Sacha
Van Wikipedia
| Vlag | Wapen |
|---|---|
 (Details) |
 |
| Locatie in Rusland | |
 |
|
| Basisgegevens | |
| Federaal district: | Verre Oosten |
| Economische regio: | Verre Oosten |
| Hoofdstad: | Jakoetsk |
Oppervlakte
|
3.078.125,1 km² 523.281,3 km² (17%) |
| Bevolking: | 949.280 (census 2002) |
| Bevolkingsdichtheid: | 0,31/km² |
| Officiële talen: | Russisch, Jakoets |
| Religie: | Russisch-orthodoxisme, sjamanisme |
| Volkslied: | Volkslied van Sacha |
| Tijdzone: | UTC+9, +10, +11 |
| ISO 3166-2 | Kenteken: | SA | 14 |
| Politiek | |
| President: | Vjatsjeslav Sjtyrov |
| Officiële website: | www.sakha.ru |
Sacha (Jakoets en Russisch: Саха) of Jakoetië (Russisch: Якутия) is een autonome republiek in de Russische Federatie. Het is verreweg het grootste deelgebied ter wereld en omslaat 18% van het Russische grondgebied. Het is ongeveer even groot als India en groter dan bijvoorbeeld Argentinië, Groenland en Kazachstan. Het eerstvolgende deelgebied qua grootte van de wereld is West-Australië.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
De Jakoeten (eigenbenaming: Sacha) arriveerden relatief recent in de streek. Ze hebben een Turkse en Mongoolse oorsprong. Ze drukten de aanwezige stammen weg en na eeuwen van consolidatie begonnen ze zichzelf Sacha te noemen.
De Evenken spraken over de Jakoeten als "Jako". Deze naam werd overgenomen door de Russen, toen ze in het begin van de 17e eeuw in de regio aankwamen. Tygyn, 'prins' van de Changalasski Jakoeten, verschafte hun een territorium voor Russische kolonisatie. De Lenski Ostrog (Fort van de Lena), de latere stad Jakoetsk, werd gesticht door de Kozak Pjotr Beketov op 25 september 1632. In augustus 1638 vormde de regering in Moskou een nieuwe bestuurlijke eenheid, gehuisvest in Lenski Ostrog. Het fort groeide daarna gestaag uit tot een echte stad.
De Russen ontwikkelden landbouw in het stroomgebied van de Lena. Dit waren vaak mensen van religieuze groepen die naar Sacha waren verbannen in de tweede helft van de 19e eeuw. Ze verbouwden tarwe, haver, en aardappelen. De bonthandel introduceerde een geld-economie. Industrie en transport begonnen zich te ontwikkelen aan het einde van de 19e eeuw en het begin van de Sovjet-periode. Dit vormde ook het begin van geologische ontginning, mijnbouw, en plaatselijke lood-productie. De eerste stoomschepen arriveerden.
In 1922 werd het 'Jakolskaja land' uitgeroepen tot Jakoetische Autonome Sovjet-Republiek. Na de val van de Sovjet-Unie veranderde in 1992 de naam in Sacha (Jakoetië). Het bleef bovendien een autonome republiek.
Eind 2002 werd hier de zogenoemde Joekagier-mammoet gevonden. Eerder waren er al ongeveer een dozijn mammoeten gevonden in Siberië en Alaska, maar dit was een zeer goed bewaard gebleven exemplaar. Zo was de kop (op de slurf na) vrijwel intact. Ook trof men een complete poot en een maag met goed geconserveerde inhoud aan.
[bewerk] Geografie
Sacha kan van noord naar zuid onderverdeeld worden in drie grote vegetatie-zones. Ongeveer 40% van Sacha ligt boven de poolcirkel en is bedekt met permafrost. Dat beperkt de groei van bomen in dit gebied. Arctische en subarctische toendra bepalen het aangezicht van de middelste zone, waar diverse soorten mos als groene tapijten groeien. Het is het favoriete voedsel van de rendier. In het zuidelijke deel van de toendra-zone groeien Siberische dwerg-pijnbomen en lariksen langs de rivieren. Verder naar het zuiden ligt een enorm taiga bos-gebied. Lariksen domineren in het noorden, in het zuiden verschijnen sparren en pijnbomen. Taiga bossen bedekken ongeveer 47% van Jakoetië, waarvan 90% uit lariks bestaat.
Sacha's grootste gebergte, het Verchojanskgebergte, loopt parallel ten oosten van de rivier Lena. Het vormt daarmee een grote boog die bij de Zee van Ochotsk begint en eindigt in de Arctische Oceaan. Vanuit dit gebergte vloeien talloze kleine rivieren in de noordwaarts stromende Lena. Het Tsjerskigebergte ligt oostelijker en heeft de hoogste bergtop in Jakoetië, Pobeda (5147 m). Nog verder naar het oosten ligt het goud-rijke Kolymagebergte, dat helemaal tot Tsjoekotka loopt.
Sacha ligt in het noorden aan de Laptevzee, de koudste en ijzigste zee op het noordelijk halfrond. Deze zee is 9-10 maanden per jaar met ijs bedekt.
[bewerk] Economie
Sacha is rijk bezaaid met ruwe grondstoffen. Het aardoppervlak bevat grote hoeveelheden aan olie, gas, steenkool, diamanten, goud en zilver. De aanwezige industrie -met name de mijnbouw- genereert 43% van het bruto nationaal product. De economie is vooral gericht op de productie van diamant, goud en tin. 99% van alle Russische diamanten worden gedolven in Sacha.
De inheemse bevolking staat bekend als jagers, vissers en rendier-herders.
Vracht wordt vooral over water vervoerd. Er zijn zes rivieren en twee zeehavens. Mensen verplaatsen zich meest met het vliegtuig. Het vliegveld van Jakoetsk heeft een internationale terminal.
[bewerk] Politiek
De republiek heeft autonomie binnen de Russische Federatie. Het wetgevende lichaam in Sacha wordt gevormd door de uit twee kamers bestaande Staatsassemblee, beter bekend als "IL Tumen". De president van Sacha (Jakoetië) is het hoofd van de staat. De regering is het uitvoerende lichaam.
De eerste president van Sacha was Michail E. Nikolajev.
President in 2004 was Vjatsjeslav A. Sjityrov
Premier en voorzitter van het parlement in 2004 was Alexander Akimov
[bewerk] Talen
Officiële taal is het Jakoets (ook bekend als Sacha), gesproken door ongeveer 25% van de bevolking. Het Jakoets is een Turkse taal met Mongoolse invloeden. Er komen ook leenwoorden in voor van de inheemse Paleosiberische volken. Het Russisch wordt als een lingua franca gesproken door alle etnische groepen.
[bewerk] Trivia
- Sacha staat bekend om zijn extreme klimaat, met het Verchojanskgebergte als het koudste gebied in het noordelijk halfrond. De allerkoudste plek ligt in Ojmjakon, waar een temperatuur van -70°C werd gemeten in januari 1926.
- "Lenin" was een van de meest bekende "revolutionaire" pseudoniemen van Vladimir Iljitsj Oeljanov. Het wordt aangenomen dat hij deze naam heeft gekozen om stelling te nemen tegenover George Plechanov die de pseudoniem Volgin gebruikte, naar de rivier Wolga. Oeljanov koos de Lena, omdat deze langer is en in tegenovergestelde richting stroomt.
