مهر (شهر)
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
شهرستان مهر در جنوبی ترین نقطه استان فارس با مساحتی حدود 2354 کیلومتر مربع بین مدارهای 52 درجه و 45 دقیقه عرض شمالی و 27 درجه و 42 دقیقه جنوبی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته‌است. از شمال و شرق به شهرستان لامرد، از غرب به شهرستان جم وریز ( استان بوشهر ) و از جنوب به منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی منتهی می‌شود. از لحاظ تقسیمات کشوری این شهرستان دارای 4 بخش و 8 دهستان و مجموعا دارای 4 شهر و 122 روستا می‌باشد. از لحاظ زمین شناسی و توپوگرافی این شهرستان بر روی یک دشت ساختمانی واقع شده که شمال و جنوب آن را دو رشته کوه موازی احاطه کرده‌است. ارتفاع این کوه‌ها نسبتاٌ بریده و فرسایش یافته زیاد نیست و ازمارنهای آهکی گچی، نمکی و ماسه ایی با شیب 50 تا 70 در صد تشکیل شده‌است. آب و هوای منطقه بیابانی و گرم و خشک است که قسمت‌های وسیع ای از خاک ایران از جمله جنوب فارس شامل می‌شود. متوسط درجه حرارت به دست آمده با در نظر گرفتن موقعیت ارتفاعی و مختصات جغرافیایی حداکثر 50 درجه و حداقل تا صفر درجه سانتی گراد متغیر بوده‌است. متوسط رطوبت 42 درصد است که از اواخر خرداد به مدت 45 تا 60 روز تا سطح90 درصد در نوسان می‌باشد. میزان بارندگی طبق آمار ده ساله 298 میلی متر برآورد شده که از سالی به سال دیگر متغیر است و شدت این تغییر نیز زیاد می‌باشد. سرعت وزش باد در منطقه بین 5 تا 7 کیلومتر در ساعت به مدت 75 روز از سمت جنوب به سمت شمال شرقی است که از جمله آن می‌توان به بادهای موسمی اشاره کرد. از لحاظ پوشش گیاهی به صورت خود رو ی مرتعی می‌توان بادام کوهی، بنه، انجیر، گون، ساری سولماز، شکر تیغال، قیچ، قره گز، بارهنگ، تنگرس، انار شیطان، گزوناترک که در زیر آنها علفهایی مانند شبدر، بهمن و بعضی گیاهان مشخص منطقه مدیترانه ایی می‌رویند را نام برد. از گیاهان دارویی منطقه می‌توان به یولاف با نام علمی SATIVA، ORIGANAVALGRE، AVENA گل شقایق با نام علمی PAVEATHOEASو… اشاره کرد که از آن در درمان بسیاری از بیماریها استفاده می‌شود. از نظر زندگی جانوری منطقه دارای تنئوع خاص می‌باشد و انواع پستانداران مانند شغال، کفتار، خرگوش کل ( بزکوهی) ،روباه، گرگ و… پرندگانی چون تیهو، کبک، بلبل، کلاغ، کبوتر، گنجشک، جغد، باز شکاری، دم جنبانک، شاهین، عقاب و… در آن زندگی می‌کنند.
از مناظر و چشم انداز طبیعی شهرستان می‌توان موارد ذیل را برشمرد:
- طبیعت بکر و کم نظیر تنک مهر و مناظر دیدنی و آبشار زیبای چک چک در بخش اسیر از دیگر جاذبه‌های چشم نواز این شهرستان می‌باشد.
- نرگس زارهای واقع در نو آباد اسیر که از حیث نوع پرچم، ژنوم، گلازین و عطر در کشور ما منحصر به فرد می‌باشند.
تالاب فصلی وراوی، هرج که پذیرای پرندگانی همچون درنا و لک لک از مناطق سیبری است. یکی از منابع منطقه آب رودخانه شور است که به علت عدم کیفیت قابل استفاده نمی‌باشد. آب مورد نیاز کشاورزی و آشامیدنی شهرستان از طریق زیر زمینی چون قنات، چشمه و آب انبارها تأمین می‌گردد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] جمعیت
در سال 1382 کل جمعیت شهرستان مهر 61300 نفر بوده که از این تعداد 18300 نفر در بخش مرکزی و 14850 نفر در بخش وراوی و 15650 نفر در بخش گله دار و 12000 نفر در بخش اسیر ساکن بوده‌اند از این تعداد 68 درصد در نقاط روستایی و 32 درصد در نقاط شهری ساکن هستند.تراکم نسبی جمعیت در سال 83 برای کل شهرستان 26 نفر در هرکیلومتر مربع بوده که این رقم برای بخش مرکزی7 برای بخش گله دار 42و برای بخش وراوی و برای بخش اسیر 16 نفر برآورد شده‌است.[نیاز به ذکر منبع]
[ویرایش] وضعیت اقتصادی
این شهرستان با هزاران هکتار اراضی وسیع کشاورزی یکی از قطبهای کشاورزی در جنوب استان فارس به شمار می‌رود .
- زنبور داری
تعداد کندوی عسل موجود در منطقه بیش از 350 کلنی می‌باشد که از آن 2000 کیلو عسل به دست می‌آید.
- صنایع
در بخش صنایع می‌توان به وجود پالایشگاه عظیم پارسیان، کارخانه اسیر ماکارون، کارخانه یخ سازی، صنایع بسته بندی پلاستیک و تولید ظروف یکبار مصرف در اسیر اشاره کرد که در ذیل پالایشگاه مختصراٌ مورد بررسی قرار می‌گیرد.
- پالایشگاه پارسیان
در بخش انرژی با توجه به وجود ذخایر و منابع عظیم چهار گانه گازی آینده‌ای روشن در انتظار منطقه‌است.وجود پلایشگاه پارسیان به عنوان یکی از پارامترهای مهم، رشد و رونق اقتصادی شهرستان را بیش از پیش سرعت بخشیده‌است .منابع تأمین گاز پالایشگاه در حال حاضر شامل میادین تابناک و شانول می‌باشد و در آینده میادین وراوی و هما نیز به آن اضافه خواهد شد.
برآورد تعداد چاههای مورد نیاز حفاری حوزه تابناک، شانول و وراوی و هما بالغ بر حدود 25، 10، 7و 14 حلقه چاه می‌باشد. طراحی این پالایشگاه به منظور تصفیه گاز شیرین، تفکیک میعانات گازی به محصولات با ارزش تر شامل اتان، پروپان، بوتان و بنزین طبیعی می‌باشد که بخش اول آن با حضور ریاست محترم جمهوری در تاریخ 25/6/82 با ظرفیت 21 میبلیون متر مکعب و 12 هزار بشکه در روز فعالیت خود را آغاز نموده‌است. به منظور انتقال گاز طبیعی تولیدی لوله گازی از پالایشگاه پارس جنوبی / پارسیان/ جهرم /ارسنجان/ اصفهان دردست احداث است. گاز مورد نیاز خط از طریق فاز 4و5 پارس جنوبی به میزان 50 (م م م ر ) و پارسیان تا میزان ( م م م ر ) تأمین می‌گردد. خط لوله علاوه بر تأمین بخشی از گاز مورد نیاز شمال کشور، گاز مورد نیاز شهرستانهای جنوب استان فارس را نیز تأمین خواهد نمود. ازصنایع روستایی منطقه می‌توان به تأ سیسات شارژر سیلندر گاز مایع، عصاری، کارگاههای بلوک زنی، تیرچه بلوک، تهیه پودر سنگ و صنایع دستی که مهم‌ترین آن قالی، قالیچه و جاجیم اشاره نمود .از معادن قابل توجهن منطقه نفت و گاز می‌باشد که قبلاً به آن اشاره شد.
- امور حمل و نقل
بخش حمل ونقل به عنوان یکی از مهم‌ترین مزیتهای اقتصادی در این شهرستان به شمار می‌رود. نزدیکی به آبهای خلیج فارس، قرا گرفتن در فاصله نزدیک با فرودگاه بین المللی عسلویه، قرار گرفتن برسر راه ارتباطی پالایشگاه پارسیان به پارس جنوبی راه ارتباطی شیراز / فراشبند / جم / عسلویه، محور گله دار / علامرو دشت و اتوبان مهر/ فرودگاه شهرستان را به یکی از نقاط مهم استراتژیک تبدیل نموده‌است. نزدیکی به کشورهای خلیج فارس که موجب انتقال سرمایه‌های کلانی به شهرستان شده، خیرات و برکات فراوانی رابه ویژه در زمینه‌های مذهبی و آموزشی نصیب شهرستان نموده‌است. می‌توان با هدایت صحیح این سرمایه‌ها در بخش اقتصادی به ایجاد اشتغال در این شهرستان کمک شایانی کرد.
[ویرایش] وضعیت تاریخی
- سابقه تاریخی
وجود ابنیه و آثار باستانی موجود حکایت از قدمت چندین هزار ساله این منطقه دارد. برای نمونه می‌توان به مسجد جامع اسیر و محوطه باستانی تمب بت واقع در روستای شلدان در بخش اسیر اشاره کرد که مربوط به اوخر دوره هخامنشی و اوایل دوره ساسانی است.
- وقایع تاریخی
نقش منحصر به فرد قشون اعزامی از بخش‌ها ی مرکزی، وراوی ،اسیر و گله دار شهرستان در سرعت بخشیدن به تشکیل اولین حکومت اسلامی به رهبری سید عبدالحسین لاری بر هیچ کس پوشیده نیست.
نقش مجتهد بزرگ فارس آیت الله سید علی اکبر فال اسیری در نهضت تنباکو و پیشوائی مردم شیراز در اکثر آثار مربوط به آن زمان ذکر شده‌است. همچنین با شروع جنگ تحمیلی در سال 59 همگام با سایر هم میهنان در دفاع از کیان اسلامی با اهداء صدها شهید وفادار خود را به انقلاب آرمانهای بلند آن اعلام نمودندبه گونه‌ای که از یک خانواده در بخش اسیر چهار نفر به درجه رفیع شهادت رسیده‌اند.
- آثار تاریخی
حمام وراوی
یکی از جالب ترین حمامهای دوره قاجاری که از دو فضای پنج ضلعی همراه با تون حمام تشکیل شده‌است.
تخت پرس
در ارتفاع 400 متری روی سطح بخشی از کوهستان شمال روستای هرج در بخش اسیر دیوار دفاعی به طول یکصد و پنجاه متر باقی مانده‌است.
استودانهای خوزی
این محوطه در دشت جنوبی به فاصله 9 کیلومتری جنوب شرقی مهر در جنوب شرقی شهر مهر در جنوب روستای خوزی قرار دارد.
این مسجد در سال 99 هجری قمری در زمان خلافت عمربن عبدالعزیز ساخته شده و تا کنون چندین بار بازسازی شده‌است.استودانهای موجود در اسیر نیز از دیگر آثار تاریخی شهرستان محسوب می‌گردد.
- دیگر آثار تاریخی شهرستان
قلات دیلا در اسیر، قبرستان قدیمی زیغان، تنب زین : آثار به جا مانده از پادگان نظامی واقع در کوه مشرف به روستای قلعه محمد علی قناتهای واقع در تنگ مهر، تنگ فاریاب، تنگ خوزی، تنگ صادره، جایشور، تنگ شول و تنگ زیغان که به دوره ساسانیان باز می‌گردد.
برجهای نگهبانی واقع در شهر مهر و روستاهای صادره و فاریاب، مسجد جامع فال، قبرستان شاه محمد واقع در بخش اسیر، قلعه سرگاه، قلعه میر اسماعیل فال، غارهای ( کله کله )وقلعه تاریخی دیلا واقع در بخش اسیر .
[ویرایش] فرهنگ
مردم شهرستان همگی مسلمان و دارای مذهب شیعه و در بعضی مناطق سنی می‌باشند. نژاد آنان آریایی و زبانشان فارسی است که به علت نزدیکی با کشورهای خلیج فارس و سابقه تاریخی هجوم انگلیسیها بعه بنادر بعضی واژه‌های انگلیسی نیز بدان وارد شده‌است. در زمینه برگزاری مراسم مذهبی و هم چنین مراسم ازدواج و غیره رسم و رسومات خاص خود را دارا است که در فرصتهای آتی بیشتر بدان پرداخته می‌شود. به علت علاقه وافر مردم منطقه به اسلام و ائمه معصومین برگزاری مراسم سوگواری ائمه به ویژه امام حسین با تشریفات خاص صورت می‌پذیرد که ابعاد گسترده این سوگواری به گونه‌ای ملموس در تعزیه داری سید الشهداءّ نمود پیدا کرده‌است.
[ویرایش] منابع
- فارسنامه ناصری
- وب‌گاه دانشگاه پارس است[نیاز به ذکر منبع]
