Ludwig van Beethoven
Z Wikipedii
Ludwig van Beethoven (ur. prawdopodobnie 16 lub 17 grudnia 1770 r. w Bonn, zm. 26 marca 1827 we Wiedniu), kompozytor niemiecki, uważany za jednego z największych kompozytorów wszech czasów. Ostatni, po Haydnie i Mozarcie, z tzw. trójki klasyków wiedeńskich. Prekursor romantyzmu w muzyce.
Pochodził z rodziny flamandzkiej (Należy pamiętać, że "van" przed nazwiskiem nie oznacza rodowodu szlacheckiego, tak jak niemieckie "von"). Najstarszym znanym jego przodkiem był Jan van Beethoven (ur. ~1485). Dziadek kompozytora, Ludwig senior, przybył do Bonn w 1733 roku; w 1761 otrzymał posadę kapelmistrza (niem. Kapellmeister). Syn jego, a ojciec genialnego kompozytora – Johann van Beethoven – nie przejawiał już ani podobnego talentu, ani ambicji. Udało mu się jedynie wspiąć na stanowisko tenora w kapeli dworskiej. Ożenił się z Marią Magdaleną Keverich; małżeństwo to miało siedmioro dzieci, z których tylko troje doczekało dorosłości: najstarszy z nich to właśnie Ludwig, młodsi – Nikolaus Johann i Kaspar Karl. Bracia kompozytora nie byli utalentowani muzycznie.
Pierwszym nauczycielem muzyki Ludwiga był ojciec. Pod jego kierunkiem rozpoczął karierę pianisty w wieku 8 lat (pierwszy koncert Beethoven dał w Kolonii). Jednak z powodu ograniczonej wiedzy i talentu Johann zmuszony był wynajmować synowi nauczycieli. Najważniejszym z nich był niewątpliwie Christian Gottlob Neefe, który zaznajomił i rozkochał Beethovena w muzyce Jana Sebastiana Bacha. Bachowski cykl preludiów i fug "Das Wohltemperierte Klavier" Beethoven znał na pamięć.
W wieku siedemnastu lat (1787) skorzystał z okazji wyjazdu do Wiednia, wówczas stolicy muzyki i muzyków. Tam to, być może, spotkał się z samym Mozartem, który - wg anegdoty – zobaczył w nim "chłopca, który zadziwi niebawem cały świat". Niestety, choroba matki (suchoty) już po dwóch tygodniach zmusiła młodego kompozytora do powrotu.
Od 1792 roku mieszkał już we Wiedniu na stałe, gdzie początkowo pobierał nauki u J.Haydna, J.Schenka, J.Albrechtsbergera, A. Salierego, jednak z żadnego nauczyciela nie był zadowolony. Miał grono bogatych mecenasów i wielbicieli talentu, do których zaliczali się m.in.: ks. Lichnowsky, ks. Lobkowitz, ks. Razumowski, ks. Esterházy, hr. Waldstein. W latach 1796-1798 wystąpiły u Beethovena pierwsze objawy głuchoty. Postępująca choroba doprowadziła go niemal do samobójstwa, świadectwem zmagań Beethovena ze sobą samym jest słynny testament heiligenstadzki (Heiligenstädter Testament) (1802). Po kilku latach heroicznych zmagań, musiał w końcu całkowicie zaprzestać publicznych występów; poświęcił się wyłącznie pracy kompozytorskiej. Cieniem na jego życiu położyły się problemy materialne (nie zarabiał mało, ale bardzo nieregularnie) oraz kłopoty z wychowywaniem bratanka Karla, o opiekę nad którym zabiegał po śmierci swego brata Kaspara Karla (uważał, że wdowa po nim jest zbyt rozwiązła, by opiekować się synem). Mimo wielkiej miłości do bratanka, Beethoven był zupełnie nieprzygotowany do wychowania dziecka. Jeszcze przed rokiem 1819, z powodu całkowitej głuchoty, zmuszony był porozumiewać się z otoczeniem wyłącznie za pomocą tzw. zeszytów konwersacyjnych (Konversationshefte). Ostatnie lata przyniosły dowody uznania: został członkiem szwedzkiej Akademii Nauk, od Ludwika XVIII otrzymał złoty medal za Mszę uroczystą (Missa Solemnis D-dur op.123).
Beethoven był twórcą nowego myślenia muzycznego, które odcisnęło się piętnem nie tylko na epoce romantyzmu, ale i następnych. Rozluźnił klasyczne podejście do formy, harmonii, orkiestracji, wzbogacił technikę instrumentalną i kolorystykę, w nowoczesny sposób potraktował fortepian. Był przede wszystkim wielkim symfonikiem; w swoich symfoniach do perfekcji doprowadził formę sonatową, był niedościgłym mistrzem w pracy przetworzeniowej. Był twórcą rewolucyjnym: zwiększył liczbę części w cyklu sonatowym, poszerzył skład orkiestry, w niespotykany sposób łączył ze sobą instrumenty, wprowadził do symfonii formy wokalne, stosował środki ilustracyjne, obce sztywnym kanonom symfonicznej tradycji szkoły mannheimskiej, z której wyrósł.
Ludwig van Beethoven skomponował 9 symfonii, z których najsłynniejsze to:
- III symfonia Es-dur "Eroica",
- V symfonia c-moll "Przeznaczenia",
- VI symfonia F-dur "Pastoralna",
- IX symfonia d-moll z Odą do radości, wykonywaną w Finale przez chór.
W drobnych utworach: miniaturach fortepianowych i pieśniach, zwłaszcza z cyklu Do dalekiej ukochanej widoczne jest nadejście schubertowskiego mistrzostwa pieśni romantycznej.
Beethoven jest również twórcą trzydziestu dwóch sonat fortepianowych (m.in. tzw. sonata Księżycowa).
Z Schubertem połączyła go również wspólna uliczka: Baszta Mleczarzy w samym centrum Wiednia. Nad Domkiem Trzech Dziewcząt Schuberta, zaledwie kilkaset metrów dalej, znajduje się dom z oknami wychodzącymi na gmach Opery Wiedeńskiej, w którym do końca swych dni żył Ludwig van Beethoven. Obecnie mieści się tam muzeum biograficzne kompozytora.
Zobacz też:
- Fidelio - opera Beethovena
Linki zewnętrzne:
Ludwig van Beethoven skomponował:
- 9 symfonii - 32 sonaty fortepianowe - 26 kwartetów smyczkowych - 5 koncertów fortepianowych - 1 koncert skrzypcowy - Operę Fidelio
