Sankta Francisko el Asizo

El Vikipedio

Ne konfuzu lin kun sanktuloj Francisko el Sales kaj Francisco Xavier.

Sankta Francisko el Asizo (aŭ de Assisi) (1181-1226) estas unu el la plej famaj kristanaj sanktuloj kaj la fondinto de la religio ordo, la franciskanoj, unu el la ĉefaj ordoj de katolikismo.

La urbo en Usono nomita por li estas Sanfrancisko en Kalifornio.

Sankta Francisko naskiĝis en Asizo, Italio en 1181 aŭ 1182 kiel Francesco BERNARDONE, nomita pro Francio el kie venis lia patrino (el Provenco) kaj kie lia patro ofte vendis tolon. Lia patro, komercisto, estis riĉa sed ne nobela. Por gajni gloron kaj titolon por la familio, kaj por si mem, Francisko batalis (inter aliaj) en la senĉesa milito kontraŭ Peruĝio, apuda malamika urbo. Anstataŭ gloro kaj titolo, Francisko gajnis kaptitecon (1202) kaj, poste, longan malsanon.

Dum ĉi tiu tempo, Dio parolis al li per sonĝoj. En unu sonĝo Francisko estis en granda halo kie estis pendigitaj ŝildoj, ĉiu markita kun la Sankta Kruco. Francisko aŭdis voĉon, kiu diris, "Ĉi tiuj estas por viaj soldatoj." Li pensis ke la sonĝo signifas ke li estos princo, sed fakte la soldatoj estos la franciskanoj.

Lia deziro por milita gloro ne estis tuje kaj tute estingita, sed post la ada ripeto de milito, kaptitecon, malsano kaj sonĝo, li iom post iom komprenis la kavecon de sia vivo kaj de monda gloro.

Anstataŭ milito, Francisko turnis sin al preĝado kaj helpo por la malriĉuloj. Humileco anstataŭ honoro. Tio starigis lin kontraŭ sia patro, Petro, kiu volis ke Francisko fariĝas komercisto kaj uzas riĉecon por profito, ne por la malriĉuloj. Fine, en la printempo de 1206, kiam eĉ malliberejo ne haltis Franciskon, Petro iris kun li al la episkopo por haltigi tian frenezan konduton. Sed la kunveno ne okazis kiel Petro intendis: anstataŭ Francisko pentema, li spektis Franciskon kiu rezignis la riĉecon de sia patro, eĉ redoninte la vestojn, kiujn li ĉi tiam portis.

Post tio, Francisko vivis kiel ermito kaj predikis pri la vivo simpla kaj malriĉa de la evangelioj. Li allogis sekvantojn, eĉ inter la riĉuloj. Kiam li havis 11 sekvantojn, li verkis mallongan Regulon por la nova ordo kaj gajnis la aprobon de la papo. Tiel ekis la ordo de la franciskanoj.

Francisko kaj siaj sekvantoj nek celis la pompon de episkopo kaj princo, nek eĉ la formondan izolecon de la monaĥo, kaŝita de la pordego de sia monakxejo, sed la enmondan sanktecon kaj malriĉan simplecon de Jesuo Kristo mem.

En la tago de Francisko, la Eklezio estis tre potenca sed tre diboĉa. Tia diboĉeco nature instigis herezojn (ekzemple, albiganismo) kaj reformojn. Francisko estis fondinto kaj estro de unu el la reformoj, kiu formiĝis kiel la religio ordo la franciskanoj. La fratoj de la ordo votis ĉi tiujn tri:

malriĉeco
obeeco
ĉasteco

La tri nodoj en la zono de Francisko -- kaj en la zono de ĉiu frato -- reprezentas la tri votojn. Ĉiu voto staris kontraŭ la diboĉa praktiko de la tiama Eklezio.

Dum la jarcentoj sekvintaj, la fratoj de la franciskanoj kaj de la dominikanoj (ordo simila al la de Francisko, fondita de Sankta Dominiko) kreskis potenca, do bridinte la potencon de la papo (kiu estis tro potenca por la bono de la Eklezio, havinte eĉ armeon).

Francisko ankaŭ fondis du aliajn ordojn: unu por virinoj (kun Sankta Klara de Assisi), la Malriĉaj Klaranoj en 1212, kaj la alian por laikoj, la Tria Ordo en 1221.

En 1219 dum la Kvina Krucmilito, Francisko iris al Egipto por kristanigi la Sultanon, sed sen sukceso.

Post la milito, li emeritiĝis de sia posteno kiel estro de la ordo, kaj komtemplis kaj verkis poezion. Tiam li ricevis la stigmaton (vundoj en mano kaj piedo simile al Kristo), la unua konata kazo de stigmato.

Li mortis je la 3-a de oktobro 1226, kaj estis oficiale kanonigita kiel sanktulo de la Eklezio post nur du jaroj (kutime la procezo daŭras jarcentojn).

La festotago de Sankta Francisko estas la 4-a de oktobro.

Muzikteatraĵo pri la vivado de Francisko "Francesco" estis ludita en Esperanto.

[redaktu] Preĝo de Sankta Francisko el Asiso

Sankta Francisko, laŭdire, kreis faman preĝon:

Preĝo de Sankta Francisko el Asizo

Sinjoro, faru el mi instrumenton por via paco; kie estas malamo, permesu ke tie mi semu amon; pardonon, kie estas ofendo; fidon, kie estas dubo; veron, kie estas mensogo; esperon, kie estas malespero; lumon, kie estas mallumo; unuiĝon, kie estas malpaco; ĝojon, kie estas malĝojo. Dia Majstro! permesu, ke mi ne tiom penu esti konsolata, kiom konsoli; esti komprenata, kiom kompreni; esti amata, kiom ami. ĉar donante, ni ricevas; pardonante, ni estas pardonataj; kaj mortante, ni naskiĝas por la Eterna Vivo.

[redaktu] Biografio de Sankta Francisko en Esperanto

De Francisko el Asizo por vi de Humberto Leite Araujo
Vivo de S. Francisko el Assisi
La reformanto

(nederlande Franciscus van Assisi, germane Franz von Assisi, itale Francesco di Assisi, hispane Francisco de Asís, france François d'Assise, hungare Assisi Szent Ferenc, norvege Frans av Assisi, dane Frans af Assisi, rumane Francisc de Assisi, pole Franciszek z Asyżu, ĉeĥe František z Assisi, angle Francis of Assisi)