NKGB
Z Wikipedii
Ludowy Komisariat Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR (NKGB ZSRR) - radziecka instytucja policji politycznej (skupiająca w sobie także pracę kontrwywiadu) i wywiadu zagranicznego, istniejąca od lutego do lipca 1941 roku, oraz od kwietnia 1943 do marca 1946 roku, następnie przekształcona w Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego MGB.
Spis treści |
[edytuj] Reorganizacja z lutego 1941 roku
W lutym 1941 roku na polecenie Józefa Stalina wywiad zagraniczny (INO) i służby bezpieczeństwa (dotychczasowy Główny Zarząd Bezpieczeństwa Państwowego - GUGB), zostały wyłączone z Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych NKWD i stały się niezależnym 'Ludowym Komisariatem Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR (NKGB ZSRR), na czele którego stanął Wsiewołod Mierkułow. (Oddział zagraniczny został przemianowany w I Zarząd NKGB) NKWD pozostało pod zwierzchnictwem Ławrientija Berii i zasadniczo zajmowało się wewnętrznymi sprawami policyjnymi i projektami budowlanymi na dużą skalę.
[edytuj] Struktura org. luty 1941
- Ludowy komisarz Bezpieczeństwa Państwowego - komisarz bezpieczeństwa państwowego III rangi Wsiewołod Mierkułow
- Pierwszy zastępca ludowego komisarza bezpieczeństwa państwowego - komisarz bezpieczeństwa państwowego III rangi Iwan Sierow
- Zastępca ludowego komisarza bezpieczeństwa państwowego - komisarz bezpieczeństwa państwowego III rangi Bogdan Kobułow
- zastępca ludowego komisarza bezpieczeństwa państwowego - komisarz bezpieczeństwa państwowego II rangi Michaił Gribow
- Sekretariat Ludowego Komisariatu Bezpieczeństwa Państwowego - naczelnik komisarz bezpieczeństwa państwowego Wasylij Gołowanow
- Zarząd I (wywiad zagraniczny) - naczelnik starszy major bezpieczeństwa państwowego Paweł Fitin
- Zarząd II (kontrwywiad) - Piotr Fiodotow
- Zarząd III (tajno-polityczny) - Salomon Milsztejn
- Służba Śledcza (na prawach zarządu) - Lew Włodzimirskij
- Zarząd Komendanta Moskiewskiego Kremla - Nikołaj Spiridonow
- Wydział I (ochrona rządu) - Nikołaj Własik
- Wydział II (ewidencyjno-statystyczny) - Leonid Basztakow
- Wydział III (rewizje aresztowania inwigilacja) - Dimitrij Szadrin
- Wydział IV (technika operacyjna) - Jewgienij Łapiszyn
- Wydział V (szyfry) - A.N. Kopytcew
- Wydział Kadr - M.W. Gribow
- Wydział Administracyjno-Gospodarczo-Finansowy (ACHFO) - A.Dawydow
[edytuj] Reorganizacja z lipca 1941 roku
Do stanu poprzedniego powrócono już w lipcu tego samego roku (1941), po wybuchu wojny z Niemcami. NKGB włączono na powrót do NKWD, jako jeden z głównych zarządów tej instytucji - GUGB.
[edytuj] Powody reorganizacji
Amerykański analityk wywiadu, John Dziak, pisze w swej książce - Chekisty: A History of KGB (1988) między innymi:
Tych szczególnych zmian organizacyjnych nigdy w pełni nie wyjaśniono, ale być może miały one coś wspólnego z wchłonięciem przez ZSRR podbitych krajów i narodów - Estonii, Litwy, Łotwy, części Polski i oderwaniem od Rumunii Besarabii i północnej Bukowiny. Liczba aresztowań, deportacji, egzekucji i łagrów zwiększyła się, a to wymagało zreorganizowanych i zwiększonych sił bezpieczeństwa.
(....) Szok spowodowany agresją i szybkimi postępami Wehrmachtu doprowadził w lipcu 1941 roku do fuzji i oba organy znowu połączyły się jako NKWD pod kierownictwem Berii.
(....) Zwycięstwa pod Stalingradem stworzyły perspektywę odzyskania wojennych strat, stąd ponowny rozdział, jak ten z 1941 roku (NKWD - NKGB)
[edytuj] Reorganizacja z marca 1943 roku
Struktury ogranizacyjne nadane służbom bezpieczeństwa i wywiadu zagranicznego w marcu 1943 roku (między innymi ponownie zlikwidowano "GUGB" i utworzono odrębny Ludowy Komisariat Bezpieczeństwa Państwowego NKGB, na czele którego stanął ponownie Wsiewołod Mierkułow), utrzymały się przez 3 następne lata, czyli do 1946 roku.
[edytuj] Organizacja
[edytuj] Reorganizacja z 1946 roku
W 1946 roku Komisariaty Ludowe przekształcono w Ministerstwa. Po przekształceniu w 1946 komisariatów w ministerstwa istniały niezależnie: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (Ministierstwo Wnutriennych Dieł – MVD) i Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego (Ministierstwo Gosudarstwiennoj Bezopastnosti – MGB).
[edytuj] Źródła
- John Dziak - Chekisty: A History of KGB (1988)
- Piotr Kołakowski - NKWD i GRU na Ziemiach Polskich (Kulisy wywiadu i kontrwywiadu), Dom Wydawniczy Bellona Warszawa 2002
[edytuj] Zobacz też
 |
Służby specjalne byłego Związku Radzieckiego i Rosji |
|---|---|
|
Obecne: GRU od 1918 | SWR od 1991 | FSB od 1995 | |
