Sabah

Dari Wikipedia bahasa Melayu

Negeri-negeri di Malaysia
Sabah سابه
Bendera Lambang
Cogan kata: Sabah Maju Jaya
Lagu negeri: Sabah Tanah Airku
Ibu negeri	Kota Kinabalu
Parti memerintah	Barisan Nasional
- Yang di-Pertua Negeri	Ahmadshah Abdullah
- Ketua Menteri	Musa Aman
Sejarah
- Di bawah kesultanan Brunei	Abad ke-19
- British North Borneo	1882
- Pendudukan Jepun	1941-1945
- Pengaruh British	1946
- Pembentukan ke dalam Malaysia	1963
Keluasan
- Jumlah	76,115 km²
Populasi
- Anggaran 2000	2,449,389
- Kepadatan	32.2/km²
Kod panggilan kebangsaan	087a 088b 089c
Poskod kebangsaan	88xxx to 89xxx
Huruf pertama plat kenderaan	SA1 SB2 SD3 SK4 SS5 ST6 SU7 SG8
Laman web:	http://www.sabah.gov.my
a Untuk Daerah Dalaman b Untuk Kota Kinabalu & Kudat c Untuk Lahad Datu, Sandakan & Tawau 1 Kota Kinabalu & Kota Belud 2 Beaufort 3 Lahad Datu 4 Kudat 5 Sandakan 6 Tawau 7 Keningau 8 Kenderaan Kerajaan Negeri Sabah

Negeri Sabah terletak di bahagian Utara Kepulauan Borneo dan merupakan salah satu daripada negeri kedua terbesar di Malaysia. Sabah juga dikenali sebagai Sabah, Negeri Di Bawah Bayu . Gelaran ini diberi disebabkan kedudukan negeri Sabah yang berada di bahagian luar dan selatan zon ribut.

Jadual isi kandungan 1 Geografi 2 Sejarah 3 Kerajaan negeri 4 Politik 5 Ekonomi dan budaya 6 Lihat juga 7 Pautan luar

[Sunting] Geografi

Untuk rencana lanjutan, lihat Geografi Sabah

Sabah terdiri daripada 6 daerah pentadbiran atau Bahagian, yang dahulu dikenali sebagai "Residensi" iaitu:

• Kudat
• Pantai Barat - Utara & Selatan
• Pedalaman
• Sandakan
• Tawau

Bandar-bandar utama di Sabah adalah Kota Kinabalu (ibu negeri), Keningau, Papar, Sipitang, Tuaran, Penampang, Semporna, Lahad Datu, Sandakan dan Tawau.

Penduduk Sabah terdiri daripada masyarakat berbilang kaum, di mana kumpulan etnik terbesar adalah kaum Kadazandusun (satu pertiga) dan diikuti oleh Cina, Melayu, dan kaum-kaum minoriti lain.

Bahasa rasmi negeri Sabah ialah Bahasa Melayu, namun terdapat bahasa-bahasa lain yang ditutur; seperti Bahasa Kadazan, Bahasa Cina (Bahasa Mandarin, Bahasa Hakka), dan lain-lain. Walaupun Bahasa Melayu merupakan bahasa perantaraan utama, Bahasa Melayu Sabah yang digunakan oleh masyarakat Sabah terdapat sedikit perbezaan daripada Bahasa Melayu piawai (Bahasa Melayu Baku).

Sabah adalah satu kawasan yang berbukit bukau. Gunung Kinabalu yang tertinggi di Asia Tenggara tersergam indah pada ketinggian 4,095 meter.

[Sunting] Sejarah

Untuk rencana lanjutan, lihat Sejarah Sabah

Sabah diambil alih oleh Syarikat Berpiagam Borneo Utara British (British North Borneo Chartered Company) pada 1881 dan menjadi sebuah negeri naungan Empayar British pada 1888. Walaubagaimanapun hal ehwal dalam negeri masih diselaraskan oleh Syarikat. Pemerintahan Syarikat tamat pada 1946 dan ia menjadi tanah jajahan Borneo Utara sehingga penyertaanya dalam Persekutuan Malaysia beserta Sarawak, dan Singapura pada 16 September 1963.

Ibu negeri Sabah ialah Kota Kinabalu, yang terletak di Residensi Pantai Barat Sabah. Semasa zaman penjajahan British, Kota Kinabalu dikenali sebagai Jesselton.

[Sunting] Kerajaan negeri

Negeri Sabah ditadbiri oleh Dewan Undangan Negeri dan Jemaah Menteri / Kabinet Negeri. Dewan Undangan Negeri merupakan kuasa tertinggi dalam menetapkan polisi di dalam negeri. Kabinet Negeri bertanggungjawab kepada Dewan Undangan Negeri yang diwakili oleh pelbagai Ahli Dewan Undangan Negeri (60 kawasan) yang dipilih rakyat melalui Pilihanraya Umum setiap lima tahun. Ia diketuai oleh Yang di-Pertua Negeri yang dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong Malaysia.

Jabatan Ketua Menteri adalah tiang pentadbiran negeri yang meletakkan pejabat Ketua Menteri, Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri serta lain-lain jabatan.

[Sunting] Politik

Untuk rencana lanjutan, lihat Politik di Sabah

[Sunting] Ekonomi dan budaya

Untuk rencana lanjutan, lihat Ekonomi Sabah dan Budaya di Sabah

Pada 1970, Sabah merupakan negeri yang kedua terkaya di Malaysia, dengan Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK) per kapita di belakang Selangor (termasuk Kuala Lumpur). Walaupun ia kaya dengan sumber semula jadi, kini Sabah adalah negeri yang termiskin di kalangan negeri-negeri Malaysia. Pendapatan puratanya pada sekarang adalah di kalangan negeri Malaysia yang paling rendah, sedangkan kos sara hidupnya lebih tinggi daripada Semenanjung Malaysia.

Pada 2000, kadar pengangguran Sabah ialah 5.6 peratus, yakni yang tertinggi di Malaysia dan merupakan dua kali ganda purata nasional sebanyak 3.1 peratus. Tahap kemiskinannya sebanyak 16 peratus merupakan tahap yang tertinggi di Malaysia, yakni lebih daripada tiga kali purata nasional. Sebahagian daripada masalahnya ialah pembahagian kekayaan yang tidak saksama di antara kerajaan negeri dan kerajaan pusat. Kerajaan pusat mengambil 95% daripada pendapatan negeri Sabah dan meninggalkan cuma 5% untuk keperluan tempatan.

[Sunting] Lihat juga

• Identiti Sabah
• Perhubungan di Sabah
• Pelancongan di Sabah
• Pengangkutan di Sabah
• Masjid-masjid di Sabah
• Kampung Serusup

[Sunting] Pautan luar

• E-Kerajaan Sabah
• E-Kerajaan Negeri
• Koleksi peta-peta Sabah
• Kadazan Harvest
• Akhbar bebas di Malaysia Timur
• Sabah Travel Guide - Laman web tentang tempat pelancongan yang menarik di Sabah.

p • b • s Negeri dan Wilayah Persekutuan di Malaysia
Negeri	Johor • Kedah • Kelantan • Melaka • Negeri Sembilan • Pahang • Perak • Perlis • Pulau Pinang • Sabah • Sarawak • Selangor • Terengganu
Wilayah Persekutuan	Kuala Lumpur • Labuan • Putrajaya