Wojna libańska
Z Wikipedii
 |
| To jest artykuł z cyklu Historia Izraela |
Wojna libańska 1982-1985 - wojna między Izraelem i oddziałami partyzanckimi OWP, Druzów, wspieranymi przez Syrię oraz Islamski Dżihad i Hezbollah, wspieranymi przez Iran. Konflikt rozpoczął się 6 czerwca 1982 roku od ataku wojsk izraelskich na obozy uchodźców palestyńskich w strefie przygranicznej Libanu. W konflikt została wciągnięta mniejszość chrześcijańska Libanu, USA oraz Francja. Na skutek konfliktu została całkowicie rozchwiana sytuacja polityczna w Libanie, co doprowadziło do trwających wiele lat starć partyzanckich wewnątrz Libanu, stale podsycanych przez zewnętrzne strony konfliktu, które obróciły ten kraj w ruinę. Wojna zakończyła się wyniku zawartego porozumienia, 10 czerwca 1985 roku na mocy którego wojska izraelskie wycofały się z Libanu. Konflikt przygraniczny tlił się jednak aż do połowy 2000 r.
Spis treści |
[edytuj] Prolog
Wiosną 1981 roku ze wzmożoną siłą wybuchła wojna domowa w Libanie. Oddziały chrześcijańskiej Armii Południowego Libanu zaatakowały pozycje wojsk syryjskich, które od 1976 roku okupowały część Libanu z tytułu mandatu Ligi Państw Arabskich. Natomiast przeciwko chrześcijańskim falangom wystąpiły radykalne muzułmańskie organizacje.
W czerwcu 1982 roku Izrael zdecydował się na ingerencję w pogrążonym w chaosie wojny domowej Libanie. Celem wojskowej operacji "O pokój dla Galilei" była likwidacja baz i rozbicie oddziałów Organizacji Wyzwolenia Palestyny (która miała swoją główną siedzibę w Bejrucie), które ostrzeliwały północny Izrael rakietami typu Katiusza.
[edytuj] I faza wojny (6 czerwca-23 sierpnia 1982 r.)
- 6 czerwca 1982 do Libanu wkroczyło 11 pancernych dywizji i 11 brygad piechoty, wspieranych przez 600 bojowych samolotów. Zmechanizowane kolumny wojskowe wbiły się klinami głęboko w terytorium Libanu, i szybko posuwały się wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego w kierunku Bejrutu. W terenach górskich toczono intensywne walki z oddziałami OWP. Szpicą nacierających sił izraelskich byli komandosi 35 Brygady Spadochronowej (Canchanim), którzy prowadzili działania rozpoznawcze, szturmowe oraz dywersyjne. Komandosi (hebr. סיירת שלדג, Sajeret Szaldag, dosł. Jednostka Zwiadowcza Zimorodek, lepiej znana jako Jednostka 5101) oznaczyli stanowiska artylerii przeciwlotniczej, dzięki czemu w ciągu kilku godzin izraelskie lotnictwo zniszczyło większość stanowisk tej artylerii. Specjalna jednostka antyterrorystyczna policji Jamam (hebr. ימ"מ) aresztowała większość przywódców palestyńskich.
- 8 czerwca 1982 izraelskie oddziały pancerne oskrzydliły siły Organizacji Wyzwolenia Palestyny na południe od Bejrutu. Równocześnie Izraelczycy usiłowali przejąć kontrolę nad strategiczną autostradą Bejrut-Damaszek, by w ten sposób odciąć Palestyńczyków od pomocy z Syrii. W tej sytuacji w wojnę libańską włączyła się Syria, która zaczęła przerzucać do Libanu dodatkowe oddziały wojska. W Libanie znajdowało się 6 syryjskich dywizji wspieranych przez 500 bojowych samolotów. W Libanie działała także szyicka organizacja Hezbollah, mająca około 1,5 tys. ludzi pod bronią.
- 9 czerwca 1982 w odpowiedzi na ruchy wojsk syryjskich Izraelczycy zniszczyli syryjskie baterie artylerii przeciwlotniczej w Dolinie Bekaa (Juhmur al-Biqa‘). W dwóch wielkich bitwach powietrznych Izraelczycy strącili 96 syryjskich myśliwców, przy stracie tylko jednego własnego samolotu.
- 10 czerwca 1982 izraelskie oddziały dotarły do Bejrutu.
- 11 czerwca 1982 pod naciskiem światowych mocarstw wprowadzono w Libanie syryjsko-izraelskie zawieszenie broni.
- 13 czerwca 1982 izraelskie oddziały połączyły się z chrześcijańskimi oddziałami we wschodniej części Bejrutu. Otoczone obozy palestyńskich bojowników były systematycznie likwidowane przy bardzo silnym oporze OWP.
- 14 czerwca 1982 kilkaset izraelskich dział i czołgów oraz okrętów wojennych i samolotów rozpoczęło niszczący ostrzał Bejrutu. Odcięto dostawy wody, prądu i żywności dla miasta. Sytuacja mieszkańców miasta była tragiczna. 20 czerwca prezydent Libanu Elias Sarkis zwrócił się z prośbą o spełnienie izraelskich żądań i wycofanie oddziałów syryjskich oraz OWP z Libanu. Początkowo Palestyńczycy odrzucili te prośby. Jednak już w lipcu dowództwo Organizacji Wyzwolenia Palestyny zaczęło się godzić na izraelskie propozycje. Przy pomocy amerykańskiej dyplomacji Jordania zgodziła się przyjąć 2 tys. palestyńskich bojowników, reszta miała ewakuować się do Tunezji, Algierii, Jemenu, Sudanu i Iraku.
Ewakuacja OWP z Libanu trwała od 21 do 30 sierpnia 1982. Jako jeden z ostatnich Bejrut opuścił Jaser Arafat. Ogółem wyjechało około 8,8 tys. palestyńskich bojowników. Równocześnie Bejrut opuściło około 6 tys. syryjskich żołnierzy.
Tak zakończyła się pierwsza faza wojny libańskiej. Była to typowa konwencjonalna wojna, w której zginęło 368 izraelskich żołnierzy. W trakcie działań zginęło także 600 żołnierzy syryjskich i ponad 3 tys. bojowników palestyńskich. Nieznana jest liczba ofiar wśród libańskiej i palestyńskiej ludności cywilnej. Według źródeł arabskich przekraczała ona 10 tys. osób.
[edytuj] Libańskie "bagno"
Izrael wiązał swoje nadzieje na normalizację sytuacji wewnętrznej w Libanie z przywódcą chrześcijańskiej Falangi, Baszirem Dżemajelem. Na początku 1982 roku został on wybrany prezydentem Libanu. Był on skłonny do współpracy z Izraelem, a zawarcie pokoju z Libanem dawało szansą na bezpieczeństwo od północy. Wszystkie izraelskie plany zostały pokrzyżowane przez wywiad syryjski, który 14 września 1982 roku przeprowadził w Bejrucie zamach terrorystycznym, w którym zginął Baszir Dżemajel. Izrael stracił nadzieję na kontrolowanie sytuacji w Libanie poprzez libańskich chrześcijan.
16 i 17 września 1982 roku oddziały Falangi chrześcijańskiej, dowodzone przez Eli Hobejkę, wkroczyły do obozów uchodźców palestyńskich Sabra i Szatila (patrz Masakra w Sabra i Shatila). W wyniku rzezi zginęło według różnych źródeł od 700 do 3500 Palestyńczyków. Był to odwet za śmierć w zamachu bombowym nowo wybranego prezydenta Libanu. Palestyńczycy oskarżyli Izraelczyków o współudział w tej zbrodni. Liban stał się sceną krwawej wojny domowej. Rząd libański nie był zdolny do utrzymania własnego autorytetu i w całym kraju zapanował chaos i anarchia. Oddziały libańskich chrześcijan walczyły z Druzami i muzułmańskimi Szyitami, którzy byli wspomagani przez Syrię. Bejrut został pozielony między walczące strony i zmieniał się w miasto ruin.
W listopadzie 1982 roku w Bejrucie zaczęły lądować międzynarodowe siły pokojowe ONZ (amerykańskie, francuskie, brytyjskie i włoskie). Ich celem miało być utrzymanie rozejmu pomiędzy walczącymi stronami i powstrzymanie eskalacji domowej wojny w Libanie.
11 listopada w wybuchu gazu w izraelskiej bazie wojskowej w porcie Tyr zginęło 75 izraelskich żołnierzy.
W kwietniu 1983 roku muzułmańscy ekstremiści przeprowadzili zamach bombowy na ambasadę USA w Bejrucie. Zginęły 83 osoby, a rannych zostało 130.
Wiosną 1983 Syria rozmieściła baterie rakiet ziemia-powietrze z radziecką obsługą w Dolinie Bekaa.
W lipcu Stany Zjednoczone zaangażowały się w konflikt w Libanie po stronie chrześcijańskiej Falangi. Amerykański pancernik USS "New Jersey" rozpoczął ostrzeliwać pozycje druzyjskie w rejonie Bejrutu. Druzowie byli wspierani przez Syrię.
[edytuj] Strefa bezpieczeństwa
W obliczu narastającej fali przemocy, we wrześniu 1983 roku izraelska armia wycofała się z okolic Bejrutu i przegrupowała siły na linię rzeki Awali, na północ od Sydonu. W ten sposób stworzono w południowym Libanie "strefę bezpieczeństwa", która miała chronić terytorium Izraela przed atakami z Libanu. Jednakże przednia straż izraelskiej armii była wystawiona na silne ataki, głównie ze strony Hezbollahu. W czasie wojny libańskiej dokonano 1 350 ataków (średnio 450 w ciągu roku), w których zginęło 306 izraelskich żołnierzy.
W październiku 1983 roku w zamachu terrorystycznym na główną kwaterę marynarki USA i koszary francuskie w Bejrucie zginęło 297 amerykańskich i francuskich żołnierzy. Do zamachu przyznała się szyicka organizacja terrorystyczna Hezbollah.
4 listopada Islamski Dżihad przeprowadził zamach na izraelską bazę wojskową w porcie Tyr. Zginęło 40 izraelskich żołnierzy.
Na początku 1984 roku siły pokojowe ONZ wycofały się z Libanu.
8 listopada w Nagura rozpoczęły się izraelsko-libańskie rozmowy o wycofaniu wojsk izraelskich z Libanu. W wyniku zawartego porozumienia, 10 czerwca 1985 roku wojska izraelskie wycofały się z Libanu. Na południu Libanu pozostała jedynie "strefa bezpieczeństwa" o szerokości 3-15 km, nadzorowana przez siły Armii Południowgo Libanu.
W latach 1985-1990 utrzymywało się stałe napięcie na granicy z Libanem. W tym okresie miało tam miejsce 2 400 ataków, w których zginęło 41 izraelskich żołnierzy, a rannych zostało 181. Dodatkowe straty w ludziach poniosła Armia Południowego Libanu, w liczbie 416 żołnierzy.
W dniach 21-23 maja 2000 roku Izrael ostatecznie opuścił strefę bezpieczeństwa w południowym Libanie.
[edytuj] Zobacz też
