สหภาพยุโรป

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

บทความนี้มีลิงก์แทรกในบทความที่ข้ามไปภาษาอื่นโดยเป็นลิงก์สีฟ้าอ่อน
โดยผู้เขียนใส่ไว้เพื่อสะดวกในการเขียน และควรแก้ลิงก์ภาษาอื่นเป็นข้อความธรรมดา เมื่อมีลิงก์ภาษาไทยที่ถูกต้อง หรือเห็นควร เพื่อไม่ให้ผู้อ่านสับสน

**สหภาพยุโรป**

สหภาพยุโรป (European Union) หรือที่เรียกอย่างย่อว่า อียู (EU) เป็นองค์กรระหว่างประเทศ ที่ประกอบด้วยรัฐในยุโรป 25 รัฐ ก่อตั้งโดยสนธิสัญญาสหภาพยุโรป (สนธิสัญญามาสทริกต์) (Maastricht treaty) มีสำนักงานใหญ่อยู่ที่กรุงบรัสเซลส์ ประเทศเบลเยียม

สารบัญ

1 อำนาจทั้งสามของสหภาพยุโรป
2 ประเทศสมาชิก
- 2.1 สมาชิกในอนาคต และประเทศอื่น ๆ
3 แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้] อำนาจทั้งสามของสหภาพยุโรป

แม้สหภาพยุโรปจะเป็นการรวมกลุ่มของรัฐ หรือเป็นองค์การระหว่างประเทศ แต่โครงสร้างของสหภาพยุโรปนั้นมีลักษณะ "เหนือชาติ" (supranational trait) อยู่อย่างชัดเจน ที่กล่าวเช่นนี้เพราะบรรดาประเทศสมาชิกต่าง ๆ ไม่ได้เพียงมารวมตัวกันเท่านั้น หากแต่ยังร่วมกันสร้างสรรค์สถาบันหรือหน่วยงานภายใน ซึ่งมีอำนาจเหนือรัฐสมาชิกรัฐใดรัฐหนึ่งโดยเฉพาะ อันประกอบไปด้วย รัฐสภายุโรป คณะมนตรี คณะกรรมาธิการ และศาลยุติธรรม ดังรายละเอียดต่อไปนี้

รัฐสภายุโรป (European Parliament): เสียงจากประชาชน

รัฐสภายุโรป

สมาชิกรัฐสภายุโรปได้รับเลือกตั้งโดยตรงทุก ๆ 5 ปีจากแต่ละประเทศสมาชิก ปัจจุบันมีสมาชิก 732 คนจาก 25 ประเทศ โดยในจำนวนนี้เป็นผู้หญิงเกือบหนึ่งในสาม (222 คน) แม้สมาชิกแต่ละคนจะมาจากรัฐสมาชิก แต่การจัดกลุ่มภายในรัฐสภานั้นไม่ได้แบ่งตามสัญชาติ แต่แบ่งโดยทิศทางของพรรคการเมือง กลุ่มที่มีขนาดใหญ่ที่สุดคือ พรรคประชาชนยุโรป (European’s People Party) และพรรคประชาธิปไตยยุโรป (European Democrats) ตามมาด้วยกลุ่มสังคมนิยม เสรีนิยม และอนุรักษ์ธรรมชาตินิยม (Greens) ที่ทำการรัฐสภายุโรปตั้งอยู่ในสองเมืองคือ สตราสบูร์ก (Strasbourg) ประเทศฝรั่งเศส และบรัสเซลส์ (Brussels) ประเทศเบลเยียม โดยประธานรัฐสภาคนปัจจุบันคือนายโคเซป บอร์เรย์ (Josep Borrell) ชาวสเปน ภารกิจหลักของรัฐสภายุโรปจะเป็นการร่วมตัดสินใจกับคณะมนตรีในประเด็นต่างๆ ได้แก่ การพิจารณาร่างกฎหมายของสหภาพซึ่งริเริ่มโดยคณะกรรมาธิการ (แต่กลับไม่สามารถเสนอร่างกฎหมายเองเหมือนฝ่ายนิติบัญญัติภายในประเทศได้ ภาวะนี้ถูกเรียกว่าการขาดดุลประชาธิปไตย (democratic deficit) การอนุมัติงบประมาณของสหภาพยุโรป ให้การรับรองความตกลงระหว่างประเทศ (สนธิสัญญา) ของสหภาพยุโรปกับประเทศนอกกลุ่ม (เช่น ข้อตกลงทางการค้า หรือ การเปิดรับสมาชิกใหม่) และที่สำคัญที่สุดคือการให้การรับรองผู้ดำรงตำแหน่งในคณะกรรมาธิการยุโรป (ทั้งกรรมาธิการ และประธาน)

คณะมนตรียุโรป (Council of Ministers): เสียงจากรัฐสมาชิก

สมาชิกคณะมนตรีประกอบด้วยรัฐมนตรีหรือผู้แทนรัฐบาลจากทุกประเทศสมาชิก ในการประชุมแต่ละครั้งจะมีรัฐมนตรีผู้รับผิดชอบเรื่องนั้น ๆ เข้าร่วม (รวม 25 คนจากแต่ละประเทศ) เช่น การต่างประเทศ เกษตรกรรม คมนาคม เศรษฐกิจและการเงิน และพลังงาน เป็นต้น หากเป็นการประชุมตัดสินใจประเด็นสำคัญๆก็จะเป็นการประชุมในระดับประมุขของประเทศ โดยจะมีการประชุมสุดยอด (summit) สี่ครั้งต่อปีเพื่อกำหนดทิศทางนโยบายของสหภาพยุโรป แต่ละประเทศจะมีเสียงโหวตแตกต่างกันตามสัดส่วนจำนวนประชากร การตัดสินใจส่วนใหญ่ใช้แบบเสียงข้างมาก (majority) ในขณะที่ประเด็นสำคัญจะใช้ระบบการโหวตแบบเอกฉันท์ (unanimity) คณะมนตรีถือเป็นองค์กรหลักในด้านนิติบัญญัติและด้านการตัดสินใจชี้ขาดของสหภาพยุโรป โดยจะประสานงานกับรัฐสภาในการพิจารณาร่างกฎหมายดังได้กล่าวแล้ว นอกจากนั้นยังเป็นผู้รับผิดชอบด้านนโยบายต่างประเทศและความมั่นคงร่วมกัน (CFSP: Common Foreign and Security Policy) รวมถึงภารกิจเกี่ยวกับการเปิดเสรีสินค้า บริการ เงินทุน รวมถึงประชาชนด้วย

คณะกรรมาธิการยุโรป (European Commission): กลจักรหลักของสหภาพยุโรป

คณะกรรมาธิการเป็นตัวแทนและปกป้องผลประโยชน์ของสหภาพยุโรป โดยเป็นอิสระจากรัฐบาลของแต่ละชาติ คณะกรรมาธิการประกอบด้วยกรรมาธิกร (commissioner) 25 คนจากแต่ละประเทศสมาชิกตามความเชี่ยวชาญโดยจะทำงานร่วมกับข้ารัฐการราว 24,000 คน มีสำนักงานอยู่ที่กรุงบรัสเซลส์ ประเทศเบลเยียม ประธานคณะกรรมาธิการจะได้รับการเลือกจากรัฐบาลของประเทศสมาชิกและจะต้องได้รับการรับรองจากรัฐสภา ส่วนกรรมาธิการคนอื่น ๆ จะได้รับการแต่งตั้งจากรัฐสมาชิกและต้องได้รับการรับรองจากรัฐสภาเช่นกัน มีวาระคราวละ 5 ปี โดยประธานคณะกรรมาธิการคนปัจจุบันคือนายโฮเซ มานูเอล ดูเรา บาร์โรโซ (José Manuel Durao Barroso) ซึ่งเป็นนายกรัฐมนตรีคนปัจจุบันของโปรตุเกสด้วย

ภารกิจหลักของคณะกรรมาธิการคือการเสนอร่างกฎหมาย นอกจากนั้นยังดูแลการบริหารงบประมาณของสหภาพยุโรป กรรมาธิการแต่ละคนมีหน้าที่รับผิดชอบคนละด้าน แต่ละคนมีเจ้าหน้าที่และองค์กรย่อยอยู่ภายใต้ความรับผิดชอบของตน เปรียบเทียบได้ว่ากรรมาธิการแต่ละคนคือรัฐมนตรีซึ่งต้องดูแลกระทรวง ทบวง กรมของตนนั่นเอง

ศาลยุติธรรมแห่งยุโรป (European Court of Justice): อำนาจตุลาการ

องค์คณะผู้พิพากษาประกอบด้วยผู้พิพากษาจากแต่ละประเทศสมาชิกรวม 25 คน มีสำนักงานอยู่ที่ประเทศลักเซมเบิร์ก หน้าที่หลักของศาลคือการบังคับใช้ และการตีความกฎหมายเพื่อพิจารณาและชี้ขาดว่ากฎหมายของสหภาพยุโรปได้รับการปรับใช้เหมือนกันในทุกประเทศสมาชิกหรือไม่ พลเมืองของสหภาพยุโรปสามารถยื่นเรื่องฟ้องต่อศาลได้หากสถาบันต่างๆ ของสหภาพยุโรปมีการดำเนินการท�

[แก้] ประเทศสมาชิก

ปีที่เข้าร่วม	ประเทศ	จำนวนสมาชิก
25 มีนาคม ค.ศ. 1952	เบลเยียม ฝรั่งเศส เยอรมนีตะวันตก อิตาลี ลักเซมเบิร์ก เนเธอร์แลนด์ (สมาชิกก่อตั้ง)	6
1 มกราคม ค.ศ. 1973	เดนมาร์ก ไอร์แลนด์ สหราชอาณาจักร	9
1 มกราคม ค.ศ. 1981	กรีซ	10
1 มกราคม ค.ศ. 1986	โปรตุเกส สเปน	12
3 ตุลาคม ค.ศ. 1990	เยอรมนีตะวันออกรวมกับเยอรมนีตะวันตกเป็นเยอรมนี	12
1 มกราคม ค.ศ. 1995	ออสเตรีย ฟินแลนด์ สวีเดน	15
1 พฤษภาคม ค.ศ. 2004	ไซปรัส สาธารณรัฐเช็ก เอสโตเนีย ฮังการี ลัตเวีย ลิทัวเนีย มอลตา โปแลนด์ สโลวาเกีย สโลวีเนีย	25
1 มกราคม ค.ศ. 2007	บัลแกเรีย โรมาเนีย	27

หมายเหตุ: กรีนแลนด์ ได้รับอนุญาตจากเดนมาร์ก ออกจากสหภาพยุโรปเมื่อ ค.ศ. 1985 ตามประชามติของประชาชนในประเทศ

[แก้] สมาชิกในอนาคต และประเทศอื่น ๆ

โครเอเชียและตุรกี มีกำหนดเข้าร่วมใน ค.ศ. 2005 (จนถึงปัจจุบัน ค.ศ. 2006 ยังไม่ได้เข้าร่วม)
ไอซ์แลนด์ นอร์เวย์ และสวิตเซอร์แลนด์ ไม่ได้เป็นประเทศสมาชิก แต่มีข้อตกลงพิเศษกับสหภาพยุโรป