Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Web Analytics
Cookie Policy Terms and Conditions Valencia (stad) - Wikipedia

Valencia (stad)

Van Wikipedia

39° 48’N, 0°37′0″W

Valencia / València
  
Situering
Land Spanje
Autonome regio Valencia
Provincie Valencia
Algemeen
Oppervlakte 134,56 km²
Inwoners (2006) 807.396 (5.916/km²)
Politiek
Burgemeester Rita Barbera Nollà
Overig
Postcode 46000 – 46080
Website www.valencia.es

Valencia (Valenciaans/Catalaans: València) is de op twee na grootste stad van Spanje. Het is de hoofdstad van de gelijknamige provincie en van de autonome regio, het ”Valenciaanse Land”. De stad heeft een inwonertal van 807.396 en in de agglomeratie van de stad wonen 1.832.274 mensen. Valencia ligt aan de Costa del Azahar aan de Middellandse Zee, en aan de rivier Turia. De stad werd gesticht in het jaar 138 v. Chr. door de Romeinen, en is de ‘geboorteplaats’ van Paella, één van de meest bekende gerechten uit de Spaanse keuken. De vrouwelijke burgemeester van de stad is Rita Barberà Nolla. Valencia is vandaag de dag de derde economische motor van Spanje, na Madrid en Barcelona.

Inhoud

[bewerk] Geschiedenis

Valencia werd gesticht in het jaar 138 v. Chr. onder de naam “Valentia Edetanorum”, door de Romeinse leider “Decimus Junius Brutus Callaicus”. In het jaar 75 voor Chr. werd de stad echter verwoest door de strijd tussen Pompeius en Quintus Sertorius. Onder leiding werd de stad daarna deels hersteld, rondom het jaar 50 van de 1e eeuw kreeg de stad een eigen Romeins circus, een forum en de beroemde torens “Torres de Serranos”. In de 4e eeuw, na de vervolging en marteling van Vincentius van Zaragoza, ontstond de eerste Katholieke samenleving van de stad en begon de transformatie van Romeinse tempels in Christelijke gebedshuizen. Deze periode van religieuze verandering valt samen met de komst van de Germaanse Visigothen. Vervolgens werd het zuidoosten van het Iberisch Schiereiland veroverd door de Byzantijnen, zij werden in het jaar 625 het land uitgezet, en van die periode en de daaropvolgende eeuwen is over Valencia vrijwel geen documentatie gevonden.

[bewerk] Moorse Tijd

In het jaar 711 wordt Valencia veroverd door de Moren, en begint de stad voor het eerst sinds jaren weer te groeien. De regionale leider in die periode was Abd al-Allah, en van hem kreeg de stad de Arabische naam “Balansiya”. De Moorse verovering verliep in dit geval opvallend vreedzaam, en bestond in eerste instantie vooral uit het samenwerken van de Moorse en de Valenciaanse bevolking. Valencia maakte nu deel uit van één van de taifarijken, en groeide uit tot een belangrijke stad in de wijde omgeving. Aan het eind van de 11e eeuw werd de stad aangevallen door al-Mundir en later door de graaf van Barcelona, Berenguer II. Pas in het jaar 1093 kwam de stad daadwerkelijk in andermans handen, na de verovering van Rodrigo Diaz de Vivar (bijnaam: El Cid). Hij veranderde de moskees van Valencia in Katholieke kerken, en stelde de Franse monnik Jerôme aan als nieuwe aartsbisschop. El Cid verenigde zich met Koning Pedro I van Aragón en Graaf Ramón Berenguer III van Barcelona om zo de opkomst van de Arabische Almoraviden tegen te gaan. El Cid overleed in 1099, waarna zijn vrouw “Doña Ximena” de macht over Valencia gedurende twee jaar overnam, totdat de stad in 1101 uiteindelijk werd veroverd door de Almoraviden.

[bewerk] De 13e t/m de 18e eeuw

Op 28 september 1238 werd Valencia wederom uit Arabische handen afgepakt, ditmaal door ”Jaime de Veroveraar” en zijn leger dat bestond uit o.a. Italiaanse en Duitse soldaten. Meer dan 50.000 almoraviden ontvluchtten de stad en op 9 oktober werd Valencia de hoofdstad van het nieuwe “Rijk van Valencia”, onderdeel van het Koninkrijk van Aragón. In 1348 werd de bevolking van de stad geteisterd door een grote pestepidemie, en ook begon men zich te verzetten tegen de koning tijdens de zogenaamde “Oorlog van de Unie”. In 1363 en 1364 verdedigde Valencia zich met succes tegen het leger van het Koninkrijk Kastilië.

Plaza de Toros
Plaza de Toros
Universiteit
Universiteit
Colegio del Patriarca
Colegio del Patriarca

Rondom het jaar 1400 braken stabielere tijden aan voor Valencia, de 15e eeuw staat dan ook wel bekend als de “Gouden Eeuw van Valencia”. In die periode groeide de stad zowel economisch als cultureel als nooit te voren, en was in 1483 de grootste stad van het Koninkrijk Aragón met ongeveer 75.000 inwoners. Er werd een groot aantal paleizen en kerken gebouwd waaronder “El Miguelete” en “La Lonja de la Seda”. Die laatste groeide uit tot de grootste markt van Europa en trok handelaren van het gehele continent aan, met name voor de koop en verkoop van zijde. Ook werd het eerste boek van heel Spanje gedrukt in Valencia, in het jaar 1478. De literatuur in de stad bloeide als nooit te voren, en bekende schrijvers uit die tijd zijn Joanot Martorell en Ausiàs March. In het jaar 1502 werd tevens de Universiteit van Valencia geopend.

Tijdens de Spaanse Successieoorlog in de 18e eeuw koos Valencia de kant van Karel van Oostenrijk. Op 24 januari 1706 kwam de stad onder het Britse gezag van Graaf Charles Mondaunt. Zijn macht duurde echter maar 16 maanden, want op 17 April 1707 werd de stad wederom terugveroverd door de Spaanse koningen na de Slag bij Almansa. Tijdens de Spaanse Onafhankelijkheidsoorlog aan het begin van de 19e eeuw werd Valencia opnieuw aangevallen en in bezit genomen, ditmaal door de Franse Generaal Suchet in 1811, maar ook die gezagsperiode was van zeer korte duur en de macht werd wederom overgenomen door de koninkrijken van Kastilië en Aragón.

[bewerk] De 20e eeuw

In 1900 werd de “Banco de Valencia” opgericht, en was de stad geografisch gezien behoorlijk uitgebreid door het afbreken van de oude stadsmuren en de bouw van het nieuwe stadsdistrict ‘Ensanche’. Valencia had in dat jaar een inwonertal van 213.550, dat een eeuw later, in het jaar 2000 zou zijn verdrievoudigd tot 739.014. In de jaren ’10 werden de twee grote overdekte markten van de stad gebouwd, en kreeg het haar eigen treinstation, het ‘Estación Valencia Nord’. Deze groeiperiode werd echter ernstig verstoord door het begin van de Spaanse Burgeroorlog in 1936. Tijdens de drie jaar dat het land in oorlog verkeerde, werd Valencia de hoofdstad van het Republikeinse Spaanse Rijk en leed mede daardoor, onder de hevige gevechten tussen het oude Spanje en het leger van Francisco Franco. De daaropvolgende dictatuur was een zwarte periode in de geschiedenis van de stad. De Valenciaanse taal werd compleet verboden, dat druiste namelijk in tegen de Spaanse moraal van de dictator, en er heerste zeer strenge censuur tot en met zijn dood eind jaren 70. In 1957 werd Valencia geteisterd door een ernstige overstroming van de rivier Turia, het water stond in sommige straten meer dan 2 meter hoog, een economische catastrofe voor de stad. Hierdoor is in die tijd de rivier ‘omgeleid’, en stroomt nu aan de westkant van de stad. In de jaren ’80 werd begonnen aan de aanleg van de Metro van Valencia.

[bewerk] Geografie

Valencia ligt aan de oostkust van Spanje, aan de Costa del Azahar aan de Middellandse Zee.

Ligging van Valencia
Ligging van Valencia

Afstanden naar andere steden:

[bewerk] Klimaat

Klimaatgrafiek van Valencia
Klimaatgrafiek van Valencia
Avond in het centrum
Avond in het centrum

Valencia heeft een Mediterraan klimaat met warme zomers en zeer milde winters. Het klimaat is iets warmer dan dat van Barcelona, met veel minder extremen dan steden zoals Madrid en Córdoba in het hete binnenland. De gemiddelde jaartemperatuur is 17.8 graden Celsius. Zoals in de grafiek valt te zien, is de gemiddelde maximumtemperatuur in januari 16.1 graden, en in augustus 29.6 graden. Er valt per jaar slechts 454 millimeter neerslag, maar dat gebeurt, typisch Mediterraans, zeer geconcentreerd, met name in de maand oktober, wanneer zware regenbuien in sommige gevallen zelfs voor overstromingen zorgen.

[bewerk] Economie

Vlak na het ontstaan van Valencia, was de stad één van de vele handelscentra binnen het Romeinse Rijk. Nadat de stad in bezit was genomen door de Moren, werden een groot aantal installaties aangelegd voor het besproeien en oogsten van het platteland. In die tijd veranderde de Valencia dan ook in een stad temidden van groentegewassen en andere landbouw. Valencia werd net als Toledo één van de belangrijkste handelssteden van het Iberisch Schiereiland, aangezien het op de grens tussen de twee toenmalig heersende rijken lag, het Rijk van Kastilië en het Rijk van Aragón. Tegenwoordig is Valencia een belangrijke stad op het gebied van o.a. de textielsector, ambachtelijke producten en toerisme. Het is de derde economische motor van Spanje, ook al staat de economische positie van Valencia nog op behoorlijke afstand van de metropolen Madrid en Barcelona. Desondanks groeit de stad economisch gezien op een gezonde manier, onder meer doordat Valencia zich steeds meer op de wereldkaart zet. Ook haar gunstige ligging in het Middellandse Zeegebied zorgt ervoor dat steeds meer investeerders zich aangetrokken voelen tot de stad. Dit alles, volgens het jaarlijkse rapport: “European Cities Monitor 2006”.

[bewerk] Bestuurlijke Indeling

Districten van Valencia
Districten van Valencia

Valencia is onder te verdelen in 16 districten en de daarbinnen gelegen buurten. In de tabel vindt men in de linkerkolom de districten en rechts, de verschillende wijken waar het district uit bestaat.

District Wijken
Ciutat Vella La Seu, La Xerea, El Carme, El Pilar, El Mercat, Sant Francesc
L'Eixample Russafa, El Pla Del Remei, Gran Vía
Extramurs El Botànic, La Roqueta, La Petxina, Arrancapins
Campanar Campanar, Les Tendetes, El Calvari, Sant Pau
La Saïdia Marxalenes, Morvedre, Trinitat, Tormos, Sant Antoni
El Pla del Real Exposició, Mestalla, Jaume Roig, Ciutat Universitària
L'Olivereta Nou Moles, Soternes, Tres Forques, La Fontsanta, La Llum
Patraix Patraix, Sant Isidre, Vara De Quart, Safranar, Favara
Jesús La Raiosa, L'Hort De Senabre, La Creu Coberta, Sant Marcel.lí, Camí Real
Quatre Carreres Montolivet, En Corts, Malilla, Fonteta Sant Lluís, Na Rovella, La Punta, Ciutat de les Arts i les Ciències
Poblats Maritims El Grau, El Cabanyal, El Canyamelar, La Malva-rosa, Beteró, Natzaret
Camins Al Grau Aiora, Albors, La Creu Del Grau, Camí Fondo, Penya-roja
Algirós L'Illa perduda, Ciutat Jardí, L'Amistat, La Bega Baixa, La Carrasca
Benimaclet Benimaclet, Camí De Vera
Rascanya Orriols, Torrefiel, Sant Llorenç
Benicalap Benicalap, Ciutat Fallera

Bevolkingsgroei 1950-2006
Bron: Spaans Nationaal Instituut van de Statistiek “Padrón Municipal de Habitantes”
Jaar 1950 1960 1970 1980 1990 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Inwonertal 503.886 501.777 648.003 744.748 752.909 746.683 750.476 764.010 782.846 790.754 807.396

[bewerk] Cultuur

Valencia staat bekend om het festival “Las Fallas”, Paella, en het nieuwe wetenschapsmuseum “Ciudad de las Artes y Ciencias”. Valencia heeft haar eigen voetbalclub: Valencia C.F. dat de Spaanse Liga won in 2002 en 2004. De club was ook finalist in de UEFA Champions League in 2000 en 2001, en in 2004 won het de UEFA Cup. Het nabijgelegen dorpje Bunyol trekt elk jaar duizenden bezoekers voor “La Tomatina”, een groot tomatengevecht

[bewerk] Valenciaans

Na de winter vallen sinaasappels van de bomen
Na de winter vallen sinaasappels van de bomen
Eén van de vele Fallas
Eén van de vele Fallas

Valencia is, net als het gehele Valencia officieel tweetalig, men spreekt er zowel Spaans als Valenciaans. Het Valenciaans is zeer sterk verwant aan het Catalaans, en is bijna identiek. In Valencia is Spaans echter veruit de meest gesproken taal, in tegenstelling tot Catalonië waar beide talen even belangrijk zijn, en het Catalaans soms belangrijker dan het Spaans. Desondanks is het Valenciaans ook in Valencia zichtbaar, bijvoorbeeld op de borden van de metrostations en de straatnaambordjes. Ook hebben de vele verschillende delicatessen die uit de stad komen, Valenciaanse namen. Valencia heeft, eigenlijk net als alle andere Spaanse steden een druk en actief nachtleven. De meeste bars en nachtclubs zijn geconcentreerd rondom de buurt “Carmen” en de omgeving van de universiteiten.

[bewerk] Feestdagen

Buiten de Spaanse nationale feestdagen, heeft Valencia nog een groot aantal officiële lokale feestdagen, waarvan Las Fallas de belangrijkste is.

  • Januari: San Antonio Abad, San Vicente Mártir
  • Maart: Las Fallas (San José)
  • April: San Vicente Ferrer
  • Mei: Las Cruces de Mayo, La Vírgen de los Desamparados, Corpus Christi
  • Juni: San Juan
  • Juli: De beurs van Juli
  • Oktober: Dag van de “Comunidad Valenciana”

[bewerk] Las Fallas

Las Fallas (Catalaans: Les Falles) is in Spanje een nationaal bekend festival, dat twee weken duurt. Traditioneel wordt het elk jaar op 19 Maart gevierd, ter ere van St. Jozef Dag, en trekt honderdduizenden mensen uit heel Spanje. Elke buurt van de stad heeft haar eigen ‘festivalorganisatie’, de zogenaamde “Casal Faller”. De verschillende "Casal Fallers”, zamelen het gehele jaar door geld in, door het houden van feesten en verschillende soorten paella-diners, ook al is diner in dit geval een erg groot woord. Met het geld maakt elke “Casal Faller” uiteindelijk een ‘falla’, dat bestaat uit een enorme pop van papiermaché, op een enorm stuk karton of hout volgestopt met vuurwerk. Al deze ‘fallas’ vormen eerst een grote parade en worden daarna massaal afgebrand door het afsteken van het vuurwerk, wat een spektakel en enorm veel lawaai oplevert. Het feest mag dan heel traditioneel zijn, in 2005 waren onder meer George W. Bush en Shrek twee van de fallas.

[bewerk] Gastronomie

Paella op straat
Paella op straat

De gastronomie van Valencia is typisch Mediterraans en een reflectie van de cultuur van de stad en haar omgeving. Er worden veel mediterrane groenten, fruit, vis en schaaldieren gegeten, en erg weinig vlees. Het hoofdbestanddeel van de Valenciaanse keuken is rijst, het bekendste voorbeeld daarvan is natuurlijk de Paella, die overigens op honderden manieren kan worden bereid. Een ander Valenciaans rijstgerecht is ‘arros al forn’, rijst uit de oven met tomaten, longaniza (een mediterraanse worst), morcilla (een noord-Spaanse worst), aardappels, varkensribben en kikkererwten. De ‘Arros a banda’ bestaat uit gegrilde rijst met verschillende soorten vis en groenten en ‘arros amb fesols i naps’ is een soepachtig rijstgerecht met witte bonen en koolraap. Een overblijfsel van de Arabische cultuur in Valencia is de enorme hoeveelheid zoetigheden die er worden gemaakt, waarvan de hoofdbestanddelen meestal honing, amandelen en suiker zijn. De “turrón”, een soort noga die in tientallen varianten te verkrijgen is komt ook uit de regio van Valencia, oorspronkelijk eigenlijk uit Alicante. Deze worden in heel Spanje massaal gegeten tijdens de dagen rondom kerst.

[bewerk] Nachtleven

Valencia heeft net als andere Spaanse steden een omvangrijk nachtleven, en de etenstijden zijn er voor Europese begrippen laat, rond 22:00. Het nachtleven in de stad speelt zich af in drie zones: de Barrio del Carmen, Cánovas en Woody. De jonge Valencianen vermaken zich in de verscheidenheid aan bars, die meestal tot laat in de ochtend geopend zijn. Eén van de traditionele drankjes is Agua de Valencia, een mix van jus d'orange en cava (Catalaanse champagne), en soms gin of Cointreau. Een ander, nationaal bekend drankje uit Valencia is de Horchata/Orxata, een ijskoud en zoet melkachtig drankje dat vooral in de zomer wordt gedronken. Het wordt gemaakt van “chufas” oftewel aardamandelen.

[bewerk] Bezienswaardigheden

Ciudad de las Ciencias
Ciudad de las Ciencias
Kathedraal
Kathedraal
Iglesia Santa Catalina
Iglesia Santa Catalina
Estación Valencia Nord
Estación Valencia Nord

In de stad vindt men o.a. het mooie “Parque Natural de la Albufera” en het park “Dehesa del Saler”. Ook de 200 jaar oude “Jardín Botánico” oftewel de Botanische Tuin is een mooie bezienswaardigheid Op de plek waar vroeger, voor de overstromingen van 1957, de rivier Turia stroomde, vindt men nu het befaamde “Ciudad de las Artes y Ciencias” oftewel Stad van de kunsten en wetenschap. Dit culturele centrum bestaat uit een wetenschapsmuseum, een IMAX theater, het grootste aquarium van Europa, vele exposities, sportvoorzieningen en parken.

Valencia heeft een zeer gevarieerd stadsbeeld door de vele culturen die in de stad hebben geleefd. Eén van de mooiste gotische gebouwen van de stad is de “Lonja de la Seda”, met daarnaas de “Mercado Central” en de kerk “Iglesia de los Santos Juanes”. Andere emblematische gebouwen zijn de “Mercado de Colón” en het station “Estación del Norte”. De wijk die bekend staat als Eixample (niet te verwarren met het Eixample van Barcelona) lijkt een echt openluchtmuseum vol met art nouveau architectuur. De wijk bestaat uit wijdse straten met mooie tuinen, een overzichtelijke structuur die in de rest van de stad niet te vinden is. Een ander interessant gebouw is het station “Estación de la Alameda”, gemaakt door de valenciaanse Santiago Calatrava, dat staat onder de brug ontworpen door dezelfde architect. Van de muur die tot de 19e eeuw de historische stad beschermde is niet meer over dan de “Torres de Quart” en de “Torres de Serranos”.

Op het plein Plaza de la Vírgen, vindt men het “Palau de la Generalitat”, de “Basílica de la Virgen de los Desamparados” en de Kathedraal van Valencia met de bekende klokkentoren die bekend staat als “El Miguelete”.

[bewerk] Musea

  • Casa Museo Blasco Ibañez
  • Casa Museo Concha Piquer
  • Casa Museo José Benlliure
  • Casa Museo Semana Santa Marinera
  • Ciudad de las Artes y Ciencias
  • Galería del Tossal
  • Instituto Valenciano de Arte Moderno: Moderne Kunst Museum
  • Centro Julio González
  • L'Oceanogràfic: Zeeaquarium
  • Museo Casa de las Rocas
  • Museo del Arroz: Rijstmuseum
  • Museo de Bellas Artes: Museum van de schone kunsten
  • Museo de Ciencias Naturales: Museum voor natuurwetenschappen)
  • Museo de Informática: Informatica-museum)
  • Museo de la Asociación Valenciana de Arte y Tecnología Eléctrica - ARTTEL
  • Museo de la Catedral: Museum van de Kathedraal
  • Museo de la Ciudad: Stadsmuseum
  • Museo de Prehistoria de Valencia
  • Museo Fallero
  • Museo de Historia de Valencia
  • Museo Municipal de Ciencias Naturales
  • Museo Valenciano de Historia Natural
  • MUVIM - Museo Valenciano de la Ilustración y la Modernidad

[bewerk] Stranden

Valencia heeft net als Barcelona haar eigen stadsstranden. In totaal gaat het om bijna 15 kilometer strand, in en rondom het Albufera. De kustlijn van de stad is onderverdeeld in 6 verschillende stranden, die overigens overlopen in de stranden van nabijlegen stadjes als Cullera:

  • Playa de las Arenas
  • Playa de la Malvarrosa
  • Playa de Pinedo
  • Playa del Saler
  • Playa de la Devesa
  • Playa Recatí

[bewerk] Transport

[bewerk] Openbaar Vervoer

Sinds 8 oktober 1988 heeft Valencia haar eigen metronetwerk, simpelweg genaamd Metrovalencia, het werd de derde stad van Spanje, na Madrid en Barcelona dat over een metro beschikte. Het netwerk bestaat uit drie ondergrondse lijnen en één tramlijn. Een vierde ondergrondse lijn is in aanleg, die ook het vliegveld van Valencia met het centrum zal verbinden. In 2006 werd Valencia geschokt door een tragisch ongeluk in de metro, waarbij 43 mensen om het leven kwamen en 52 personen gewond raakten.

[bewerk] Vliegveld

Het vliegveld van Valencia verbindt de stad met vrijwel alle grote Spaanse steden en een groot aantal Europese steden waaronder Brussel, Parijs, Düsseldorf, Rome, Londen, Milaan en Amsterdam. In 2005 maakten iets meer dan 4 miljoen passagiers gebruik van het vliegveld, naar alle verwachting zal dat aantal in 2006 met 1 miljoen passagiers zijn gestegen. Het vliegveld van Valencia is de thuisbasis van de luchtvaartmaatschappij Air Nostrum, dochterbedrijf van Iberia. Het vliegveld is gelegen in het westen van Valencia (Manises) en is gemakkelijk bereikbaar vanaf de snelweg (E15).

[bewerk] Partnersteden

[bewerk] Zie ook

[bewerk] Externe links

 
Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu