Didelphimorphia

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija ħielsa.

Didelphimorphia Fossili minn: Oligocene - Reċenti
Opossum ta' Virġinja Didelphis virginiana
Scientific classification
Renju: Animalia Fajlum: Chordata Klassi: Mammalia Infraklassi: Metatheria Superordni: Ameridelphia
Ordni
Didelphimorphia Gill, 1872

Id-Didelphimorphia huwa ordni ta' mammiferi marsupjali eżattament l-opossumi tal-kontinenti Amerikani (għalkemm ftit huma l-ispeċi b' distribuzjoni fil-kontinent ta' l-Amerika ta' fuq u l-biċċa l-kbira ta' dawn l-opossumi huma mifruxin fil-kontinent ta' l-Amerika ta' isfel), fil-klassi Mammalia, fis-sottoklassi Theria, fl-infraklassi Metatheria, fis-superordni Ameridelphia u għandu familja waħda biss b'rapreżentanti ħajjin, id-Didelphidae (għalkemm dan jiddependi skond ma' liema klassifikazjoni wieħed jimxi għax hemm klassifikazjonijiet li jaqsmu dan l-ordni sa f' 4 familji li huma Caluromyidae, Didelphidae, Glironiidae u Marmosidae), b' 2 sottofamilji, (Caluromyinae u Didelphinae) b' bosta ġeneri u 'l fuq minn 90 speċi ħajja.

L-ordni Didelphimorphia, mill-1993 sa l-2006 kellu żieda ta' 'l fuq minn 52% aktar fin-numru ta' l-ispeċi, infatti minn 63 speċi tela għal madwar 96 speċi u din hija l-akbar u l-aktar żieda qawwijja li kien hemm fin-numru ta' speċi, fost l-ordnijiet kollha, tal-klassi Mammalia (il-mammiferi).

Didelphimorphia flimkien ma' ordni ieħor, il-Paucituberculata, jiffurmaw is-superordni Ameridelphia.

(għal aktar informazzjoni ara l-artiklu Opossum)

[editja] Lista ta' l-ispeċi ħajjin ta' l-ordni Didelphimorphia

• Ordni Didelphimorphia
  • Superfamilja incertae sedis
    • Ġeneru Hyladelphys
      • Opossum ġurdien ta' Kalinowski, Hyladelphys kalinowskii
  • Superfamilja Didelphoidea
    • Familja Didelphidae
      • Sottofamilja Caluromyinae
        • Ġeneru Caluromys (Opossumi sufin)
          • Sottoġeneru Mallodelphys
            • Opossum sufi ta' Derby, Caluromys derbianus
            • Opossum sufi tal-widnejn kannella, Caluromys lanatus
          • Sottoġeneru Caluromys
            • Opossum sufi ta' denbu għarwien, Caluromys philander
        • Ġeneru Caluromysiops
          • Opossum ta' l-ispallejn suwed, Caluromysiops irrupta
      • Sottofamilja Glironiinae
        • Ġeneru Glironia
          • Opossum ta' denbu sufi, Glironia venusta
      • Sottofamilja Didelphinae
        • Tribù Didelphini
          • Ġeneru Chironectes
            • Japok jew Opossum ta' l-ilma, Chironectes minimus
          • Ġeneru Didelphis
            • Sottoġeneru Albiventris
              • Opossum tal-widnejn bojod, Didelphis albiventris
              • Opossum tal-widnejn kbar, Didelphis aurita
              • Opossum tal-widnejn bojod ta' Gujana, Didelphis imperfecta
              • Opossum tal-widnejn bojod ta' l-Andes, Didelphis pernigra
            • Sottoġeneru Marsupialis
              • Opossum komuni, Didelphis marsupialis
              • Opossum ta' Virġinja, Didelphis virginiana
          • Ġeneru Lutreolina
            • Lutrina jew Opossum ta' denbu oħxon, Lutreolina crassicaudata
          • Ġeneru Philander
            • Opossum ta' erba' għajnejn ta' Anderson, Philander andersoni
            • Philander deltae
            • Opossum ta' erba għajnejn tax- Xlokk, Philander frenatus
            • Opossum ta' erba' għajnejn ta' McIlhenny, Philander mcilhennyi
            • Philander mondolfii
            • Opossum ta' erba għajnejn griż, Philander opossum
        • Tribù Metachirini
          • Ġeneru Metachirus
            • Opossum ta' erba' għajnejn kannella, Metachirus nudicaudatus
        • Tribù Monodelphini
          • Ġeneru Marmosa (Opossumi ġrieden)
            • Sottoġeneru incertae sedis
              • Opossum ġurdien ta' Guajira, Marmosa xerophila
            • Sottoġeneru Andersoni
              • Opossum ġurdien ta' Anderson, Marmosa andersoni
            • Sottoġeneru Lepida
              • Opossum ġurdien ħamrani, Marmosa lepida
            • Sottoġeneru Mexicana
              • Opossum ġurdien tal-Messiku, Marmosa mexicana
            • Sottoġeneru Murina
              • Opossum ġurdien ta' Linnaeus, Marmosa murina
              • Opossum ġurdien ta' Quechua, Marmosa quichua
              • Opossum ġurdien aħmar, Marmosa rubra
              • Opossum ġurdien ta' Tyler, Marmosa tyleriana
            • Sottoġeneru Robinsoni
              • Opossum ġurdien ta' Trinidad, Marmosa chapmani (?)
              • Opossum ġurdien ta' Robinson, Marmosa robinsoni
              • Opossum ġurdien tal-Kolombja, Marmosa ruatanica (?)
              • Opossum ġurdien ta' Simon, Marmosa simonsi (?)
          • Ġeneru Micoureus (Opossumi ġrieden sufin)
            • Opossum ġurdien sufi ta' Alston, Micoureus alstoni
            • Opossum ġurdien sufi ta' żaqqu bajda, Micoureus constantiae
            • Opossum ġurdien sufi tal-pil twil, Micoureus demerarae
            • Opossum ġurdien sufi ta' Tate, Micoureus paraguayanus
            • Opossum ġurdien sufi żgħir, Micoureus phaeus
            • Opossum ġurdien sufi ta' denbu għarwien, Micoureus regina
          • Ġeneru Monodelphis (Opossumi ta' denbhom qasir)
            • Opossum ta' denbu qasir sepja, Monodelphis adusta
            • Opossum ta' denbu qasir tat-tlett strixxi tat-Tramuntana, Monodelphis americana
            • Opossum ta' denbu qasir tal-ġnub ħomor tat-Tramuntana, Monodelphis brevicaudata
            • Opossum ta' denbu qasir tal-ġnub sofor, Monodelphis dimidiata
            • Opossum ta' denbu qasir griż, Monodelphis domestica
            • Opossum ta' denbu qasir ta' Emilia, Monodelphis emiliae
            • Opossum ta' denbu qasir tal-ġnub ħomor ta' l-Amażonja, Monodelphis glirina
            • Opossum ta' denbu qasir tat-tlett strixxi ta' Ihering, Monodelphis iheringi
            • Opossum ta' denbu qasir pigmew, Monodelphis kunsi
            • Opossum ta' denbu qasir ta' Marajo, Monodelphis maraxina
            • Opossum ta' denbu qasir ta' Osgood, Monodelphis osgoodi
            • Opossum ta' denbu qasir tal-ġnub ħomor tal-kappa, Monodelphis palliolata
            • Opossum ta' denbu qasir ta' Reig, Monodelphis reigi
            • Opossum ta' denbu qasir tal-Peru, Monodelphis ronaldi
            • Opossum ta' denbu qasir ta' l-istrixxi kannella ċar, Monodelphis rubida
            • Opossum ta' denbu qasir ta' l-imnieħer twil, Monodelphis scalops
            • Opossum ta' denbu qasir tal-ġnub ħomor ta' Nofs in-nhar, Monodelphis sorex
            • Opossum ta' denbu qasir tat-tlett strixxi ta' Nofs in-nhar, Monodelphis theresa
            • Opossum ta' denbu qasir tat-tlett strixxi aħmar, Monodelphis umbristriata
            • Opossum ta' denbu qasir ta' strixxa waħda, Monodelphis unistriata
          • Ġeneru Tlacuatzin
            • Opossum ġurdien griż, Tlacuatzin canescens
        • Tribù Thylamyini
          • Ġeneru Chacodelphys
            • Opossum pigmew ta' Chacoan, Chacodelphys formosa
          • Ġeneru Cryptonanus (Opossumi nani mistura)
            • Opossum nanu mistur ta' Agricola, Cryptonanus agricolai
            • Opossum nanu mistur ta' Chacoan, Cryptonanus chacoensis
            • Opossum nanu mistur ta' Rio Grande do Sul, Cryptonanus guahybae
            • Opossum nanu mistur ta' żaqqu ħamra, Cryptonanus ignitus
            • Opossum nanu mistur tal-Bolivja, Cryptonanus unduaviensis
          • Ġeneru Gracilinanus (Opossumi grazzjużi)
            • Opossum grazzjuż ta' Aceramarca, Gracilinanus aceramarcae
            • Opossum grazzjuż ħafif, Gracilinanus agilis
            • Opossum grazzjuż ta' Wood Sprite, Gracilinanus dryas
            • Opossum grazzjuż ta' Emilia, Gracilinanus emiliae
            • Opossum grazzjuż tat-Tramuntana Gracilinanus marica
            • Opossum grazzjuż tal-Brażil, Gracilinanus microtarsus
          • Ġeneru Lestodelphys
            • Opossum tal-Patagonja, Lestodelphys halli
          • Ġeneru Marmosops (Opossumi rqaq)
            • Sottoġeneru Incanus
              • Opossum irqiq ta' rasu dejqa, Marmosops cracens
              • Opossum irqiq skur, Marmosops fuscatus
              • Opossum irqiq griż, Marmosops incanus
              • Opossum irqiq tal-Brażil, Marmosops paulensis
            • Sottoġeneru Invictus
              • Opossum irqiq ta' Hendley, Marmosops handleyi
              • Opossum irqiq ta' Panama, Marmosops invictus
            • Sottoġeneru Noctivagus
              • Opossum irqiq ta' Creighton, Marmosops creightoni
              • Opossum irqiq ta' Tschudi, Marmosops impavidus
              • Opossum irqiq ta' Neblina, Marmosops neblina
              • Opossum irqiq ta' żaqqu bajda, Marmosops noctivagus
              • Opossum irqiq ta' Dorothy, Marmosops ocellatus
            • Sottoġeneru Parvidens
              • Opossum irqiq ta' Bishop, Marmosops bishopi
              • Opossum irqiq ta' Junin, Marmosops juninensis
              • Opossum irqiq delikat, Marmosops parvidens
              • Opossum irqiq ta' Pinheiro, Marmosops pinheiroi
          • Ġeneru Thylamys (Opossumi ġrieden ta' denbhom oħxon)
            • Opossum ġurdien ta' denbu oħxon ta' Cinderella, Thylamys cinderella
            • Opossum ġurdien ta' denbu oħxon eleganti, Thylamys elegans
            • Opossum ġurdien ta' denbu oħxon ta' Karimi, Thylamys karimii
            • Opossum ġurdien ta' denbu oħxon tal-Paragwaj, Thylamys macrurus
            • Opossum ġurdien ta' denbu oħxon ta' żaqqu bajda, Thylamys pallidior
            • Opossum ġurdien ta' denbu oħxon komuni, Thylamys pusillus
            • Opossum ġurdien ta' denbu oħxon arġentat, Thylamys sponsorius
            • Opossum ġurdien ta' denbu oħxon ta' Tate, Thylamys tatei
            • Opossum ġurdien ta' denbu oħxon nanu, Thylamys velutinus
            • Opossum ġurdien ta' denbu oħxon ta' żaqqu kannella fl-isfar, Thylamys venustus

[editja] Tassonomija tal-ordni Didelphimorphia

• Ordni Didelphimorphia(Gill,1872)
  • Superfamilja incertae sedis
    • Ġeneru Hyladelphys (Voss & Lunde & Simmons,2001)
      • Hyladelphys kalinowskii (Hershkovitz,1992)
    • Ġeneru Szalinia (de Muizon & Cifelli,2001)
      • Szalinia gracilis (de Muizon & Cifelli,2001)
  • Superfamilja Didelphoidea (Gray,1821)
    • Familja incertae sedis
      • Ġeneru Peratotherium
    • Familja Derorhynchidae
      • Ġeneru Derorhynchus (Paula Couto,1962)
        • Derorhynchus singularis (Paula Couto,1962)
      • Ġeneru Minusculodelphis (Paula Couto,1962)
        • Minusculodelphis minimus (Paula Couto,1962)
    • Familja Sparassocynidae
      • Ġeneru Sparassocynus (Mercerat,1898)
        • Sparassocynus bahiai
        • Sparassocynus dirivatus
        • Sparassocynus heterotopicus
    • Familja Didelphidae (Gray,1821)
      • Sottofamilja incertae sedis
        • Ġeneru Coona (Simpson,1938) (estint)
          • Coona pattersoni (estinta)
        • Ġeneru Incadelphys (Marshall & De Muizon,1988) (estint)
          • Incadelphys antiquus (Marshall & De Muizon,1988) (estinta)
        • Ġeneru Itaboraidelphys (Marshall & De Muizon,1984) (estint)
          • Itaboraidelphys camposi (Marshall & De Muizon,1984) (estinta)
        • Ġeneru Marmosopsis (Paula Couto,1962) (estint)
          • Marmosopsis juradoi (Paula Couto,1962) (estinta)
        • Ġeneru Mizquedelphys (Marshall & De Muizon,1988) (estint)
          • Mizquedelphys pilpinensis (Marshall & De Muizon,1988) (estinta)
      • Sottofamilja Eobrasiliinae (estinta)
        • Ġeneru Didelphopsis (Paula Couto,1952) (estint)
          • Didelphopsis cabrerai (Paula Couto,1952) (estinta)
        • Ġeneru Eobrasilia (Simpson,1947) (estint)
          • Eobrasilia coutoi (Simpson,1947) (estinta)
        • Ġeneru Gaylordia (Paula Couto,1952) (estint)
          • Gaylordia doelloi (Paula Couto,1952) (estinta)
          • Gaylordia macrocynodonta (Paula Couto,1952) (estinta)
        • Ġeneru Tiulordia (Marshall & De Muizon,1988) (estint)
          • Tiulordia florensi (Marshall & De Muizon 1988) (estinta)
      • Sottofamilja Caluromyinae (Kirsch,1977)
        • Ġeneru Caluromys (J.A. Allen 1900)
          • Sottoġeneru Caluromys (sottoġeneru) (J.A. Allen,1900)
            • Caluromys philander (Linnaeus,1758)
          • Sottoġeneru Mallodelphys (Thomas,1920)
            • Caluromys derbianus (Waterhouse,1841)
            • Caluromys lanatus (Olfers,1818)
          • Ġeneru Caluromysiops (Sanborn,1951)
            • Caluromysiops irrupta (Sanborn,1951)
          • Ġeneru Pachybiotherium (Ameghino,1902) (estint)
            • Pachybiotherium acclinum (estinta)
        • Sottofamilja Glironiinae
          • Ġeneru Glironia (Thomas,1912)
            • Glironia venusta (Thomas,1912)
        • Sottofamilja Didelphinae (Gray,1821)
          • Tribù Zygolestini (estinta)
            • Ġeneru Zygolestes (Ameghino,1898) (estint)
              • Zygolestes paramensis (Ameghino,1898) (estinta)
              • Zygolestes entremanus (Ameghino) (estinta)
              • Zygolestes reigi (Goin & Montalvo & Visconti,2000) (estinta)
          • Tribù Monodelphini
            • Ġeneru Marmosa (Gray,1821)
              • Sottoġeneru incertae sedis
                • Marmosa xerophila (Handley&Gordon,1979)
              • Sottoġeneru Andersoni
                • Marmosa andersoni (Pine,1972)
              • Sottoġeneru Lepida
                • Marmosa lepida (Thomas,1888)
              • Sottoġeneru Mexicana
                • Marmosa mexicana (Merriam,1897)
              • Sottoġeneru Murina
                • Marmosa murina (Linnaeus,1758)
                • Marmosa quichua (Thomas,1899)
                • Marmosa rubra (Tate,1931)
                • Marmosa tyleriana (Tate,1931)
              • Sottoġeneru Robinsoni
                • Marmosa chapmani (J.A. Allen,1900)
                • Marmosa robinsoni (Bangs,1898)
                • Marmosa ruatanica Goldman,1911)
                • Marmosa simonsi (Thomas,1899)
            • Ġeneru Micoureus (Lesson,1842)
              • Micoureus alstoni (J.A. Allen,1900)
              • Micoureus constantiae (Thomas,1904)
              • Micoureus demerarae (Thomas,1905)
              • Micoureus paraguayanus (Tate,1931)
              • Micoureus phaeus (Thomas,1899)
              • Micoureus regina (Thomas,1898)
            • Ġeneru Monodelphis (Burnett,1830)
              • Monodelphis adusta (Thomas,1897)
              • Monodelphis americana (Müller,1776)
              • Monodelphis brevicaudata (Erxleben,1777)
              • Monodelphis dimidiata (Wagner,1847)
              • Monodelphis domestica (Wagner,1842)
              • Monodelphis emiliae (Thomas,1912)
              • Monodelphis glirina (Wagner,1842)
              • Monodelphis iheringi (Thomas,1888)
              • Monodelphis kunsi (Pine,1975)
              • Monodelphis maraxina (Thomas,1923)
              • Monodelphis osgoodi (Doutt,1938)
              • Monodelphis palliolata (Osgood,1914)
              • Monodelphis ronaldi (Solari,2004)
              • Monodelphis rubida (Thomas,1899)
              • Monodelphis scalops (Thomas,1888)
              • Monodelphis sorex (Hensel,1872)
              • Monodelphis theresa (Thomas,1921)
              • Monodelphis umbristriata (Miranda-Ribeiro,1936)
              • Monodelphis unistriata (Wagner,1842)
            • Ġeneru Tlacuatzin (Voss & Jansa,2003)
              • Tlacuatzin canescens (J.A. Allen,1893)
          • Tribù Thylamyini
            • Ġeneru Chacodelphys (Voss & Gardner & Jansa,2004)
              • Chacodelphys formosa (Shamel,1930)
            • Ġeneru Cryptonanus
              • Cryptonanus agricolai (Moojen,1943)
              • Cryptonanus chacoensis (Tate,1931)
              • Cryptonanus guahybae (Tate,1931)
              • Cryptonanus ignitus (Díaz & Flores & Barquez,2002)
              • Cryptonanus unduaviensis (Tate,1931)
            • Ġeneru Gracilinanus (Gardner & Creighton,1989)
              • Gracilinanus aceramarcae (Tate,1931)
              • Gracilinanus agilis (Burmeister,1854)
              • Gracilinanus dryas (Thomas,1898)
              • Gracilinanus emiliae (Thomas,1909)
              • Gracilinanus marica (Thomas,1898)
              • Gracilinanus microtarsus (Wagner,1842)
            • Ġeneru Lestodelphys (Tate,1934)
              • Lestodelphys halli (Thomas,1921)
            • Ġeneru Marmosops (Matschie,1916)
              • Sottoġeneru Incanus
                • Marmosops cracens (Handley & Gordon,1979)
                • Marmosops fuscatus (Thomas,1896)
                • Marmosops incanus (Lund,1840)
                • Marmosops paulensis (Tate,1931)
              • Sottoġeneru Invictus
                • Marmosops handleyi (Pine,1981)
                • Marmosops invictus (Goldman,1912)
              • Sottoġeneru Noctivagus
                • Marmosops creightoni (Voss & Tarkfa & Yensen,2004)
                • Marmosops impavidus (Tschudi,1845)
                • Marmosops neblina (Gardner,1990)
                • Marmosops noctivagus (Tschudi,1845)
                • Marmosops ocellatus (Tate,1931)
              • Sottoġeneru Parvidens
                • Marmosops bishopi (Pine,1981)
                • Marmosops juninensis (Tate,1931)
                • Marmosops parvidens (Tate,1931)
                • Marmosops pinheiroi (Pine,1981)
            • Ġeneru Thylamys (Gray,1843)
              • Thylamys cinderella (Thomas,1902)
              • Thylamys elegans (Waterhouse,1839)
              • Thylamys karimii (Petter,1968)
              • Thylamys macrurus (Olfers,1818)
              • Thylamys pallidior (Thomas,1902)
              • Thylamys pusillus (Desmarest,1804)
              • Thylamys sponsorius (Thomas,1921)
              • Thylamys pinei (Goin & Montalvo & Visconti,2000) (estinta)
              • Thylamys tatei (Handley,1957)
              • Thylamys velutinus (Wagner,1842)
              • Thylamys venustus (Thomas,1902)
            • Ġeneru Thylatheridium (Reig,1952) (estint)
              • Thylatheridium dolgopolae (estinta)
              • Thylatheridium cristatum (estinta)
              • Thylatheridium hudsoni (estinta)
          • Tribù Metachirini
            • Ġeneru Metachirus (Burmeister,1854)
              • Metachirus nudicaudatus (É. Geoffroy,1803)
          • Tribù Didelphini
            • Ġeneru Chironectes (Illiger,1811)
              • Chironectes minimus (Zimmermann,1780)
            • Ġeneru Didelphis (Linnaeus,1758)
              • Sottoġeneru Albiventris
                • Didelphis albiventris (Lund,1840)
                • Didelphis aurita (Wied-Neuwied,1826)
                • Didelphis imperfecta (Mondolfi & Pérez-Hernández 1984)
                • Didelphis pernigra (J.A. Allen,1900)
              • Sottoġeneru Marsupialis
                • Didelphis marsupialis (Linnaeus,1758)
                • Didelphis virginiana (Kerr,1792)
            • Ġeneru Hyperdidelphys (Ameghino,1904) (estint)
              • Hyperdidelphys pattersoni (estinta)
            • Ġeneru Lutreolina (Thomas,1910)
              • Lutreolina crassicaudata (Desmarest,1804)
            • Ġeneru Philander (Brisson,1762)
              • Philander andersoni (Osgood,1913)
              • Philander deltae
              • Philander frenata (Olfers,1818)
              • Philander mcilhennyi (Gardner & Patton,1972)
              • Philander mandolfii
              • Philander opossum (Linnaeus,1758)
            • Ġeneru Thylophorops (Reig,1952) (estint)
              • Thylophorops chapadmalensis (estinta)
              • Thylophorops perplana (estinta)

[editja] Referenzi

• Gardner, Alfred (November 16, 2005). Wilson, D. E., and Reeder, D. M. (eds) Mammal Species of the World, 3rd edition, Johns Hopkins University Press, 3-18. ISBN 0-801-88221-4
• Davidson, Alan. Oxford Companion to Food (1999), "Opossum". p. 554, 556. ISBN
• Lonely Planet World Food Caribbean (2001) p.46 ISBN
• The Paleobiology Database.
• Tassonomija tal-Mammiferi.