby to uniknąć pozycyjnej wojny obronnej i przejść do inicjatywy. Część niemieckich dowódców była przeciwna przeprowadzeniu takiej operacji, gdyż wiązało się z dużym ryzykiem w przypadku jej niepowodzenia.
Przez kilka miesięcy Niemcy szykowali się do uderzenia w tym rejonie (operacja Zitadelle). Jednak tak szerokie przygotowania niemieckie nie umknęły uwadze radzieckiego wywiadu i Armia Czerwona przygotowała na głównych kierunkach niemieckiego uderzenia wiele linii obrony. W rejon "łuku kurskiego" sprowadzono świeże siły. Spod Stalingradu ściągnięto zwycięskie wojska Frontu Dońskiego, które pod nową nazwą Frontu Centralnego (gen. Rokossowski) miały powstrzymać atak Grupy Armii "Środek". Pobity przez Mansteina Front Woroneski (gen. Watutin) także otrzymał wzmocnienie z zadaniem przeciwstawienia się grupie uderzeniowej Grupy Armii "Południe". Równocześnie sowieci przygotowali odwody, które zostały użyte w momencie gdy postęp sił niemieckich został zatrzymany. Wzmocniono fronty: Zachodni i Briański, a także wystawiono całkowicie nowy, rezerwowy (Front Stepowy) pod dowództwem gen. Koniewa.
Strona niemiecka kilkakrotnie przekładała datę rozpoczęcia operacji, co spowodowało zachwianie proporcji sił – siły radzieckie przewyższały liczebnością siły niemieckie (Panzerkampfwagen).
[edytuj] Przebieg bitwy
Znając datę rozpoczęcia operacji, wojska radzieckie poprzedziły atak niemiecki bombardowaniem ich pozycji, jednak ze średnim skutkiem.
Bitwa zaczęła się 5 lipca 1943 niemieckim uderzeniem z północy i południa w kierunku na Kursk. Wojska niemieckie pod dowództwem gen. Gunther von Kluge przełamały kilka pasów radzieckiej obrony (najwięcej na odcinku południowym), gdzie nacierały dywizje Waffen-SS, ale głęboka obrona radziecka wyhamowała niemieckie natarcie. Przełomowym momentem bitwy była pancerna bitwa pod Prochorowką (12 lipca), w której doborowe dywizje SS zostały zatrzymane, a następnie zmuszone do odwrotu (16 lipca) przez Armię Czerwoną.
[edytuj] Znaczenie
Bitwa pod Kurskiem jest powszechnie uważana za ostatnią niemiecką próbą przejęcia inicjatywy na froncie wschodnim, oraz – obok bitwy stalingradzkiej – za punkt zwrotny w walkach na froncie wschodnim.
W bitwie tej zadebiutowały czołgi PzKpfw V Panther (ze względu na liczne usterki techniczne był to bardzo nieudany debiut) oraz niszczyciele czołgów Ferdinand.
Jednak istnieją również inne poglądy co do tego, która bitwa w dziejach świata była największą bitwą pancerną. Rosyjski pisarz Wiktor Suworow sugeruje, że była nią bitwa graniczna w dniach 23-27 czerwca 1941 roku w rejonie Dubna, Łucka i Równego, gdzie doszło do konfrontacji radzieckich korpusów zmechanizowanych z niemiecką 1 Grupą Pancerną gen. Kleista. Radzieckimi wojskami dowodził gen. Żukow, który miał pełną przewagę pod względem ilości posiadanego uzbrojenia, choć nie jego jakości. Przegrał jednak sromotnie, co może być przyczyną tak intensywnego nagłaśniania przez stronę rosyjską wydarzeń na łuku kurskim.
