మిజోరాం

వికీపీడియా నుండి

మిజోరాం

రాజధాని - Coordinates	ఐజ్వాల్ - 23.36° ఉ 90.0° తూ
పెద్ద నగరము	ఐజ్వాల్
జనాభా (2001) - జనసాంద్రత	888,573 (27వది) - 42/చ.కి.మీ
విస్తీర్ణము - జిల్లాలు	21,081 చ.కి.మీ (24వది) - 8
సమయ ప్రాంతం	IST (UTC +5:30)
అవతరణ - గవర్నరు - ముఖ్యమంత్రి - చట్టసభలు (సీట్లు)	1987-02-20 - ఎం.ఎం.లఖేరా - పూ జొరంథంగ - ఒకే సభ (40)
అధికార బాష (లు)	మీజో, ఆంగ్లము
పొడిపదం (ISO)	IN-MZ
వెబ్‌సైటు: mizoram.gov.in
బొమ్మ:Mizoramseal.png మిజోరాం రాజముద్ర

మిజోరామ్ (Mizoram) భారతదేశము ఈశాన్యప్రాంతంలోని ఒక రాష్ట్రము. 2001 జనాభా లెక్కల ప్రకారము మిజోరామ్ జనాభా షుమారు 8,90,000. మిజోరామ్ అక్షరాస్యత 89%. ఇది దేశంలో కేరళ తరువాత అత్యధిక అక్షరాస్యత సాధించిన రాష్ట్రము. .

[మార్చు] జాతులు, తెగలు

మిజోరామ్‌లో అత్యధికశాతం జనులు మిజోతెగ (జాతి)కు చెందినవారు. వీరిలో కొన్ని ఉపజాతులున్నాయి. రెండింట మూడొంతులు 'లూసాయ్' తెగకు చెందినవారు. 'రాల్తే', 'హ్మార్', 'పైహ్తే', 'పోయ్', 'పవి' తెగలుకూడా 'మిజో'లోని ఉపజాతులే. అయితే 'చక్మా' అనే తెగవారు మాత్రం మిజో జాతికి చెందరు. వీరు 'అరకాన్' జాతికి సంబంధించినవారు.

[మార్చు] మతాలు

మొత్తం రాష్ట్ర జనాభాలో 85% క్రైస్తవులు - ముఖ్యంగా బాప్టిస్టు లేదా ప్రెస్బిటీరియన్ వర్గం. దాదాపు మిజోజాతివారు అంతా క్రైస్తవులే. చుట్టుప్రక్కలున్న నాగాలాండ్, మేఘాలయ, మణిపూర్ రాష్ట్రాలలో కూడా క్రైస్తవమతం ప్రధానమైనది. ఎక్కువగా హిందువులు, తరువాత ముస్లిములు ఉన్న భారత దేశంలో ఈశాన్యరాష్ట్రాలలోని ఈ సోదరీరాష్ట్రాల విలక్షణతల్లో క్రైస్తవమతం ఒకటి. చక్మా తెగవారు ప్రధానంగా 'తెరవాడ' బౌద్దమతస్తులు. కాని వారి ఆచారాల్లో హిందూసంప్రదాయాలు, అడవిజాతి సంప్రదాయాలు (Animism) కలసి ఉంటాయి.

ఇటీవలి కాలంలో కొందరు మిజోలు యూదు మతాన్ని అందిపుచ్చుకొంటున్నారు. యూదులలోనుండి దూరమైన తెగలలో మిజోలు ఒకరు అని ఒక స్థానిక పరిశోధకుడు వెలువరించిన పరిశోధనా పఠనము దీనికి స్ఫూర్తి. 1980 నుండి దాదాపు 5 వేలమంది మిజోలు, కుకీలు యూదుమతాన్ని స్వాగతించిన కుటుంబాలకు చెందినవారు. కాని స్థానిక చర్చివర్గాలు ఈ వాదనను పూర్తిగా తిరస్కరిస్తున్నాయి. మిజోరామ్‌లో 7,50,000 పైగా జనాభాను ప్రభావితం చేయగలందున చర్చిలు గణనీయమైన ప్రతిష్ట కలిగిఉన్నాయి.

2005 ఏప్రిల్ 1 న ఇస్రాయెల్‌కు చెందిన 'షెఫర్డిక్ యూదు'ల మతగురువు ('రబ్బీ') ష్లోమో ఆమర్ చేత మిజోరామ్‌లోని ప్రస్తుత యూదు వర్గము ఇస్రాయెల్‌ యూదుల దూరమైన తెగ వారి సంతతి అని అధికారికంగా గుర్తించబడింది. అదే సమయంలో పురాతన యూదు సంప్రదాయానుసారము మతము మార్పు చేయడానికి మతగురువుల బృందమొకటి మిజోరామ్ వచ్చింది. తత్ఫలితంగా జరిగిన మార్పిడి వల్ల మెనాషే యూదు తెగ వారి సంతతిని చెప్పుకొనే మిజోలు ఇస్రాయెల్ పునరాగమనచట్టం ప్రకారం ఇస్రాయెల్ తిరిగి వెళ్ళడానికి అర్హులు. శాస్త్రీయవిశ్లేషణ ప్రకారం ఈ వర్గంలో మగవారిలో యూదుసంతతిని సూచించే జన్యువులు (Y-chromosomal_Aaron) కానరాలేదు గాని ఆడువారిలో మధ్యప్రాచ్యప్రాంతానికి చెందిన జన్యువులు గుర్తించబడ్డాయి. ఎప్పుడో మధ్యప్రాచ్యంనుండి వచ్చిన ఒక స్త్రీ స్థానికుడిని పెండ్లాడినందున ఇలా జరిగి ఉండవచ్చునని ఒక వివరణ.

[మార్చు] జిల్లాలు

రాష్ట్రము.	కోడ్	‌జిల్లా	ముఖ్య పట్టణము	జనాభా (2001)	విస్తీర్ణము (కి.మీ.²)	జన సాంద్రత (/కి.మీ.²)
MZ	AI	ఐజ్‌వాల్	ఐజ్‌వాల్	339812	3577	95
MZ	CH	చంపై	చంపై	101389	3168	32
MZ	KO	కొలాసిబ్	కొలాసిబ్	60977	1386	44
MZ	LA	లవంగ్‌త్లై	లవంగ్‌త్లై	73050	2519	29
MZ	LU	లంగ్‌లై	లంగ్‌లై	137155	4572	30
MZ	MA	మమిట్	మమిట్	62313	2967	21
MZ	SA	సైహ	సైహ	60823	1414	43
MZ	SE	సెర్ఛిప్	సెర్ఛిప్	55539	1424	39

[మార్చు] గణాంకాలు

వైశాల్యం: 21,000 చ.కి.మీ.
జనాభా: 890,000 (2001)
- తెగలు:
  - మిజో / లూషాయి: 63.1%
  - హ్మార్: ?
  - పోయి: 8%
  - చక్మా: 7.7%
  - రాల్తే: 7%
  - పావి: 5.1%
  - కుకి: 4.6%
  - తక్కినవారు: 5.1%
- మతాలు:
  - క్రైస్తవులు: 85%
  - బౌద్ధులు: 8%
  - హిందువులు: 7%
రాజధాని: ఐజ్వాల్ (జనాభా 1,82,000)

[మార్చు] బయటి లంకెలు

భారతదేశ రాష్ట్రములు మరియు ప్రాంతములు
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ \| అరుణాచల్ ప్రదేశ్ \| అసోం \| బీహార్ \| ఛత్తీస్‌గఢ్ \| గోవా \| గుజరాత్ \| హర్యానా \| హిమాచల్ ప్రదేశ్ \| జమ్మూ కాశ్మీరు \| జార్ఖండ్ \| కర్నాటక \| కేరళ \| మధ్య ప్రదేశ్ \| మహారాష్ట్ర \| మణిపూర్ \| మేఘాలయ \| మిజోరాం \| నాగాలాండ్ \| ఒరిస్సా \| పంజాబ్ \| రాజస్థాన్ \| సిక్కిం \| తమిళనాడు \| త్రిపుర \| ఉత్తరాంచల్ \| ఉత్తర ప్రదేశ్ \| పశ్చిమ బెంగాల్
కేంద్రపాలిత ప్రాంతములు: అండమాన్ నికోబార్ దీవులు \| చండీగఢ్ \| దాద్రా నగరు హవేలీ \| డామన్ డయ్యు \| లక్షద్వీపములు \| పుదుచ్చేరి
జాతీయ రాజధాని ప్రాంతము: ఢిల్లీ