Srednji vijek
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
Srednji vijek označava središnje razdoblje u tradicionalnoj shemi razdoblja evropske historije. Naziv potječe od latinskih riječi u značenju srednje doba (Medium aevum - čitaj Medium evum). Naučna oblast koja se bavi srednjim vijekom naziva se medievalistika, a naučnici medievalisti.
Da bi lakše i jasnije sagledavali razvoj ljudskog društva naučnici su prošlost podijelili na kraća razdoblja. To je periodizacija ljudske prošlosti ili periodizacija historije. Birani su prijelomni događaji koji karakterišu šira područja ljudskog djelovanja ispoljenog na većem prostoru. Nijedna ponuđena periodizacija nije precizna. Mi u BiH smo u evrocentričnoj podjeli koja ima primat u razvoju proučavanja prošlosti, ali ni ona nije bez odstupanja. Osnovna je podjela historije na Stari, Srednji i Novi vijek te Savremeno doba.
Za granice Srednjeg vijeka uzimaju se u donjoj granici kraj antike i antičkog svijeta, a u gornjoj početak novog doba. Preciznije, za početak Srednjeg vijeka uzima se propast Zapadnog Rimskog Carstva, koja se dogodila u 5. vijeku (476) i osnivanje prvih barbarskih država germanskih naroda. Za kraj Srednjeg vijeka uzima se otkriće novog kontinenta Amerike 1492. od strane Kristofora Kolumba. Taj događaj se smatra početkom Novog vijeka.
Odstupanja u ovim granicama pokazuju se činjenicom da je Rimsko carstvo i prije 476. bilo u raspadnutom stanju, da je robovlasništvo i od ranije izgubilo oblike klasičnosti staroga svijeta. Na drugoj strani Humanizam je otpočeo znatno prije 1492., a i pad Carigrada 1453. u ruke Osmanlija (Mehmed II. Osvajač) je prijeloman događaj koji je bitan urazvoju ljudskog društva.
Period Srednjeg vijeka karakterizira feudalizam i feudalni društveni odnosi. Društvo se dijeli u dva osnovna sloja, na feudalce i kmetove, a odnos među njima se definira kao odnos vazala prema senioru. Srednji vijek ima svoju podjelu koja se zasniva na pregledu razvoja glavnih karakteristika srednjega vijeka. Dijeli se na:
- rani srednji vijek
- razvijeni srednji vijek
- kasni srednji vijek
I tu postoje odstupanja u pojedinim granicama. Uzima se da ranom srednjem vijeku pripada izgrađivanje srednjovjekovnih obilježja, razvijenom srednjem vijeku pripada razvoj srednjovjekovnih karakteristika, dok kasnom srednjem vijeku pripada prožimanje srednjovjekovnih i novovjekovnih karakteristika ljudske prošlosti.
Za vrijeme srednjeg vijeka postojala je bosanska država. Ona se prati u izvorima od sredine 10. vijeka do 1463. Periodizacija srednjovjekovne bosanske historije svoje granice ima u ključnim događajima. ranosrednjovjekovna historija predstavlja period kreće od kasnoantičkih izraza, seobe Germana i Slavena, stvaranja bosanske države do vremena Kulina bana. Razvijenom srednjem vijeku pripadaju 13. i 14. vijek, dok kasnosrednjovjekovna historija obuhvata 15. vijek.
