Bruno Walter
Z Wikipedii
Bruno Walter, właśc. Bruno Walter Schlesinger (ur. 15 września 1876 w Berlinie, zm. 17 lutego 1962 w Beverly Hills), dyrygent i kompozytor pochodzenia żydowskiego. Przyjaciel Gustawa Mahlera i Tomasza Manna.
[edytuj] Biografia
Urodził się w roku 1876, w którym po raz pierwszy wykonano (w Bayreuth) komplet Pierścienia Nibelunga Ryszarda Wagnera i I Symfonię Brahmsa (w Karlsruhe). Jako ośmiolatek wstąpił do Konserwatorium Sterna, a rok później wystąpił na scenie jako pianista, mając już przydomek "mały Mozart". Decyzję o podjęciu trudów dyrygentury podjął po koncercie Hansa von Bülowa w Berlinie i własnej wizycie w Bayreuth. W 1893 roku debiutuje za pulpitem z Berlińskimi Filharmonikami i chórem. W tym samym roku obejmuje posadę instruktora wokalnego w operze w Kolonii. Rok później, po Kolońskim debiucie dyrygenckim, przenosi się do Hamburga na stanowisko szefa chóru tamtejszej opery i zostaje jednocześnie asystentem Gustawa Mahlera. To właśnie Mahler (i prawdopodobnie jego siostry) namawiają Bruno Schlesingera na odrzucenie nazwiska i pozostawienie w jego roli drugiego imienia. W 1896 przenosi się do Wrocławia (wtedy Breslau), by w tamtejszym teatrze miejskim przejąć obowiązki pierwszego dyrygenta, później przenosi się do Bratysławy (wtedy Pressburg) i Rygi. W 1900 obejmuje stanowisko szefa w Berlińskiej Operze Królewskiej, gdzie poznaje Ryszarda Straussa i Karla Mucka. Sezon w 1901 roku spędza w Wiedniu jako szef Hofoper (Opera Dworu Cesarskiego) na zaproszenie Gustawa Mahlera, dyryguje Aidą Verdiego. W międzyczasie publikuje kilka własnych kompozycji, m in. Pieśni op. 11 i 12, Sonatę na skrzypcową, Kwartet smyczkowy, Fantazję na Orkiestrę i I Symfonię. w 1910 roku Dyryguje w londyńskim Covent Garden Tristanem i Izoldą Wagnera. W 1911 umiera Gustaw Mahler i pomimo napiętych planów wykonawcych (Rzym,Wiedeń) Bruno Walter dyryguje w Monachium prapremierą Pieśni o Ziemi (Das Lied von der Erde), w drugiej części koncertu wykonano II Symfonię Mahlera "Zmartwychwstanie". Rok później, w Wiedniu, Walter dyryguje prawykonaniem IX Symfonii Mahlera. W latach 1913-1920 koncertuje w Moskwie, Wiedniu i Monachium, oraz publikuje w 1920 esej o Mszy Solemnis Beethovena. W 1921 roku dosięga go po raz pierwszy atak ze strony rodzącego się nazizmu. W 1923 podejmuje się trasy koncertowej po USA, dyryguje po raz pierwszy Nowojorskimi Filharmonikami w Carnegie Hall, Bostonie, Minnesocie i Detroit. Lata 1925-1928 obfitują w zmiany repertuaru: Rossini w Salzburgu, Puccini - La Scala i Berlin, Szostakowicz - Berlin (premiera I Symfonii na Zachodzie). W 1929 przejmuje wakat w lipskim Gewandhausie po Wilhelmie Furtwänglerze. W 1933 opuszcza Niemcy na skutek nazistowskiej polityki kulturalnej. Do 1938 roku mieszka w Austrii, jednakże regularnie koncertuje w Holandii, Stanach Zjednoczonych i Włoszech. W 1939 po krótkiej obecności we Francji, gdzie przyjmuje francuskie obywatelstwo, opuszcza Europę i osiada w Beverly Hills w Kalifornii, kilka miesięcy wcześniej młodsza córka Bruno Waltera, Gretel zostaje zamordowana w Zurychu przez swojego męża z powodu romansu z Enzio Pinzą. W Stanach Bruno Walter szybko się zadomawia, poznaje Tomasza Manna i jego rodzinę, z sukcesami dyryguje z orkiestrami Chicago, Los Angeles, Filadelfii i Nowego Jorku. W 1945 umiera jego żona, Elsa. W 1946 przyjmuje obywatelstwo amerykańskie. Od 1946 roku odwiedza czasem Europę, będąc np. gościem Festiwalu w Salzburgu i Edynburgu. W latach 1947–1949 jest szefem nowojorczyków. W 1959 daje ostatni koncert w Metropolitan Opera dyrygując Requiem Verdiego. W 1960 ostatni raz na scenie, koncert w Los Angeles solistą jest pianista Van Cliburn. W 1962 roku umiera na zawał serca w swoim domu.
[edytuj] Osiągnięcia
Jako przyjaciel Gustawa Mahlera i jego wieloletni asystent Bruno Walter uważany jest za największego w historii wykonawcę jego dzieł. Nie ma powodu temu zaprzeczać. Legendarne nagranie "Pieśni o Ziemi" z Juliusem Patzakiem, Kathleen Ferrier i Wiedeńską Orkiestrą Filharmoniczną (1951, Decca) stawia konkurentom poprzeczkę na nieomal nieosiągalnym pułapie. Nagrania I,II IV, V i IX Symfonii Mahlera charakteryzują się niezwykłą wrażliwością na melodyczne i rytmiczne bogactwo kompozycji Mahlera. W zasadzie każda orkiestra pod batutą Bruno Waltera stawała się żywym organizmem, oddychającym wraz z graną przez siebie muzyką. Krytycy bardzo cenią nagrania symfonii Mozarta, Brahmsa i Brucknera dokonane z Orkiestrą Symfoniczną wytwórni Columbia (dziś Sony Clasical) oraz bardzo barwne i niezwykle bogate rytmicznie nagrania symfonii Beethovena dokonane z Orkiestrą Filadelfijską. Bruno Walter jest autorem do dziś publikowanej biografii Gustawa Mahlera, wielu esejów o muzyce i sztuce wykonawczej oraz autobiografii.
