Landa Asocio

El Vikipedio

Ĉi tiu artikolo estas la nuna Kunlaboraĵo de la semajno!

Landa Esperanto-Asocio estas instanco de la esperanto-movado kiu kunigas la esperantistojn en iu lando.

Ekde 1934, Landa Asocio povas aliĝi al UEA, aligante siajn membrojn kiel aligitajn membrojn de UEA. UEA havas ĉirkaŭ 60 aliĝintajn landajn asociojn. Apud tiuj ĉi aliĝintaj Landaj Asocioj ekzistas aliaj - nealiĝintaj - Landaj Asocioj ekster UEA. Ili kutime ne havas sufiĉe da membroj por aliĝi.

Principe UEA volas akcepti nur unu Landan Asocion el unu regno, sed en la estinteco oni plurfoje faris esceptojn. Tio povis havi aŭ etnajn kaŭzojn, aŭ okazis pro alia malunueco de la organizita movado en unu lando (ekz. estas la brazila movado), kiu, dum multaj jaroj havis tri landajn asociojn pro administrativaj kvereloj).

Landa Asocio devas esti, laŭ la Statuto de UEA, "laŭorde organizita". Kutime Landa Asocio, ĉu aliĝinta aŭ ne, estas organizita kiel nekomerca unuiĝo de homoj aŭ de suborganizaĵoj. Ekzemple, Esperanto Nederland estas societo de individuoj, dum Belga Esperanto-Federacio konsistas el regionaj asocioj (flandra, brusela, franclingva). Iam ekzistis en UEA Kultura Kooperativo de Esperantistoj el Brazilo, kaj tiu Landa Asocio do ne estis nekomerca membro-organizo sed komerca. Pli problema povas esti asocio kun nesufiĉa memstareco, ekz. la Esperanto-Asocio de GDR estis nur parto de la ŝtat-proksima amasorganizaĵo Kulturligo de GDR.

Enhavo 1 Listo de aktualaj landaj asocioj de UEA 1.1 Afriko 1.2 Ameriko, Aŭstralio kaj Oceanio 1.3 Azio 1.4 Eŭropo 2 Listo de eksaj Landaj Asocioj de UEA 3 Landaj Asocioj laŭ tempo 3.1 Naciaj societoj en Ko-Ro 1922-1932 3.2 Naciaj societoj en Universala Federacio Esperantista 1933 3.3 Landaj asocioj aliĝintaj en 1934-1936 3.4 Aliĝoj al Internacia Esperanto-Ligo 3.5 Ŝanĝoj en 1947-1959 3.6 Ŝanĝoj en 1962-1974 3.7 Ŝanĝoj en 1974-1989 3.8 Ŝanĝoj ekde 1990 4 Vidu ankaŭ 5 Eksteraj ligiloj 6 Referencoj

[redaktu] Listo de aktualaj landaj asocioj de UEA

[redaktu] Afriko

• Benina Esperanto-Asocio
• Asocio pri Esperanto en Kamerunio
• Demokratia Kongolanda Esperanto-Asocio
• Ebur-Borda Esperanto-Asocio
• Malagasa Esperanto-Unuiĝo
• Esperanto-Asocio de Suda Afriko
• Tanzania Esperanto-Asocio
• Unuiĝo Togolanda por Esperanto
• Zimbabva Esperanto-Instituto

[redaktu] Ameriko, Aŭstralio kaj Oceanio

• Aŭstralia Esperanto-Asocio (AEA)
• Nov-Zelanda Esperanto-Asocio
• Argentina Esperanto-Ligo, aliĝis 1946
• Brazila Esperanto-Ligo
• Kanada Esperanto-Asocio (KEA)
• Kolombia Esperanto-Ligo (KEL)
• Kostarika Esperanto-Asocio (KREA)
• Kuba Esperanto-Asocio (KEA)
• Meksika Esperanto-Federacio
• Esperanto-Ligo por Norda Ameriko (ELNA), aliĝis 1955

[redaktu] Azio

• Ĉina Esperanto-Ligo
• Federacio Esperanto de Barato (Barato)
• Korea Esperanto-Asocio (KEA)
• Irana Esperanto-Asocio (IREA)
• Esperanto-Ligo de Israelo, fondita kiel Palestina Esperanto-Ligo en 1941, nuna nomo ekde 1949, aliĝis en 1961
• Japana Esperanto-Instituto, aliĝis al IEL en 1936 kaj eksiĝis en 1940; aliĝis al UEA en UK 1956
• Nepala Esperanto Asocio aliĝis al UEA en UK 2006

[redaktu] Eŭropo

• Aŭstria Esperantista Federacio (AEF)
• Belga Esperanto-Federacio, fondita en 1962 kiel kunfandiĝo de Belga Ligo Esperantista kaj Flandra Ligo Esperantista
• Esperanto-Ligo de Bosnio kaj Hercegovino, aliĝis en 1955, malaliĝis en 1956, kaj realiĝis en 1992
• Esperanto-Asocio de Britio (EAB)
• Bulgara Esperanto-Asocio
• Ĉeĥa Esperanto-Asocio, fondiĝis en 1969, aliĝis en 1970
• Dana Esperanto-Asocio (DEA)
• Unuiĝo Franca por Esperanto (UFE)
• Germana Esperanto-Asocio, aliĝo 1934 kaj 1955
• Helena Esperanto-Asocio (HEA)
• Hispana Esperanto-Federacio (HEF)
• Hungara Esperanto-Asocio (HEA), fondita kiel Hungarlanda Esperanto-Societo en 1911, unuiĝinta kun HESL en 1947, nefunkcio dum 1950-1956, en 1956 fondita Hungara Esperanto-Konsilantaro, ekde 1960 nomo Hungara Esperanto-Asocio; aliĝis al IEL en 1936 kaj al UEA en 1961
• Itala Esperantista Federacio (IEF), aliĝo al UEA en 1934, IEL en 1946
• Kroata Esperanto-Ligo (KEL), aliĝis en 1949 (kiel "Kroatia Esperanto-Ligo"), malaliĝis en 1956, kaj realiĝis en 1992
• Norvega Esperantista Ligo (NEL)
• Pola Esperanto Asocio (PEA), konstato de ne-plu-aliĝinteco en 1952, realiĝo en 1955
• Portugala Esperanto Asocio (PEA)
• Esperanto-Asocio de Rumanio, fondita en 1907 kaj 1990, aliĝis en 1995
• Rusia Esperantista Unio (REU)
• Serbia Esperanto-Ligo (SEL), aliĝis en 1952, malaliĝis en 1956, kaj realiĝis en 1992
• Slovenia Esperanto-Ligo, aliĝis en 1949, malaliĝis en 1956, kaj realiĝis en 1992
• Ukrainia Esperanto-Asocio (UkrEA), fondita en 1989, aliĝis en 1990

[redaktu] Listo de eksaj Landaj Asocioj de UEA

• Esperanto-Asocio de Norda Ameriko, eksigita en 1956, nevole favora al Esperanto-Ligo por Norda Ameriko
• Belga Ligo Esperantista en 1962 favore al Belga Esperanto-Federacio
• Jugoslavia Esperanto-Ligo, poste Jugoslavia Esperanto-Federacio
• Maroka Esperanto-Asocio, 1945-ĉ.1960
• Flandra Ligo Esperantista, 1947-1962, favore al Belga Esperanto-Federacio
• Esperantista Grupo de Monako, poste Esperanto-Grupo de Monako, 1959-ĉ. 1980.^[1]
• Esperanto-Asocio de GDR, 1976-1991
• Malta Esperanto-Asocio, 1978-ĉ. 1980^[2]

[redaktu] Landaj Asocioj laŭ tempo

[redaktu] Naciaj societoj en Ko-Ro 1922-1932

En la Helsinki-sistemo eblis aliĝi al Konstanta Reprezentantaro de la Naciaj Societoj. Dum la kunsido de ICK, UEA kaj Konstanta Reprezentantaro de la Naciaj Societoj en Prago, 16an kaj 17an de aprilo 1927, ĉeestis la reprezentantoj de: Austria Esperanto-Delegitaro, Belga Ligo Esperantista, Ĉeĥoslovaka Asocio Esperantista, Germana Esperanto-Ligo en Ĉeĥoslovakio, Centra Dana Esperantista Ligo, Danziga Esperanto-Asocio, Germana Esperanto-Asocio, Franca Societo por la Propagando de Esperanto, Hungarlanda Esperanto-Societo, Nederlanda Societo Esperantista "LEEN", Pola Esperanto-Asocio, Rumana Esperanto-Societo, Sudslava Esperanto-Ligo, Sveda Esperanto-Federacio, Svisa Esperanto-Societo.

(Laŭ ICK-cirkulero n-ro 28 (1927).)

En la kunsido de la Ĝenerala Estraro de la Esperanto-Movado en la UK 1930 estis reprezentantoj de: Esperanto-Asocio de Norda Ameriko, Austria Esperanto-Asocio, Belga Ligo Esperantista, Brita Esperanto-Asocio, Bulgara Esperanto-Asocio, Ĉeĥoslovaka Asocio Esperantista, Germana Esperanto-Ligo en Ĉeĥoslovakio, Danciga Esperanto-Asocio, Germana Esperanto-Asocio, Franca Societo por la Propagando de Esperanto, Hungarlanda Esperanto-Societo, Itala Esperantista Federacio, Nederlanda Societo Esperantista "LEEN", Norvega Esperantista Ligo, Pola Esperanto-Delegitaro, Rumana Esperanto-Societo, Esperanto-Ligo Saar, Sveda Esperanto-Federacio, Svisa Esperanto-Societo.

(Laŭ ICK-cirkulero.)

[redaktu] Naciaj societoj en Universala Federacio Esperantista 1933

Ĝis januaro 1933 akceptis la statuton de Universala Federacio Esperantista: Brita Esperanto-Asocio, Societo Franca por la Propagando de Esperanto, Itala Esperanto-Federacio, Sveda Esperanto-Federacio, Centra Dana Esperantista Ligo, Hispana Esperantista Asocio, Kataluna Esperantista Federacio, Hungarlanda Esperanto-Societo.

Ĝis 22a de marto 1933 aldoniĝis krome: Brazila Esperantista Ligo, Litova Esperanto-Asocio, Saarteritoria Esperanto-Ligo.

(Laŭ Interna Cirkulero de ICK, n-ro 109.)

[redaktu] Landaj asocioj aliĝintaj en 1934-1936

Per la statuto de 1934 unuafoje UEA ebligis la aliĝon de Landaj Asocioj.

• 1934, aprilo: Austria Esperanto-Asocio, Belga Ligo Esperantista, Brita Esperanto-Asocio, Ĉeĥoslovaka Asocio Esperantista, Centra Dana Esperantista Ligo, Hungarlanda Esperanto-Societo, Nederlanda Societo Esperantista "LEEN", Norvega Esperantista Ligo, Pola Esperanto-Delegitaro, Societo, Sveda Esperanto-Federacio, Svisa Esperanto-Societo.
• UK 1934: Akceptitaj kun rezervo: Germana Esperanto-Asocio, Itala Esperanto-Federacio

[redaktu] Aliĝoj al Internacia Esperanto-Ligo

La Ĝeneva UEA (1936-1947) ne havis Landan Asocion, krom la svisa kiu restis oficiale ĝis 1938, kaj la neaktivaj en Hispanio kaj Katalunio. Aliĝoj dum tiu epoko okazis nur al Internacia Esperanto-Ligo, ankaŭ se la Jarlibro de UEA indikas ekzemple "UEA 1946" ĉe la argentina ligo.

• 1936-10-05: Aŭstria Esperanto-Asocio
• 1936-10-21: Societo Franca por la Propagando de Esperanto
• 1936-10-28: Reĝa Belga Ligo Esperantista, Sveda Esperanto-Federacio
• 1936-11-05: Centra Dana Esperantista Ligo, Germana Esperanto-Ligo en Ĉeĥoslovaka Respubliko
• 1936-11-12: Norvega Esperantista Ligo
• 1936-11-18: Pollanda Esperanto-Delegitaro
• 1936-? Nederlanda Esperanto-Asocio "LEEN"
• 1936-? (deka oficiala informilo) Esperanto-Asocio de Norda Ameriko
• 1936-12-09: Brazila Ligo Esperantista
• 193? (deksesa o.i.) Japana Esperanto-Instituto
• 193? (deksepa o.i.) Esperanto-Asocio de Ĉeĥoslovaka Respubliko
• (1937) Itala Esperantista Federacio "jam oficiale kunlaboris kun IEL"
• 1937-02-10: Hungara Esperanto-Federacio, "la unua kiu antaŭe ne en UEA"^[3]
• 1938: Svisa Esperanta Societo, Helena Esperanto-Asocio, Jugoslavia Esperanto-Ligo
• 1939: Esperanto-Asocio de Finnlando^[4]
• 1942: Aŭstralia Esperanto-Asocio
• 1945: Maroka Esperanto-Asocio (fond. 1944)^[5]
• 1946: Argentina Esperanto-Ligo, Bulgara Esperantista Asocio, Esperanto-Asocio en Ĉeĥoslovaka Respubliko, Itala Esperanto-Federacio, Jugoslavia Esperanto-Federacio,^[6]

[redaktu] Ŝanĝoj en 1947-1959

Malgraŭ la kunfandiĝo de 1947, la aliĝoj de Landaj Asocioj al IEL pluvalidis ankaŭ en la kunfandita UEA. Jam en 1947 la regulo unu lando - unu asocio estis vundita, per la flandra aliĝo, kaj sekve rilate al jugoslaviaj asocioj. Ekde 1949 UEA komencis perdi la moskvo-blokajn asociojn, kiuj poste nur malrapide iom post iom revenos.

• 1947: Aliĝo de Flandra Ligo Esperantista
• 1948: Aliĝo de Pola Esperanto-Asocio
• 1949: Realiĝo de Aŭstria Esperanto-Asocio; aliĝo de Kroatia Esperanto-Ligo kaj Slovenia Esperanto-Ligo^[7]
• 1952: Aliĝo de Serbia Esperanto-Ligo^[8]; Pola Esperanto-Asocio konsiderata ne plu aliĝinta
• 1955: Realiĝoj de Germana Esperanto-Asocio, Esperanto-Asocio de Finnlando kaj Pola Esperanto-Asocio
• UK 1955: Aliĝo de Esperanto-Ligo de Bosnio kaj Hercegovino
• 1956: Realiĝo de Japana Esperanto-Instituto kaj Bulgara Esperanto-Asocio; Jugoslavia Esperanto-Federacio restas sola Landa Asocio aliĝinta el Jugoslavio^[9]
• 1958/1959: Esperantista Grupo de Monako^[10]
• 1960: Aliĝoj de Kanada Esperanto-Asocio, Esperantista Asocio de Madagaskaro^[11]
• UK 1960: Aliĝo de Helena Esperanto-Asocio
• 1960/1961: Maroka Esperanto-Asocio forvelkis^[12]
• 1961: Aliĝo de Esperanto-Ligo en Israelo

[redaktu] Ŝanĝoj en 1962-1974

La reveno de la hungara asocio markas certan "normaliĝon" en orienta Eŭropo, ĉar per tio estis aliĝintaj la tri klasikaj asocioj en tiu regiono: la pola, la bulgara kaj la hungara. La UEA-politiko rilate al la regulo unu lando - unu asocio estis ambigua: en Belgio la problemo supervenkiĝis (pro internbelgiaj kaŭzoj), en Brazilo UEA akceptis duan asocion.

• 1962: Aliĝo de Hungarlanda Esperanto-Asocio; Belga Esperanto-Federacio anstataŭas du antaŭajn asociojn el Belgio: Belga Ligo Esperantista kaj Flandra Ligo Esperantista
• 1970: Aliĝo de Ĉeĥa Esperanto-Asocio, Esperanto-Asocio de Suda Afriko (aprilo)
• 1973: Aliĝo de Kultura Kooperativo de Esperantistoj (fondita 1951) el Brazilo; proteste eksiĝis la jama Landa Asocio Brazila Esperanto-Ligo (fondita 1907)

[redaktu] Ŝanĝoj en 1974-1989

Sub la prezidantecoj de Humphrey R. Tonkin kaj Grégoire Maertens aliĝis kaj ondo da sudamerikaj asocioj, kaj la restintaj de la komununisma mondparto (ekz. la ĉina kaj la soveta).

• 1975: Aliĝo de Islanda Esperanto-Asocio
• 1976: Aliĝoj de Asocio de Esperantistoj en Slovaka Socialisma Respubliko kaj Esperanto-Asocio de GDR, kiu en 1991 ĉesis ekzisti favore al Germana Esperanto-Asocio; unueca Korea Esperanto-Asocio anstataŭas antaŭan asocion el la Respubliko de Koreio
• 1978: Aliĝoj de Meksikia Esperanto-Federacio, Venezuela Esperanto-Asocio, Brazila Esperanto-Ligo, Perua Esperanto-Asocio, Malta Esperanto-Societo - en tiu ĉi jaro UEA havas 40 aliĝintajn Landajn Asociojn^[13]
• 1979: Aliĝo de Portugala Esperanto-Asocio
• UK 1979: Aliĝo de Ĉilia Esperanto-Asocio
• 1980: Aliĝo de Ĉina Esperanto-Ligo
• UK 1989: Aliĝo de SEU, Litova Esperanto-Asocio, LA de Latvio

[redaktu] Ŝanĝoj ekde 1990

Pro la disfalo de Jugoslavio kaj Sovetunio alvenis aro da novaj asocioj, sed ankaŭ el la t.n. tria mondo.

• UK 1990: Aliĝo de Ukrainia Esperanto-Asocio
• 1995: Aliĝo de Esperanto-Asocio de Rumanio
• UK 1997: Aliĝo de Landa Asocio de Armenio
• 2004: Aliĝo de la asocio en Kongo (Brazavilo)
• UK 2006: Aliĝo de Nepala Esperanto Asocio

[redaktu] Vidu ankaŭ

• Universala Esperanto-Asocio
• Historio de UEA
• Esperanto-asocio, ankaŭ kun nelandaj asocioj

[redaktu] Eksteraj ligiloj

• Oficiala ttt-ejo de UEA
• Esperanto.net multlingva priesperanta ttt-ejo kun ligiloj al landaj asocioj

[redaktu] Referencoj

1. ↑ Aliĝo: Jarlibro 1959, unua parto, p. 41. Ne plu en Jarlibro 1980.
2. ↑ Aliĝo: Esperanto, 1978, septembro, p.160. Ne plu aperas en Jarlibro 1980.
3. ↑ Ĉiuj antaŭ tiu ĉi piednoto laŭ Esperanto Internacia, marto 1937, p.41.
4. ↑ Laŭ kongresraporto en Esperanto Internacia, 1939, septembro, p. 266. La Jarlibroj de IEL (unua parto) de 1940 ĝis 1946 mencias la finnan asocion sub la aliĝintaj asocioj, nur en Jarlibro de IEL-UEA, 1947, unua parto, p. 46, la finna asocio unuafoje ne plu estas "aliĝinta", sed nur "alia". Jarlibro de IEL, 1940, unua parto, p. 16-17, mencias 50 aligitajn membrojn, sed en Jarlibro de IEL, 1941, unua parto, p. 16/17, ne plu aperas finnaj aligitaj membroj, nur du MAH (Membroj-Abonantoj kun Heroldo), kaj en 1942-44 ne estis finnaj membroj entute, vd. Jarlibro de IEL, 1945, unua parto, p. 18-19.
5. ↑ Esperanto Internacia, 1945, januaro-februaro, p. 13.
6. ↑ Jarlibro de IEL, 1946 dua parto, p.9: "Aldonoj kaj ŝanĝoj post apero de la unua parto de la Jarlibro, 1946 ... Aliĝintaj Landaj Asocioj Aldonu ..." Ĉi tie menciita kiel aldono ankaŭ la maroka asocio.
7. ↑ Jarlibro de UEA, 1949, dua parto ("Aldonoj kaj ŝanĝoj post apero de la unua parto ..."). La aliĝo de tiuj du jugoslaviaj ligoj estis diskutata jam en decembro 1947, sed ne realigita ial. Vd. Cirkulero al la Komitatanoj, n-ro M 2, 1947-12-18.
8. ↑ Protokolo estrara kunsido, pasko 1952 (12a kaj 13a de aprilo), p. 45. (Akcepto de la aliĝo fare de la Komitato en UK 1952.)
9. ↑ Vd. Jarlibro de UEA, 1956, dua parto, p. 27: “Kiel konate, siatempe la Komitato akceptis plurajn landajn asociojn el Jugoslavio (KEL, SEL, SLEL kaj JEF). Komence de 1956, pro interna reorganizo de JEF, tiu landa asocio reprezentos kiel sola landa asocio la esperantistaron de Jugoslavio en UEA. Sekve forfalas el la listo de aliĝintaj landaj asocioj la Kroatia, Slovenia, Serbia kaj Bosnia-Hercegovina Esperanto-Ligoj, sed restas sole Jugoslavia Esperanto-Federacio.” - Verŝajne la bosnia-hercegovina ligo (malgraŭ la evidenta forgeso en la unua listigo) jes estis aliĝinta antaŭe, pro mencio kiel tia en 1956, vd. Jarlibro de UEA, 1956, unua parto, p. 17-22.
10. ↑ Jarlibro de UEA, 1959, unua parto, p. 41. (Ankoraŭ ne la sama de 1958.)
11. ↑ Jarlibro de UEA, 1960, dua parto, p. 32: aliĝpeto de la madagaskara asocio, akcepto aprobita en marto 1960. Havas ne komitatanon, nur observanton.
12. ↑ Jarlibro de UEA, 1960, dua parto, p. 32: “Pro granda falo de la membronombro en Maroko, aŭzita de la enlandaj cirkonstancoj, tiu Asocio verŝajne ne povos resti aliĝinta. En la nuna jaro ĝi ne havas komitatanon.” En Jarlibro de UEA, 1961, unua parto, la maroka asocio ne plu aperas sub la aliĝintaj asocioj.
13. ↑ Esperanto, 1978, septembro, p. 160.