Wehrmacht

Z Wikipedii

Wehrmacht - niemieckie siły zbrojne okresu III Rzeszy. Zostały utworzone 16 marca 1935 roku wbrew traktatowi wersalskiemu zastępując Reichswehrę. Powstały po wprowadzeniu przez Adolfa Hitlera powszechnej służby wojskowej. W skład Wehrmachtu wchodziły wojska lądowe (Heer), lotnictwo (Luftwaffe) i marynarka wojenna (Kriegsmarine).

Naczelnym dowództwem Wehrmachtu było Oberkommando der Wehrmacht (OKW) utworzone na podstawie dekretu Hitlera z dnia 4 lutego 1938. Do 1938 Naczelnym Dowódcą Wehrmachtu był minister wojny feldmarszałek Werner von Blomberg, a od 27 stycznia 1938 do 30 kwietnia 1945 Adolf Hitler, przy czym jednocześnie zostało utworzone stanowisko szefa Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu, które objął gen. Wilhelm Keitel.

Wehrmacht został rozbudowany ze 100 000 żołnierzy do 3,92 mln w 1939, a w 1944 do 11 mln żołnierzy. Łącznie między 1939 i 1945 w jego szeregach służyło około 17 mln osób, na wszystkich frontach walki w czasie trwania II wojny światowej zginęło około 4,7 mln. Naczelne dowództwo Wehrmachtu razem ze sztabami generalnymi przygotowywało plany agresji niemieckiej przy współpracy z gestapo i SS. Wiele z obozów jenieckich Wehrmachtu jest zaliczanych do miejsc masowej zagłady.

Żołnierze Wehrmachtu w czasie działań zbrojnych popełnili wiele zbrodni wojennych, m.in. podczas agresji na Polskę w roku 1939. Przez 55 dni, od 1 września do 26 października, kiedy to dowództwo Wehrmachtu sprawowało władzę wojskową na zajętych polskich terytoriach (27 października przekazano ją cywilnej administracji niemieckiej), Wehrmacht uczestniczył w 311 zbiorowych egzekucjach^[1] na polskiej ludności cywilnej i żołnierzach Wojska Polskiego. Ogółem, w okresie od 1 września do 26 października, różne siły niemieckie wykonały 764 egzekucje^[2] w których zginęło 24 tys.^[3] obywateli polskich. Żołnierze Wehrmachtu stanowili także osłonę dla tysięcy innych masowych mordów dokonywanych przez oddziały niemieckiego Selbstschutzu i bojówek Volksdeutschów oraz jednostki policji i Grup Operacyjnych SD, przydzielanych jeszcze przed agresją na Polskę do każdej armii Wehrmachtu.^[4]

Spis treści 1 Zbrodnie Wehrmachtu w okupowanej Polsce 2 Geneza czyli warunki i przyczyny powstania Wehrmachtu 2.1 Słownictwo 2.2 Sprawy wojskowe do roku 1935 2.3 Hitler jako zwierzchnik sił zbrojnych 3 Niemieckie siły zbrojne 1935-1945 3.1 Preludium 3.2 Rozwój i upadek 3.3 Sprzymierzeńcy Wehrmachtu 4 Ważni członkowie 5 Zobacz też 6 Linki zewnętrzne 7 Przypisy

[edytuj] Zbrodnie Wehrmachtu w okupowanej Polsce

Wehrmacht uczestniczył aktywnie w terrorze na terytorium okupowanej Polski od wiosny 1942.^[5] W okresie 1939-1942 w niewielkim stopniu był zaangażowany w akcje przeciwko ludności polskiej, jednak już w maju 1942 wziął udział w dużej akcji pacyfikacyjno-partyzanckiej na Lubelszczyźnie. Rozkazy Wilhelma Keitla z 23 lipca 1942 i Adolfa Hitlera z 18 sierpnia 1942 nakładały na niemieckie dowództwo wojsk lądowych obowiązek wydzielenia odpowiednich sił i uczestniczenia w likwidowaniu różnych form oporu na ziemiach polskich. W Generalnej Guberni Wehrmacht od 1942 bierze udział w kolejnych zbrodniach^[6]:

• Akcje pacyfikacyjno-przeciwpartyzanckie połączone z połączone z rozstrzeliwaniem ludności cywilnej i paleniem osiedli.
• Rozstrzeliwanie ukrywającej się przed zagładą ludności żydowskiej, tłumieniu powstania warszawskiego oraz likwidacją buntu w obozie koncentracyjnym Sobibor w październiku 1943.
• Zbrodnie popełnione na ludności polskiej podczas powstania warszawskiego - żołnierze Wehrmachtu uczestniczyli w masowych egzekucjach ludności cywilnej na warszawskim Marymoncie w dniu 14 sierpnia 1944.^[7][8] Podobne egzekucje Wehrmacht przeprowadzał także w sierpniu 1944 na warszawskim cmentarzu Powązki^[9], gdzie likwidowano tylko mężczyzn.
• Aktywne uczestnictwo w łapankach ludności polskiej, która kierowana była następnie w celu eksterminacji do obozów koncentracyjnych.
• Rozkazy niemieckiego dowództwa wojsk lądowych przeznaczonych dla Wehrmachtu dotyczące pacyfikacji wsi, miejscowości czy regionów i niszczenia grup partyzanckich z reguły dotyczyły także likwidowania kobiet, dzieci oraz starców.^[10] Działania takie miały miejsce w przypadku akcji Wehrwolf w której wzięły udział siły wehrmachtu w liczbie 10 tys. żołnierzy - w jej toku zniszczono dziesiątki wsi, zamordowano ok. 1000 ludzi, 60 tys. wywieziono oraz porwano setki dzieci. Kulminacja działań pacyfikacyjno-przeciwpartyzanckich Wehrmachtu nastąpiła w listopadzie 1943, przeprowadzono wtedy ponad 100 akcji tego typu, zakończonej śmiercią wielu Polaków.

[edytuj] Geneza czyli warunki i przyczyny powstania Wehrmachtu

[edytuj] Słownictwo

Określenie Wehrmacht w języku niemieckim oznaczało tyle co siły zbrojne, nie koniecznie niemieckie. W terminologii prawniczej było używane już w 1919 roku, między innymi w konstytucji Niemiec z dnia 11 sierpnia 1919 (art. 47). W węższym znaczeniu po roku 1935 oznaczało niemieckie siły zbrojne narodowo-socjalistycznej III Rzeszy.

[edytuj] Sprawy wojskowe do roku 1935

Wkrótce po zakończeniu I wojny światowej przystąpiono w Niemczech do faktycznej rozbudowy armii niemieckiej wbrew postanowioniom traktatu wersalskiego z 1919 roku. Już w 1922 Niemcy i Związek Sowiecki zawarły Układ w Rapallo umożliwiający Niemcom obejście zakazu posiadania lotnictwa i broni pancernej.

W lutym 1923 roku odbyły się w Moskwie tajne rozmowy przeprowadzone przez szefa urzędu do spraw wojskowych Truppenamt generałmajora Otto Hasse na temat wojskowej współpracy niemiecko-rosyjskiej. Niemcy wspomogły rozwój sowieckiego przemysłu, a oficerowie Armii Czerwonej byli kształceni w Niemczech na oficerów sztabu generalnego. W zamian Reichswehra uzyskała możliwość zaopatrywania się w amunicję artyleryjską w Związku Sowieckim, a specjaliści lotnictwa i broni pancernej byli szkoleni na terenie sowieckim, gdzie również umożliwiono produkcję broni chemicznej.

W miejscowości Lipeck w Rosji na podstawie porozumienia z dnia 15 kwietnia 1925 wyszkolono około 300 pilotów, którzy stanowili następnie kadrę lotnictwa myśliwskiego. W pobliżu miejscowości Kazań od 1930 szkolono specjalistów broni pancernej, jednak tylko około 30. W okolicach Saratowa prowadzono prace rozwojowe nad gazami bojowymi.

Niemieccy i sowieccy specjaliści zbrojeniowi opracowywali wspólnie i w porozumieniu nowe prototypy czołgów pod pozorem rozwijania produkcji traktorów.

Natomiast w Niemczech organizowano Reichswerę jako trzon kadrowy przyszłej armii niemieckiej. Udział podoficerów i oficerów w Reichswehrze w całości składu osobowego był nadzwyczaj wysoki, co umożliwiło następnie w ciągu kilku lat wielokrotne zwiększenie liczebności armii niemieckiej.

[edytuj] Hitler jako zwierzchnik sił zbrojnych

Dnia 2 sierpnia 1934 zmarł prezydent Niemiec Paul von Hindenburg. Wtedy Adolf Hitler, urzędujący od 30 stycznia 1933 jako kanclerz, wbrew (faktycznie zawieszonej) konstytucji Republiki Weimarskiej ogłosił połączenie funkcji prezydenta Niemiec z funkcją kanclerza i tym samym przejął funkcję prezydenta, mianując się jednocześnie jako Führer und Reichskanzler (wódz i kanclerz Rzeszy). Wobec tego stał się najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych Niemiec składających się z Reichswehry i Kriegsmarine.

[edytuj] Niemieckie siły zbrojne 1935-1945

[edytuj] Preludium

Dnia 16 marca 1935 wprowadzono łącznie z utworzeniem Wehrmachtu, wbrew postanowieniom traktatu wersalskiego, obowiązkową służbę wojskową. W 1936 roku niemieckie siły zbrojne wkroczyły do zdemilitaryzowanej strefy Nadrenii. Zajmują Austrię w 1938 (Anschluss Austrii), a Kraj Sudetów w październiku 1938. Całe Czechy zostały zajęte w 1939. W 1939 zajęto także Kłajpedę.

Do 1939 roku wystawiono 12 korpusów armijnych utworzonych przez 38 dywizji liczących 580 tysięcy żołnierzy. Mobilizacja rezerwistów nastąpiła w lipcu i sierpniu 1939.

1 września 1939 Wehrmacht zaatakował Polskę wkroczając na jej terytorium bez wcześniejszego wypowiedzenia wojny. Działania te zgodnie z przewidywaniami Hitlera nie pociągnęły za sobą reakcji zbrojnej Francji i Wielkiej Brytanii. Kraje te poprzestały na wypowiedzeniu 3 września wojny III Rzeszy, ograniczając się do pozorowanej demonstracji siły w strefach przygranicznych.

[edytuj] Rozwój i upadek

Struktura organizacyjna Wehrmachtu ulegała zmianom zwłaszcza w czasie wojny, jednak ogólnie biorąc można wyróżnić następujące grupy armii:

• Heeresgruppe A (doszła do Kaukazu)
• Heeresgruppe B (od 1943 we Francji dowódca Erwin Rommel
• dalsze grupy armii C, D, E, F, G, H

Specjalne grupy armii:

• Heeresgruppe Afrika (Afryka) składała się z 1. armii włoskiej oraz 5. armii pancernej. Cała grupa armii została rozbita i wyparta z Afryki północnej 1942 przez wojska alianckie, w tym II Korpus USA, którego dowódcą był generał George Patton,
• Heeresgruppe Don (=Heeresgruppe Süd Południe) liczyła 886.000 żołnierzy, dowódcy: Generałoberst Gerd von Rundstedt, Erich von Manstein; 1943 w rejonie Charkowa w jej skład wchodziła osławiona 6. armia, która w okresie 20 listopada 1942 - styczeń 1943 została okrążona i zniszczona w Stalingradzie nad Wołgą,
• Heeresgruppe Kurland (Kurlandia),
• Heeresgruppe Mitte (Środek) 1943 pod Kurskiem; 1944 okrążona i zniszczona na obszarze Białorusi, Armia Czerwona doszła do Wisły,
• Heeresgruppe Nord (Północ) 3 lipca 1944 okrążona w rejonie MIńska Białoruskiego, koniec marca 1945 zniszczona,
• dalsze specjalne grupy armii: Heeresgruppe Süd (Południe), Nordukraine (Ukraina Północna), Ostmark (Marchia Wschodnia), Südukraine (Ukraina Południowa), Weichsel (Wisła).

W strukturach Wehrmachtu działały jednostki Waffen-SS, niemieckie oraz inne pochodzące z różnych krajów okupowanych przez Niemcy.

[edytuj] Sprzymierzeńcy Wehrmachtu

Wymieniono tylko zwarte formacje czynnie współdziałające z Niemcami w czasie wojny, a więc lista nie zawiera wszystkich sprzymierzeńców III Rzeszy:

• Wlochy (enklawa północna do kwietnia 1945),
• Finlandia (do lutego 1944),
• Rumunia (do 23 sierpnia 1944, Legion Żelazna Gwardia do maja 1945),
• Węgry (do końca 1944, w Budapeszcie do lutego 1945),
• Słowacja (do początku 1945),
• Bułgaria (do września 1944),
• Chorwacja (do początku 1945),
• Hiszpania (tylko ochotnicy od 1942 Błękitna Dywizja),
• 1. Rosyjska Armia Narodowa pod koniec wojny walczyła z Armią Czerwoną na terenie Austrii, niedobitki internowane w Liechtensteinie,
• Rosyjska Armia Wyzwoleńcza utworzona z jeńców radzieckich jesienią 1944, dowódca Andriej Własow,
• Indie (rząd opozycyjny) Legion Hinduski,
• Bliski Wschód - Legion Arabski.

[edytuj] Ważni członkowie

Ważni niemieccy wyżsi oficerowie Wehrmachtu

• Ludwig Beck
• Fedor von Bock
• Walther von Brauchitsch
• Wilhelm Flicke
• Heinz Guderian
• Franz Halder
• Erich Hoepner
• Hermann Hoth
• Ewald von Kleist
• Albert Kesselring
• Hans Günther von Kluge
• Erich von Manstein
• Walter Model
• Friedrich Olbricht
• Friedrich Paulus
• Erwin Rommel
• Gerd von Rundstedt
• Claus von Stauffenberg
• Erwin von Witzleben

[edytuj] Zobacz też

• Adolf Hitler
• Lebensraum
• Hans von Seeckt
• Kolaboracja pod okupacją niemiecką podczas II wojny światowej
• Waffen-SS

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Niemiecko-rosyjska współpraca w szkoleniu pilotów w miejscowości Lipeck (Rosja) po I wojnie światowej
• Współpraca wojskowa niemiecko-rosyjska po I wojnie światowej
• Obrazy Wojny - archiwalne kroniki z II wojny światowej

To jest tylko zalążek artykułu związanego z II wojną światową. Jeśli możesz, rozbuduj go.

[edytuj] Przypisy