Rumianek pospolity

Kwitnący rumianek pospolity

Rumianek pospolity (Chamomilla recutita (L.) Rauschert, syn. Matricaria chamomilla L., Matricaria recutita) – roślina jednoroczna zarówno jara jak i ozima (zależnie od terminu siewu), z rodziny astrowatych. W Polsce pospolity jako chwast segetalny i ruderalny, uprawiany jako roślina lecznicza (obecnie w uprawie głównie poliploidy dające o ok. 50% wyższy plon od gatunku). W stanie dzikim występuje w Europie po 63° 45'N oraz na terenie Uralu, Kaukazu, Azji Mniejszej, Iranu, Afganistanu i Indii. Zawleczony do Ameryki Północnej i Australii. W polskiej florze archeofit.

Kwiaty rumianku pospolitego

Pokrój: Łodyga naga, silnie rozgałęziona, na końcach poszczególnych rozgałęzień zawiązują się koszyczki, wewnątrz pusta, dorastająca do 50 cm wysokości (poliploidy do 80 cm). Korzeń palowy, cienki, mocno rozgałęziony.
Liście: Skrętoległe, siedzące, 2- lub 3-krotnie pierzastodzielone. Łatki w kształcie nitkowatym, równowąskie, ostro zakończone.
Kwiaty: Zebrane w koszyczek, brzeżne nibyjęzyczkowe, żeńskie, o białej barwie, w miarę przekwitania odginające się w dół, (w pełni kwitnienia od rana prostopadłe do szypułki pod wieczór też przybierające ustawienie zgodne z szypułką (tropizm) równolegle do szypułki. Środkowe obupłciowe, o 5-ciu pręcikach zrośniętych w rurkę otaczających słupek, żółte, rurkowate, 5-ząbkowe, bardzo małe, usadowione na wypukłym dnie kwiatostanowym, wewnątrz pustym (cecha charakterystyczna dla gatunku, w przeciwieństwie do innych rumianków i marun podobnych morfologicznie, np. Matricaria maritima ssp. inodora gdzie dno jest wewnątrz pełne). Koszyczki osiągają średnicę do 22 mm (poliploidy do 30).
Owoc: Malutka podłużna niełupka, na szczycie lekko wygięta, z pięcioma żeberkami na jednej stronie bez puchu kielichowego, długości zaledwie 0,1 mm (poliploidy 0,2 mm).
Biotop: Roślina długiego dnia, światłolubna. Wymagania glebowe minimalne. Dobrze plonuje zarówno na glebach piaszczystych jak i gliniastych.

Roślina lecznicza
- Surowiec zielarski: koszyczek rumianku – Anthodium Chamomillae (syn. Flos Chamomillae). Zawiera olejek eteryczny (od 0,3 do 1,2%), w którego skład wchodzi chamazulen, α-bisabolol, spiroeter. Surowiec zawiera także flawonoidy, związki kumarynowe, śluz, cholinę, sole mineralne.
- Przetwór: olejek rumiankowy – Oleum Chamomillae, w handlu jako Azulan.
- Działanie: w medycynie i kosmetyce używa się olejku. Najczęściej jest stosowany doustnie jako środek przeciwzapalny i przeciwskurczowy układu pokarmowego, ma też działanie przeciwalergiczne. Użyty zewnętrznie przeciwdziała stanom zapalnym skóry. Stosowany wewnętrznie w nieżycie jelit i żołądka, zewnętrznie na owrzodzenia skóry, żylaki odbytu, rumień, oparzenia słoneczne i termiczne I i II stopnia.