Konin

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia oraz inne miejscowości o tej nazwie.

Współrzędne: 52°13' N 018°16' E

Konin

miasto na prawach powiatu

Prawa miejskie

1284 lub 1292

Prezydent miasta

Kazimierz Pałasz

Powierzchnia

82 km²

Położenie

52° 13' N
18° 16' E

Wysokość

88 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2005)
- liczba ludności
- gęstość

80 355
979 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

(+48) 63

Kod pocztowy

62-500 do 62-510

Tablice rejestracyjne

PN (początkowo PKO)

Położenie na mapie Polski

Konin

Miasta partnerskie

Okmiany

Briańsk

Czerniowce

Dobele

Hénin-Beaumont

Herne

Karłowo

Santa Susana

Sundsvall

Wakefield

Urząd miejski³

Pl. Wolności 1
62-500 Konin
tel. (063)240 11 11; faks (063)240 99 20
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Konin – miasto na prawach powiatu w środkowej Polsce, we wschodniej części województwa wielkopolskiego, nad Wartą. Ośrodek subregionalny. Siedziba powiatu konińskiego ziemskiego. Pod względem liczby ludności jest trzecim (po Poznaniu i Kaliszu) miastem w województwie wielkopolskim i 48 pod względem wielkości miastem w Polsce. W mieście działają kluby piłkarskie Aluminium i Medyk.

[edytuj] Historia

Konin to osada istniejąca, co najmniej od II wieku p.n.e. Prowadził tędy szlak handlowy zorganizowany przez Celtów a po nich przejęli go i rozwinęli Rzymianie. Szlak bursztynowy zaczynał się od Rzymu przez naddunajskie faktorie, Czechy i Morawy, Śląsk do Opola a dalej do Kalisza i przez rzekę Wartę w rejonie Konina. Centralny punkt osadniczy kujawskiego odcinka szlaku bursztynowego usytuowany był w rejonie Kruszy Zamkowej koło Inowrocławia. Osady obsługujące szlak bursztynowy rozmieszczone są na jego przebiegu w regularnych odstępach mniej więcej, co 20 km od siebie. Na odcinku Konin – Otłoczyn istniało pięć takich skupień, zlokalizowanych w rejonie Paniewa, Kościeszek, Kruszy Zamkowej oraz Kaczkowa i Opok. Poszczególne skupienia pełniły funkcje punktów gdzie zatrzymywali się podróżni wędrujący szlakiem bursztynowym i wymieniali towary. Ostatnim punktem kujawskiego odcinka szlaku bursztynowego była osada Otłoczyn obsługująca przeprawę przez bród na Wiśle.

Pierwsza wzmianka o mieście Koninie (wójcie z Konina) pochodzi z 1293r. Lokacja miasta na prawie magdeburskim nastąpiła najprawdopodobniej w 1284 lub 1292 r. Konin był początkowo osadą na wyspie wśród rozlewisk Warty strzegącej brodu, a następnie mostu (pierwsza wzmianka z 1328r.) na szlaku między Kaliszem a Kruszwicą. Miasto zostało zniszczone przez Krzyżaków w 1331 r., a następnie odbudowane na polecenie Kazimierza Wielkiego w latach 1333-1370. Wtedy to zostało otoczone murem i stało się siedzibą powiatu sądowego (starosta rezydował w obecnie już nie istniejącym zamku). Miasto dobrze rozwijało się w XV i XVI w.

W XVII w. nadeszła seria klęsk: epidemia (1628-1631), seria pożarów oraz okupacja i złupienie miasta przez Szwedów (1655).

W czasie zaborów, Konin początkowo znajdował się w zaborze pruskim, a następnie, po upadku Księstwa Warszawskiego, w Królestwie Polskim. W okolicy miasta miało miejsce parę potyczek i bitew w czasie powstania styczniowego w 1863 r. Miasto zostało objęte represjami władz rosyjskich.

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r., Konin był kilkunastotysięcznym miastem powiatowym położonym na uboczu uczęszczanych szlaków komunikacyjnych. Ożywienie gospodarcze przyniosła budowa linii kolejowej Poznań – Kutno oraz kanału Warta – Gopło (lata 20.).

W czasie II wojny światowej Konin był siedzibą niemieckich władz powiatowych i należał do ziem włączonych do terenów III Rzeszy (jako część Kraju Warty). W czasie okupacji Niemcy dokonali w okolicznych lasach eksterminacji ludności żydowskiej, która w 1939r. stanowiła ok. 21% ogółu mieszkańców miasta.

Po wojnie miasto bardzo się rozwinęło pod względem ludności i obszaru – miało to związek z odkryciem w okolicy złóż węgla brunatnego i powstaniem kopalń, elektrowni oraz huty aluminium, jak również szeregu zakładów pomocniczych (takich jak np. Fabryka Urządzeń Górnictwa Odkrywkowego).

Konin był stolicą województwa konińskiego w latach 1975-1998. Od 1 stycznia 1999 r. jest siedzibą powiatu grodzkiego.

[edytuj] Zabytki

[edytuj] Starówka

(część Konina położona na lewym brzegu Warty)

Słup Milowy

Kościół św. Andrzeja

Ratusz

Słup milowy uznawany za najstarszy znak drogowy w kraju. Mieści się przy kościele św. Bartłomieja w tzw. starym Koninie. Inskrypcja na nim głosi, że został ufundowany przez komesa Piotra w 1151 r. Pierwotnie (do 1828 r.) umiejscowiony był w okolicach konińskiego zamku na obecnym pl. Zamkowym, dawniej zwanym Rynkiem Garncarskim. Wskazywał połowę drogi z Kalisza do Kruszwicy.

Kościół św. Bartłomieja, gotycki, o układzie bazylikowym, trójnawowy. Pochodzi z XIV w. Od południowej strony kaplice gotycka NMP i renesansowa koninianina Jana Zemełki, w której znajdują się bogato intarsjowane stalle z ornamentami roślinnymi, ptakami i jednorożcami oraz gotycka rzeźba Matki Boskiej z XVI w. W kruchcie bocznej z 1866 r. znajduje się gotycka kropielnica. Sklepienia: siatkowe w prezbiterium i gwiaździste w nawach. Polichromię i witraże wykonał w latach 1904-1910 Eligiusz Niewiadomski. Drzwi frontowe posiadają brązowe antaby z XV w., w kształcie lwich głów. Kościół przyozdobiony jest pomnikami:
- epitafium Mikołaja Grochowskiego, wykonane z alabastru,
- pomnik Stanisława Przyjemskiego, późnorenesansowy,
- pomnik Krzysztofa Przyjemskiego,
- krzyż kamienny, wmurowany w północnej skarpie, wykonany z piaskowca, jeden z kamieni milowych na drodze Kalisz – Kruszwica.

W skarbcu kościelnym znajduje się kielich z 1536 r., wykonany przez konińskiego mistrza złotnika – Bartłomieja. W pobliżu znajdują się dzwonnica z 1878 r. oraz słup milowy (patrz wyżej).

Zespół klasztorny oo. Reformatów:
- Klasztor oo. Franciszkanów i oo. Reformatów, wybudowany w 1733 r., na planie podkowy, z wirydarzem pośrodku. Posiada dwie kondygnacje, oddzielane gzymsem kordonowym. U zbiegu skrzydeł północnego i wschodniego znajduje się rotunda na cokole (pierwotnie biblioteka).
- Kościół św. Marii Magdaleny, wybudowany w 1727 r. Barokowy. Posiada jedną nawę i trzy późnobarokowe ołtarze z połowy XVIII w. W kościele znajdują się też dwie zabytkowe rzeźby: ludowa Pieta Chrystusa Frasobliwego z 1430 r. oraz gotycka Madonna z Dzieciątkiem z 1490 r.

Ratusz Miejski, wybudowany między 1796 a 1803 r. Klasycystyczny. Dwukondygnacyjny, na planie trapezu, z wieżą zegarową licowaną drewnem. Fronton z 4 kolumnami doryckimi wielkiego porządku i trójkątnym tympanonem z herbem Konina. Wnętrza przyozdobione są witrażami z początku XX w., a sufit Sali Rady Miejskiej – stiukowym plafonem.

Synagoga, wybudowana w latach 1825-1829, nawiązuje w stylu do budowli bizantyjskich. Obecnie znajduje się tu biblioteka miejska dla dzieci i młodzieży.

Druga synagoga znajdująca się obok synagogi głównej, zbudowana w 1883 roku. Obecnie znajduje się w niej biblioteka.

Rynek (dawniej zwany Rynkiem, Dużym Rynkiem, Rynkiem Pierwszym, obecnie Plac Wolności). Do 1786 r. na jego środku stał ratusz.
- Kamienica Jana Zemełki, wybudowana w końcu XVI w. Była pierwszym murowanym budynkiem świeckim w mieście. Cechy renesansowe utraciła w kilku przebudowach. Dwukondygnacyjna, z dwuspadowym dachem. Sklepienia: beczkowe w sieni i piwnicach, a kolebkowo-krzyżowe w piwnicach i na parterze.
- Gmach Starostwa Powiatowego w Koninie. Budynek o wyraźnych cechach klasycystycznych, kryty dachem naczółkowym, powstał w 1828 r. wg projektu architekta T. K. Pelletier'a, Budowniczego Obwodu Konińskiego. Miał być siedzibą władz rozległego obwodu konińskiego. Obwód tworzyły ówczesne powiaty koniński i pyzderski, z których w 1866 r., po reformie administracyjnej zaboru rosyjskiego, utworzono po raz pierwszy w historii powiaty kolski, turecki i słupecki. Powiat koniński wydatnie zmniejszono, a pyzderski zniknął na zawsze.
- Kamienica klasycystyczna na narożniku pl. Wolności i ul. Zofii Urbanowskiej ozdobiona pilastrami jońskimi oraz tympanonem z wieńcem i datą 1840. Przed II wojną światową mieścił się w niej Hotel Litewski.
- Kamienica klasycystyczna z I poł. XIX w., ornamentowana pilastrami jońskimi oraz ozdobiona gankiem z dwustronnymi schodami. W czasach carskich więzienie (więziono tam legendarnego kapucyna ks. Maksymiliana Tarejwę, dowódcę powstania styczniowego na ziemi konińskiej). Przed II wojną światową mieścił się w niej Hotel Polski.

Zajazd "Pod Jelonkiem" położony na skrzyżowaniu ul. Kolskiej i 3 Maja. Wybudowany w końcu XVIII w. Długi, narożnikowy, jednokondygnacyjny budynek z poddaszem posiadający skromne cechy klasycystyczne. Nad wjazdem na podwórze zachowany herb zajazdu – jelonek.

Zespół kamienic staromiejskich, dwu- i trzykondygnacyjnych, rzadziej jednokondygnacyjnych. Budowane od XVI do XX w. Większość zabudowy z początku i I poł. XIX w. W Rynku (obecnie Plac Wolności) 6 stylowych kamienic klasycystycznych, w dalszych okolicach klasycyzujące.

[edytuj] Gosławice

Zamek, wybudowany w latach 1420-1426 przez biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza herbu Godzięba, gotycki. Rezydencję typu dwór obronny zbudowano bez wieży. Pierwotnie zachowały się mury do wysokości I piętra oraz mur zewnętrzny. Po odrestaurowaniu w 1978-1986 siedziba Muzeum Okręgowego.

Skansen budownictwa wiejskiego w sąsiedztwie zamku – wiatraki, kuźnia, stodoły oraz zrekonstruowany dworek z XIX w. Dwukondygnacyjny, o konstrukcji szachulcowej, kryty dwuspadowym dachem łamanym.

Kościół św. Andrzeja Apostoła w Gosławicach. Perła architektury gotyckiej. Ufundowany przez właściciela Gosławic biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza herbu Godzięba. Zbudowany na planie krzyża greckiego. Sklepienie palmowe wspiera centralnie usytuowana kolumna. Do ośmiobocznej nawy przylegają tworząc ramiona krzyża: prezbiterium, dwie kaplice i kruchta. Wewnątrz kościoła są trzy neogotyckie ołtarze z końca XIX w. oraz ośmioboczna chrzcielnica kamienna z początku XVI w. Kościół częściowo zrujnowany w XVII w. został odbudowany w latach 1755-1775. Dachy i wieżyczka w stylu neogotyckim pochodzą z końca XIX w, w końcu XX w. dokonano renowacji dachu oraz przebudowano wieżyczkę, podwyższając ją.
Kościół ewangelicko-augsburski Świętego Ducha

[edytuj] Okolice Konina

W okolicy Konina dominuje krajobraz polodowcowy z licznymi jeziorami, lasami, pagórkami. Cześć terenów jest zajęta przez kopalnie odkrywkowe węgla brunatnego lub przez hałdy czy jeziora będące efektem działalności górniczej. W okolicy znajduje się kilka rezerwatów przyrody oraz Nadwarciański Park Krajobrazowy.

Odkrywka KWB Konin

W pobliżu Konina warte zobaczenia są:

klasztor oo. Kamedułów w Bieniszewie,
Kazimierz Biskupi,
Golina,
sanktuarium maryjne w Licheniu Starym.

W północnej części Konina (Gosławice, Pątnów) znajduje się zespół jezior z kompleksem rekreacyjno-wypoczynkowym (kluby żeglarskie, wioślarskie). Wykorzystywanie wód ze zbiorników przez sąsiednie zakłady przemysłowe powoduje, że ich temperatura jest wyższa niż w akwenach naturalnych. Funkcje rekreacyjne uzupełnia pobliski Ślesin, z koloniami domków letniskowych.

[edytuj] Transport

Znaczący węzeł drogowy. Krzyżują się tu drogi krajowe i wojewódzkie:

2 i E30 : Słubice – Poznań – Konin – Kutno – Warszawa – Terespol
25 : Bobolice – Bydgoszcz – Konin – Kalisz – Ostrów Wielkopolski – Oleśnica
72 : Konin – Łódź – Rawa Mazowiecka
92 : Konin – Września (zastępcza dla autostrady A2)
264 : Konin - Kleczew
266 : Konin - Sompolno - Piotrków Kujawski - Radziejów - Aleksandrów Kujawski

Pod miastem znajdują się dwa węzły (Modła, Konin) na autostradzie A2 .

Konin znajduje się na szlaku kolejowym Poznań – Kutno – Warszawa, w związku z czym ulokowano tu Zakład Taboru Kolejowego PKP Cargo.

Główną drogą wodną Konina jest rzeka Warta. Pewną rolę odgrywa także kanał Warta – Gopło.

[edytuj] Gospodarka

Konin to jeden z najważniejszych ośrodków przemysłu ciężkiego w Polsce. Do najważniejszych zakładów należą:

Elektrownia Pątnów Zespołu Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin
Elektrownia Gosławice Zespołu Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin
Huta Aluminium Impexmetal Konin S.A.
Fabryka Urządzeń Górnictwa Odkrywkowego S.A. [1]

Ponadto, przemysł lekki reprezentuje Cukrownia Gosławice, a przemysł wydobywczy Kopalnia Węgla Brunatnego "Konin".

[edytuj] Edukacja

Przedszkola:

Przedszkola: od 1 do 2, od 4 do 8, od 10 do 17, 25, 31, 32

Gimnazja:

Gimnazja od 1 do 7 + 2 prywatne

Szkoły średnie:

Licea: I im. Tadeusz Kościuszki, II im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, III im. Cypriana Kamila Norwida
Zespół Szkół Technicznych i Hutniczych,Zespół Szkół Budowlanych, Zespół Szkół Centrum Kształcenia Ustawicznego, Zespół Szkół Górniczo-Energetycznych, Zespół Szkół im. M. Kopernika.

Szkoły wyższe:

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie
Wyższa Szkoła Kupiecka w Łodzi, wydział zamiejscowy w Koninie
Wyższa Szkoła Umiejętności Społecznych w Poznaniu, wydział zamiejscowy w Koninie
Politechnika Poznańska, wydział zamiejscowy w Koninie
Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, wydział zamiejscowy w Koninie

Inne instytucje oświatowe:

Kuratorium Oświaty w Poznaniu - Delegatura w Koninie
Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. I.J. Paderewskiego w Koninie

Placówki oświatowe:

Bursa Szkolna nr. 1 im. Ryszarda Michalskiego
Centrum Kształcenia Praktycznego
Międzyszkolny Ośrodek Sportowy
Miejska Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
Miejski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
Młodzieżowy Dom Kultury
Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Janusza Korczaka
Schronisko Młodzieżowe

(pełne dane, np. strony internetowe poszczególnych szkół, placówek, adresy, zakres kształcenia itp. znajdziesz klikając na link Koniński Serwis Internetowy I)

[edytuj] Znane osoby związane z Koninem

Antoni Czubiński – historyk
Andrzej Woźniak – piłkarz, grający na pozycji bramkarza, reprezentant Polski.
Jan A.P. Kaczmarek – kompozytor, laureat Oscara
Eligiusz Niewiadomski – artysta, autor witraży i polichromii kościoła św. Bartłomieja; zabójca prezydenta Narutowicza
Stanisław Przyjemski – marszałek koronny
Zofia Urbanowska – pisarka
Wojciech Zabłocki – szermierz, architekt, autor Konińskiego Centrum Sportowego
Szymon Bobrowski – aktor
Edyta Olszówka – aktorka
Reni Jusis – piosenkarka
Maciej Kowalewski – aktor
Daniel Zawadzki - aktor
Mieczysław Grzegorz Bekker - inżynier
Leopold Infeld - fizyk
Maksymilian Tarejwo - kapelan Powstania Styczniowego
Katarzyna Sławińska - prowadziła wydania popołudniowe i wieczorne Faktów TVN, a obecnie reporterka Faktów TVN w Stanach Zjednoczonych

[edytuj] Komunikacja Miejska

Miejski Zakład Komunikacji (MZK Konin)[2] oferuje przewozy autobusowe na terenie miasta i jego okolic. Obsługuje 16 linii mając do dyspozycji 48 autobusów, w tym 26 niskopodłogowych. Rozkład jazdy autobusów można odnaleźć na stronie internetowej przedsiębiorstwa, lub poprzez telefon komórkowy, na stronie http://wap.rozklad.com.

Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej (PKS Konin) zapewnia komunikację międzymiastową.

[edytuj] Dzielnice i osiedla

Stary Konin
- Wilków
- Pawłówek
- Przydziałki
  - Osiedle Władysława Sikorskiego
  - Osiedle Przydziałki
  - Osiedle Armii Krajowej
  - Osiedle Jana Zemełki
- Starówka
- Osiedle Romana Dmowskiego
- Krykawka (nazwa zapomniana}
- Osada-Konin
- Pociejewo (nazwa zapomniana, obecnie nieużytki nad Wartą)
Nowy Konin
- Nowy Dwór
- Chorzeń
- Czarków (nazwa zapomniana, obecnie okolice dworca PKP)
- Nowy Konin
  - Osiedle I
  - Osiedle II
  - Osiedle III
  - Osiedle IV im. Legionów
  - Osiedle V
  - Osiedle Va
  - Zatorze
- Kurów (nazwa wychodzi z użycia, obecnie tereny spacerowe nad Wartą)
- Glinka
- Morzysław
- Grójec
- Laskówiec
- Zatorze
- Niesłusz
- Marantów
- Międzylesie
- Maliniec
- Gosławice
- Gaj
- Beniów
- Pątnów
- Cukrownia Gosławice
- Łężyn
- Janów