زبان رومانیایی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
زبان رومانیایی(به رومانیایی : limba română،تلفظ:لیمبا رُمنه) یک زبان رومی است که میان ۲۴ تا ۲۸ میلیون گویشور دارد که در اصل از رومانی و مولداوی هستند. این زبان زبان رسمی رومانی،مولداوی و نیز استان خودگردان وویوودینا در صربستان می‌باشد. در مولداوی این زبان مولداویایی خوانده می‌شود که همان زبان رسمی رومانی است که اختلاف‌های کوچکی در دستور هجایی دارد. رومانیایی همچنین زبان رسمی یا اداری برخی از انجمن‌ها مانند اتحادیه لاتین و اتحادیه اروپا می‌باشد.
رومانیایی‌زبان‌ها همچنین از راه کوچ در دیگر کشورها نیز یافت می‌شوند به ویژه در ایتالیا،اسپانیا،پرتغال،آمریکا،فرانسه،کانادا و آلمان. اگرچه آگاهی‌های درستی از شمار کوچندگان رومانیایی‌زبان دردست نیست. با این همه برخی منابع دست دوم گزارش از جمعیت بالای سه میلیون رومانیایی‌زبان کوچنده را در اروپا و آمریکای شمالی می‌دهد؛هرچند سرشماری‌های انجام شده این آمار را درست نمی‌داند.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] رومانیایی در جایگاه زبان دوم
رومانیایی زبان دوم بسیاری از اقلیت‌های قومی در رومانی و مولداوی‌است. برپایه سرشماری ۱۹۷۹ در مولداوی نزدیک به چهار درصد از جمعیت رومانیایی را زبان دوم خود می‌دانستند.
رومانیایی در برخی از سرزمین‌هایی که انجمن‌هایی رومانیایی هستند -مانند صربستان،مجارستان،اوکراین و بلغارستان آموزش داده می‌شود. بنیاد فرهنگی رومانی(ICR) از ۱۹۹۲ برای آموزگاران زبان رومانیایی در این کشورها دوره‌های تابستانی فراهم می‌نماید. در برخی از این آموزشگاه‌ها کسانی نیز یافت می‌شوند که رومانیایی زبان مادریشان نیست و آنان در جایگاه زبان دوم به آموختن آن می‌پردازند. به جز اینها در ۳۸ کشور جهان رومانیایی در جایگاه یک زبان بیگانه آموزش داده‌می‌شود.
[ویرایش] آواشناسی
رومانیایی دارای هفت واکه است: /a/, /e/, /i/, /o/, /u/, /ə/ و /ɨ/. افزون بر آن دو واکه /ø/ و /y/ نیز در برخی واژه‌ها دیده می‌شوند. همچنین این زبان دارای چهار نیمواکه و بیست همخوان می‌باشد.
[ویرایش] صداهای آمیزشی
- صداهای آمیزشی زیرین از این دستند: ai, au, ei, eu, ii, iu, oi, ou, ui, ăi, ău, îi, îu.
- صداهای آمیزشی زبرین از این دستند:ea, eo, ia, ie, io, iu, oa, ua, uă.
[ویرایش] سه‌واکه‌ها
- در جایی که واکه اصلی میان دو نیمواکه جای‌گیرد:eai, eau, iai, iau, iei, ieu, ioi, iou, oai.
- در جایی دو نیمواکه پیش از واکه اصلی جای‌گیرند:eoa, ioa.
[ویرایش] الفبای رومانیایی
الفبای رومانیایی و نام هر واج در پی می‌آید:
A, a (a); Ă, ă (ă); Â, â (â din a); B, b (be), C, c (ce); D, d (de), E, e (e); F, f (fe / ef); G, g (ghe / ge); H, h (ha / haş); I, i (i); Î, î (î din i); J, j (je), K, k (ka de la kilogram), L, l (le / el); M, m (me / em); N, n (ne / en); O, o (o); P, p (pe); R, r, (re / er); S, s (se / es); Ș ș (șe); T, t (te); Ț ț (țe); U, u (u); V, v (ve); X, x (ics); Z, z (ze / zet).
الفبای رومانیایی از ریشه الفبای لاتین با افرودن پنج حرف بدان است. در آغاز این واج‌های افزوده ۱۲تا بود،ولی در بهسازی‌های پسین از شمارشان کاسته شد. همچنین در آغاز سده بیستم نشانه واکه‌های کوتاه افزوده‌شد.
[ویرایش] چند واژه و جمله پیش پا افتاده
român (=رُمِن):مرد رومانیایی
româncă (=رُمِنکه):زن رومانیایی
Salut (=سالوت):درود
Cum te cheamă (=کوم ته که‌آمه):نامت چیست؟
Ce mai faci (=چه مائی فاچی):چطوری؟
La revedere (=لارِوِدِره):بدرود
Mulţumesc (=مول‌تسومِسک):سپاسگذارم
Da:بله
Nu:نه
[ویرایش] منبع
- نویسندگان ویکی‌پدیای انگلیسی،Romanian language.(نسخه ۳۰ مارس ۲۰۰۷)
 |
زبان‌های رسمی اتحادیه اروپا |  |
|---|---|---|
| آلمانی | اسپانیایی | استونیایی | اسلونیایی | اسلوواک | انگلیسی | ایتالیایی ایرلندی | بلغاری | پرتغالی | چکی | دانمارکی | رومانیایی | سوئدی | فرانسوی فنلاندی | لاتویایی | لهستانی | لیتوانیایی | مالتی | مجاری | هلندی | یونانی |
||
| منبع: European Union website | ||
