Wiki
Z Wikipedii
Wiki, WikiWiki - to nazwa pewnego rodzaju stron internetowych, które można tworzyć, edytować i zmieniać bezpośrednio za pomocą przeglądarki internetowej. Nazwą tą określa się również oprogramowanie umożliwiające wspólną pracę wielu użytkowników przy tworzeniu zawartości takich stron.
Nazwa WikiWiki pochodzi od hawajskiego zwrotu wiki wiki, oznaczającego bardzo szybko. Autorem pojęcia jak i samej koncepcji jest Ward Cunningham.
Wiele z serwisów wykorzystujących mechanizm wiki nie wymaga od użytkowników autoryzacji. W niektórych autoryzacja pozwala uzyskać dodatkowe możliwości. Istnieją również publicznie dostępne wiki, w których edycja wymaga wcześniejszego procesu rejestracji lub są zamknięte i dostępne tylko dla wybranego kręgu użytkowników (np. pracowników firmy). Często rejestracja jest jednak bardzo prosta i szybka – wymaga podania tylko nazwy użytkownika, hasła i ewentualnie danych kontaktowych.
Spis treści |
Zasadnicze cechy serwisów opartych na mechanizmie wiki
- szybkość, prostota i łatwość tworzenia i aktualizacji stron internetowych
- łatwość tworzenia linków do zasobów wewnętrznych i zewnętrznych
- prosty sposób formatowania i wstawiania tagów (prostszy niż język HTML)
- możliwość współpracy wielu użytkowników, czasem rozsianych po całej kuli ziemskiej, przy tworzeniu stron
Oprogramowanie po stronie serwera używane w serwisach typu wiki, jest różne i ma różne możliwości i funkcje. Najpopularniejsze z nich to MediaWiki, UseMod, TWiki, MoinMoin, DokuWiki i PhpWiki.
Serwisy internetowe oparte na wiki
Istnieje kilkaset (a być może kilka tysięcy) serwisów wykorzystujących technologię Wiki. Największym z nich jest angielska Wikipedia, lecz nie jest ona „typową” wiki. Większość wiki nie rozdziela dyskusji od informacji – każda strona przypomina wątek listy dyskusyjnej, który może być edytowany, dzielony i łączony jeśli nadmiernie się rozrośnie. Największe Wiki tego typu to Wiki Wiki Web poświęcona programowaniu i Sensei's Library poświęcona go.
Encyklopedia jest bardzo częstym zastosowaniem wiki – w czerwcu 2003 r. 8 z 10 największych wiki stanowiły encyklopedie. Dla większości języków funkcję wiki-encyklopedii spełnia Wikipedia. Polska Wikipedia jest jedną z największych wiki (na styczeń 2007 jest 8. największą) i niewątpliwie największą polskojęzyczną wiki.
Wiki Fundacji Wikimedia w języku polskim to: Wikipedia, Wikisłownik, Wikicytaty, Wikinews i Wikibooks. Polskiego użytkownika zainteresuje również repozytorium wolnych grafik i dźwięków: Commons i tekstów – Wikiźródła.
Zobacz też
- statystyki największych wiki (na angielskiej Wikipedii)
- Co to jest Wikipedia?
- Ward Cunningham, Sunir Shah
Serwisy polskojęzyczne oparte na wiki
Projekty Wikimedia Foundation
Większość projektów Wikimedia Foundation jest oparta o licencję GNU FDL, za wyjątkiem Wikiźródeł (w większość domena publiczna) i Wikinews (CC-BY-SA).
- Wikipedia - wolna encyklopedia internetowa (ponad 300 000 artykułów w wersji polskojęzycznej)
- Wikimedia Commons - repozytorium plików graficznych ( ponad 910 250 plików multimedialnych)
- Wikinews - serwis prasowy (ponad 3000 artykułów w wersji polskojęzycznej)
- Wikicytaty - zbiór cytatów (ok 4000 artykułów)
- Wikispecies - lista gatunków zwierząt i roślin (ponad 73 000 artykułów)
- Wikiźródła - repozytorium tekstów źródłowych (? tekstów źródłowych)
- Wikisłownik - wielojęzyczny słownik (ok 50 000 haseł w wersji polskojęzycznej)
- Wikibooks - podręczniki pisane w trybie Wiki (ok 1 700 tzw. modułów, w sumie kilkaset pełnych podręczników + kilkaset niedokończonych lub napoczętych)
- Wikimedia meta - dyskusje o projektach Fundacji Wikimedia (ok 9000 artykułów, z czego kilkadziesiąt po polsku)
- Wikimedia Polska - wiki Stowarzyszenia Wikimedia Polska (ok 200 artykułów)
Projekty wiki rozwijane na wikia.com
Wszystkie projekty serwisu Wikia są obowiązkowo na licencji GNU FDL – niektóre są też dostępne na dodatkowych wolnych licencjach.
- Nonsensopedia (ok. 6000 haseł)
- Encyklopedia tradycji (ok. 1000 haseł) – tradycja polska i nie tylko
- Warszawikia (ok 400 haseł) – o Warszawie
- Micropedia (ok. 400 haseł) – o tzw. mikronacjach
- Empirepedia (ok 250 haseł) o Gwiezdnych wojnach
- Bionicle (ok. 270 haseł) o Bionicle
- OGame (ok. 200 haseł) – o grze OGame
- Fantasypedia (ok. 180 haseł) – o świecie fantasy
- Dolny Śląsk (180 haseł) – głównie o Wrocławiu
- Historiopedia (ok 160 haseł) – ogólnie o historii
- Desperate (ok. 100 haseł) – o serialu Gotowe na wszystko
Encyklopedie
- Helionica - Helionica - licencja GFDL (6100 haseł)
- EMD - wiki poświęcone muzyce awangardowej, elektronicznej, ambitnemu jazzowi i rockowi - mieszane licencje CC (ok. 2000 haseł)
Wiki szkolne i uczelnianie
- Bednarpedia - encyklopedia poświęcona Zespołowi Społecznych Szkół Ogólnokształcących "Bednarska" im. Maharadży Jam Saheba Digvijay Sinhji - licencja GFDL (ok. 800 haseł)
- Lexopedia - wiki studentów prawa w Krakowie, licencja: "wszystkie prawa zastrzeżone".
Wiki projektów wolnego oprogramowania
- MozillaPL – projekty dla przeglądarki internetowej Mozilla Suite PL - "copyright mozilla org" (nieznana liczba haseł)
- MDC PL - Mozilla Developer Center, strona programistów związanych z Gecko - licencja mieszana - CC i MIT (nieznana liczba haseł - samych kategorii jest ponad 100)
- GentooWiki – Wiki Gentoo Linux - licencja GFDL (ok 100 artykułów)
- Kadu - wiki komunikatora internetowego Kadu - licencja GFDL (kilkaset haseł)
Wiki gier komputerowych i RPG
- shadowrun.rpg.pl - wiki dla graczy Shadowrun RPG - licencja "restricted" (ok. 200 przetłumaczonych + ok. 1000 nieprzetłumaczonych)
- Wiedźmin Wiki - wiki łączące świat wiedźminów Andrzeja Sapkowskiego z powstającą w Polsce grą The Witcher - licencja GFDL (1000+ artykułów)
Inne wiki internetowo-komputerowe
- MacWiki - o makach po polsku, wybrana i zebrana wiedza z makowego forum - licencja CC-BY-niekomerycjne (ok 200 artykułów)
Wiki hobbistyczne i specjalistyczne
- AstroWiki - Encyklopedia Astrologii - licencja GFDL (kilkaset artykułów)
- Atopowe Zapalenie Skóry - Strona o charakterze medycznym o atopowym zapaleniu skóry - licencja GFDL (kilkaset artykułów)
- WikiKuchnia.org - przepisy kucharskie - licencja GFDL (208 artykułów) (zobacz też książkę kucharską na Wikibooks)
- PoeWiki - Dyskusje o literaturze, publikacja własnych tekstów literackich - licencja PoeWiki [1] (ok. 180 artykułów, nie licząc opublikowanych wierszy i prozy użytkowników)
- Biblioteka Ossus - polska encyklopedia Gwiezdnych wojen - licencja GNU FDL, ok 2000 artykułów.
- Lostpedia - o serialu Lost, licencja CC-BY-SA, ok 500 artykułów.
Wybrane serwisy obcojęzyczne oparte o wiki
- Asian Open Source Centre
- CapitanCook.com – serwis turystyczny
- Choral Public Domain Library - repozytorium nut chóralnych
- Wikitravel
- DarwinWiki
- JotSpot
- GuildWiki - wiki dla graczy gry Guild Wars
- Disinfopedia (SourceWatch)
- GreenCheese
- Grubstreet – otwarty przewodnik po Londynie
- infoAnarchy
- Javapedia
- Know-how Wiki
- MeatballWiki
- MemoryWiki
- [2] - Strona Wiki projektu Mozilla
- OpenFacts
- Personal Telco
- Uncyclopedia
- WhyClublet
- Wikicities
- WoWWiki - Wiki poświęcone grze MMPORPG World of Warcraft
- gentoo-wiki.com – Wiki z informacjami nt. dystrybucji Linuksa o nazwie Gentoo
- Wikidot.com - darmowe Wiki dla każdego, ostatnio powstaje także wersja polskojęzyczna
- wikispaces
- WikiMapia
- One Laptop per Child
