Kwark

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

leptony
e	μ	τ
ν_e	ν_μ	ν_τ

kwarki
u	c	t
d	s	b

nośniki oddziaływań
γ	Z⁰ W^±	gluon	g

hadrony

mezony
π	K	J/ψ	Υ

bariony
p	n	Λ	Ω

bozony

fermiony

Kwark to jedna z dwóch grup cząstek elementarnych, które według dzisiejszego stanu wiedzy są niepodzielne. Drugą grupą są leptony.

Słowo kwark pochodzi prawdopodobnie od słowiańskiego określenia na twaróg. Profesor Jan Miodek w jednym ze swoich programów powoływał się na Bernarda Jancewicza - fizyka, który podobnie jak ojciec kwarków Murray Gell-Mann poza swoją naukową "działką" interesuje się też językoznawstwem. Gell-Mann wyczytał słowo "quark" w zdaniu "Three quarks for Muster Mark!" w "Finnegans Wake" Jamesa Joyce'a. Spodobało mu się to zdanie, bo była w nim mowa o trzech "kwarkach" - a cząstki, które odkrył były właśnie trójkami.

Istnieje 6 rodzajów ("zapachów") kwarków:

górny (u, up) o ładunku +2/3e i masie 4 MeV
dolny (d, down) o ładunku -1/3e i masie 8 MeV
powabny (c, charm) o ładunku +2/3e i masie 1,5 GeV
dziwny (s, strange) o ładunku -1/3e i masie 150 MeV
szczytowy (również wysoki lub prawdziwy) (t, top lub true) o ładunku +2/3e i masie 176 GeV (jego istnienie potwierdzono najpóźniej bo dopiero w 1995 roku)
spodni (również denny, niski lub piękny) (b, bottom lub beauty) o ładunku -1/3e i masie 4,7 GeV

Oraz odpowiednie antykwarki o przeciwnych znakach ładunku elektrycznego.

Kwarki mają 3 "kolory" - zielony, czerwony i niebieski. Kolory te jednak nie są przyporządkowane do pojedynczych kwarków, ponieważ potrafią się one wymieniać kolorami w oddziaływaniach silnych za pośrednictwem gluonów.

Kolory antykwarków określa się jako antyczerwony, antyzielony i antyniebieski.

Kwarki nie istnieją samoistnie, lecz tylko w cząstkach neutralnych kolorowo:

złożonych z 3 kwarków: czerwonego, niebieskiego i zielonego - bariony
złożonych z 3 kwarków: antyczerwonego, antyniebieskiego i antyzielonego - bariony antymaterii
złożonych z 2 kwarków - jednego danego koloru i jednego koloru przeciwnego - mezony.

Nie jest możliwe zbudowanie cząstek "bezbarwnych" z 4 czy 5 kwarków ani z zestawu kwark + para kwark-antykwark.

Obecnie prowadzone badania sugerują istnienie tzw. pentakwarków - są to układy składające się z układu trzech kwarków + para kwark-antykwark.

Bardziej skomplikowane cząstki "multikwarkowe" tworzą tzw. materię dziwną.