Рим

Од Википедија, слободна енциклопедија

Оваа статија е за главниот град на Италија. За други статии, видете Рим (појаснување).

Comune di Roma

Знаме Грб
Градско мото: Senatus Populusque Romanus – SPQR (Сенатот и Граѓаните на Рим)
координати: 41°54′N 12°29′E Временска Зона: UTC+1
Администрација
Поделба	19 општини
Провинција	Рим
Регион	Лацио
Градоначалник	Валтер Велтрони
Општи податоци
Површина	1,285 km²
Население	2,547,677 (според пописот од 2005)
Густина	1983/km²
Metropolitan area	3,831,959 (според пописот од 2005)
Официјална веб страница	www.comune.roma.it
Национален институт за статистика на Италија	www.istat.it

Рим (италијански и латински: Roma, грчки: Ρώμη ) е главен град на Италија и неговиот Латински регион. Се наоѓа на сливиштето на реките Тибер и Аниен. Во минатото бил главен град на Римската империја, најмоќната и најдолготрајна империја во класичната Западна цивилизација. Ватикан, суверена држава во Рим, е седиштето на Римската католичка црква и дом на Папата.

Рим е најголемиот град и општина во Италија и една од најголемите европски престолнини (според површина), со 1.285 квадратни километри. Територијата на општината се протега до Тиринското Море, со областа Остиа, на југо-запад, лоцирана на брегот. Во градските граници, населението е околу 2,5 милиони; скоро 3,8 милиони живеат во општата област на Рим, претставена како провинцијата Рим, со што е вториот град по население во Италија, веднаш зад Милано. Моменталниот градоначалник на Рим е Валтер Велтрони.

Со бруто домашен приход од € 97 милијарди во 2005, општината Рим произвела 6,7% од БДП на Италија, што е највисока стапка меѓу сите италијански градови.

Градот има 2.800 годишна историја, и своевремено бил седиште на антички Рим, Папските Држави, Кралството Италија и Италијанската република (модерна Италија). Рим се нарекува и "la Città Eterna" (Вечниот град), "l'Urbe" (латински за Градот) и "Градот на седумте рида".

Содржина 1 Историја 1.1 Клима 2 Економија 3 Образование 4 Население 5 Религија 6 Архитектура и споменици 6.1 Антички градби 6.1.1 Обелисци 6.2 Средновековни градби и споменици 6.3 Современи згради и споменици 6.4 Религиозни места 6.4.1 Базилики 6.4.1.1 Патријахални базилики 6.4.1.2 Други базилики 7 Надворешни врски 7.1 Антички Рим 7.2 Галерии 7.3 Мапи

[уреди] Историја

Главна статија: Историја на Рим

Цивилизацијата на антички Рим потекнува од 8-от или 9-от век п.н.е. кога племето Латини мигрирало на Апенинскиот полуостров во областа околу реката Тибер. Околу илјада години Рим бил најважниот град во Западниот свет и веројатно најголемиот град во светот, со околу 1,5 до 2 милиони жители, како главен глад на Римската империја. Со подемот на христијанството, Рим станал центар на Римската католочка црква и дом на папите. Спорото пропаѓање на Римската империја го најавиле доаѓањето на Средниот век, но градот ја повратил важноста како културен центар на Западното Римско Царство во следните неколку стотици години се до Ренесансата. Рим и денес е влијателен, како главен град на Италија и Католичката црква, и како голема метропола.

Според Римската митологија, Рим бил основан на 21 април 753 п.н.е. од близнаците наследници на Тројанскиот принц Аенас, Ромул и Рем. Ромул го убил Рем во една караници околу местоположбата на градот и станал првиот од седумте Кралеви на Рим, и градот го добил името според него^[1].

Видете исто така: Основањето на Рим, Римска Империја, и Римска Република

Во централен Рим доминираат традиционалните седум рида кои потсетуваат на латинскиот мит за почетокот на градот.

[уреди] Клима

Климата во Рим е најпријатна од април до јуни или ран јули. Во август, температурите надминуваат и 35 степени Целзиусови. Многу институции се затвараат во август, и тогаш римјаните традиционално го напуштаат градот за места со поладна клима. Просечната температура во декември е околу 13 степени Целзиусови, според BBC Центар за Време.

[уреди] Економија

Денес Рим има динамична и разновидна економија со успешни иновативни, технолошки, комуникациски и услужни сектори. Произведува 6,7% од националниот БДП (повеќе од било кој друг град во Италија). Рим расте 4,4% годишно и продолжува да расте со повисока стапка од ривалските градови од земјата. Економскиот развој на Рим почнал да ги надминува растовите на Неапол и Милано по Втората Светска Војна. Туризмот е една од главните гранки во Рим, со многу музеи меѓу кои и Музејот на Ватикан и Галеријата Боргезе. Градот е центар на банкарството, исто како и на електронската и воздухопловната индустрија.

Многу меѓународни седишта, министерства, конференциски центри, спортски објекти и музеи се наоѓаат во римските деловни реони: Esposizione Universale Roma (EUR); Torrino (јужно од EUR); Magliana; Parco de' Medici-Laurentina и т.н. Tiburtina-valley по античката Via Tiburtina.

[уреди] Образование

Рим е еден од главните просветни центри во Европа. Децата во Италија мора да посетуваат училиште на возраст меѓу 6 и 14 години, што одговара на основно училиште. Меѓу четирите државни универзитети, има и многу странски академии и други институции. Првиот Универзитет на Рим (познат како La Sapienza) бил основан во 1303, и е најголемиот универзитет во Европа, со околу 200.000 запишани студенти.

[уреди] Население

Како и повеќето европски главни градови, Рим прифатил голем број имигранти. Според пописите од 2001 и 2003 година, Рим има од 98.000 до 300.000 не-италијански жители (или околу 4 до 12% од вкупното градско население. Најголем дел од имигрантите доаѓаат од Бангладеш, Кина, Египет, Етиопија, Гана, Перу, Филипини, Полска, Романија, и Шри Ланка. [1]

[уреди] Религија

Римската митологија била главна религија во градот во античкиот период. Сепак, многу други религии опстојувале во неговите променливи граници, и наскоро се раширило Христијанството.

За време на своете владеење, Константин I го легализирал христијанството. Сепак, Теодосиј II го назначил како официјална религија на Римската империја, што овозможило брзо ширење на религијата. По многуте варварски напади, Рим бил прогласен за центар на Католичката црква. Така, голем број од најзначајните религиозни градби за христијанството се лоцирани во градот.

Ватикан се наоѓа во границите на Рим и егзистира како автономна држава, центар на католицизмот. Сега постојат повеќе од 900 Цркви во Рим, вклучувајќи многу познати локации, кои содржат многу уметнички религиозни дела.

Во Рим се наоѓа и најголемата џамија во Европа, проектирана од италијанскиот архитект Паоло Портогези и јавно отворена на 21 јуни, 1995.

[уреди] Архитектура и споменици

Главна статија: Категорија:Згради и структури во Рим

Во Рим се наоѓаат многу споменеци и интересни рушевини. Подолу е дадена делумен список, како краток потсетник.

[уреди] Антички градби

Главна статија: Список на антички споменици во Рим

• Ара Пакис
• Аврелиски ѕидови
• Каракалини бањи
• Диоклецијанови бањи
• Римски катакомби
• Циркус Максимус
• Форум Романум
• Царски форуми
• Колосеум
• Курија Хостилија
• Клоака Максима
• Палатин
• Пантеон
• Трајанов форум
  • Трајанов столб
• Августов мавзолеј

[уреди] Обелисци

Главна статија: Обелисци во Рим

[уреди] Средновековни градби и споменици

• Св. Ангелов замок
• Кули на Грофовите
• Кули на Милициите

Видете и: Кули во Рим

[уреди] Современи згради и споменици

• Капитолин
• Споменик на Виторио Емануел II
• Палата на Канцеларијата
• Палацо Фарнезе
• Пјаца Навона
• Пјаца Венеција
• Св. Ангелов мост
• Квириналска палата
• Шпански скали
• Фонтана Треви
• Фонтана Тритон
• Вила Боргезе
• Вила Фарнезина

[уреди] Религиозни места

Главна статија: Цркви во Рим

Во Рим се наоѓаат повеќе од 900 христијански (воглавно католички) цркви.

[уреди] Базилики

[уреди] Патријахални базилики

• Базилика Сан Џовани во Латерано
• Базилика Св. Петар (Ватикан)
• Базилика Св. Павле вон Ѕидовите
• Базилика Голема Св. Марија
• Базилика Св. Лоренцо вон Ѕидовите

[уреди] Други базилики

• Св. Агнеса вон ѕидовите
• Св. Андреа деле Фрате
• Базилика на Светите Апостоли
• Св. Бернардно до Бањите
• Базилика Св. Климент
• Св. Козма и Дамјано
• Св. Крст во Ерусалим
• Св. Лоренцо во Лучина
• Св. Марко
• Св. Марија на Ангелите и Мачениците
• Св. Марија во Аракоели
• Св. Марија над Минерва
• Св. Мартин кон Планините
• Св. Петар во Монторио (со прочуеното Темпјето)
• Св. Петар во Оковите
• Св. Пракседа
• Св. Саба
• Св. Сабина
• Св. Себастијан вон Ѕидовите
• Св. Четворица Крунисани
• Св. Марија во Трастевере

[уреди] Надворешни врски

• Official Site of the City of Rome (Italiano)
• APT (official Tourist Office) of the City of Rome
• Rome Museums - Official site (italian)
• Vatican Museums (english)
• Capitoline Museums (english)
• Official site of the RomeFilmFest

[уреди] Антички Рим

• Bill Thayer's Gazetteer of Rome
• Rome in the footsteps of an XVIIIth century traveller
• Roma Sotterranea/Subterranean Rome
• Encyclopædia Romana, by James Grout
• La maquette de Rome
• Roma Antica e Roma Moderna, in Italian
• "Forum Romanum", a ThinkQuest site

[уреди] Галерии

• Fountains of Rome
• Satellite image of Rome at NASA's Earth Observatory
• Monument photo of Rome
• Fontanelle di Roma, including the aqueducts
• PhotoRoma
• Vedute di Roma
• Pictures of Rome
• Arounder.Com (QTVR panoramas)
• Some virtual tours in Rome by Tolomeus
• A walk in Rome Photography of many districts, past photos and paintings.
• Photos of Rome(IPIX panoramas)
• Rome Photo Gallery
• Rome photos - an unforgettable impact
• Rome Travel Guide Guide about Rome with touristic informations

[уреди] Мапи

• Сателитски слики на Рим преку Google мапите