Toporów (województwo lubuskie)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy wsi w województwie lubuskim. Zobacz też: inne miejscowości.

Współrzędne: 52°15'54,9" N 015°15'34,9" E

Toporów

Herb Toporowa

Józef Aftyka

52° 15' 54,9'' N
15° 15' 34,9'' E

Liczba
mieszkańców
• liczba ludności

820 osób

Strefa numeracyjna
(do 2005)

(068)3411...

Kod pocztowy

66-220
(poczta: Łagów)

Tablice rejestracyjne

FSW + litera

+ 3 cyfry od 000 do 999

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Położenie na mapie Polski

Toporów

Toporów (z niem. Topper) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim, w gminie Łagów – 4,5 km na południe od drogi E30.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie zielonogórskim.

[edytuj] Dojazd do Toporowa

Toporów - znajduje się na trasie kolejowej Berlin - Warszawa,

- był też stacją węzłową na nieczynnym odcinku kolejowym Toporów - Łagów - Sieniawa - Międzyrzecz.

Poznań - Buk - Opalenica - Nowy Tomyśl - Zbąszynek - Świebodzin - Toporów - Rzepin - Frankfurt n/Odrą.

Dojazd

Samochodem do Toporowa można dojechać drogą E30 (A2), skręcając w lewo na skrzyżowaniu w miejscowości Poźrzadło

[edytuj] Ulice wsi

Gen. Świerczewskiego
Wojska Polskiego
Szkolna
Parkowa
Leśna
Polna
Niedźwiedzka
Kościelna
Dworcowa
Kolejowa
Łagowska
Zamkowa
Sienkiewicza
Krótka
PGR

[edytuj] Najbliżej położone miejscowości

Pasałka (Toporek) - 1,0 km
Czyste - 4,0km
Poźrzadło - 4,5 km
Kłodnica - 2,0 km
Troszki - 2,0 km
Zamęt - 4,0 km
Kosobudz - 5,0 km
Niedźwiedź - 5,0 km
Zagórze - 2,5 km
Łagów - 8,0 km
Świebodzin - 24,0 km

[edytuj] Okoliczne jeziora i stawy

Jezioro Kosobudzkie (Małe) - Kosobudz (4 km)
Jezioro Dziarg (Duże) - Kosobudz (5 km)
Jezioro Łagowskie - Łagów (5 km)
Jezioro Trześniowskie (Ciecz) - Łagów (8 km)
Jezioro Niesłysz - Przełazy (8 km)
Jezioro Złoty Potok - Przełazy (7 km)
Jezioro Bobrze - Poźrzadło (5,5 km)
Jezioro Linie - Jemiołów (10 km)
Jezioro Malcz - Raków (województwo lubuskie) (12 km)
Stawy rybne w Kłodnicy i Troszkach (2,5km).

[edytuj] Historia miejscowości

Toporów - miejscowość otoczona szachownicą lasów i pól. Znajdując się niegdyś w głębi Puszczy Rzepińskiej osada ta odgrywała dość znaczącą rolę w tej okolicy.

Toporów -za czasów "niemieckich" zwany Topper - jest starą osadą Ziemi Lubuskiej. Położony był na głównym szlaku łączącym kraje zachodnie z krajami wschodu.

Pierwsze dane w zapisach kronikarskich o Toporowie pochodzą z roku 1350, w którym to zamek łagowski wraz z okolicą przeszedł w posiadanie zakonu joannitów. Następna wzmianka dotycząca Toporowa podaje, że w 1467 roku został zbudowany drewniany kościół.

Wg źródeł historycznych już w drugiej połowie XVIII wieku zaznaczył się wyraźny rozwój miejscowości: znalazło tu zatrudnienie wielu rzemieślników m.in.: szewcy, ślusarze, kowale, tokarze etc.

Piwo karmelowe	Piwo ciemne	Piwo słodowe	Piwo z Toporowa
Porcelanowy kapsel

Kaplica przy kościele - Grobowiec właścicieli Zamku Myśliwskiego

Znaczący rozwój nastąpił w latach 1870-1880, kiedy to przez Toporów przeprowadzono linię kolejową: powstały nowe domy, wzrosła liczba zatrudnionych, poszerzyło się rzemiosło i sieć handlowa. W tym też okresie wybudowano murowany kościół (istniejący zresztą do dziś). Murowana kaplica obok pochodzi z okresu wcześniejszego - jest to grobowiec rodziny Rissmanów, w którego podziemiach pochowano właścicieli Pałacu w Toporowie.

Przed II wojną światową znajdowało się tu wiele zakładów rzemieślniczych i sklepów, np.: w zakładzie betoniarskim wyrabiano dachówki, cegły, słupy betonowe, pustaki. Był też zakład bednarski, kilka warsztatów szewskich, warsztat stolarski, malarski oraz 2 kuźnie. Wśród sklepów różnej branży były 4 spożywcze, 2 mięsne, rzeźnia, 2 piekarnie, punkt skupu płodów leśnych. Wspaniale prosperowały też: gorzelnia, hotel, gospoda, zakład przemysłowy przy majątku oraz browar prowadzony przez Roberta Knispela (Markische Wirtebrauerei - Robert Knispel). Dawniej znajdowała się tu także huta szkła. Otaczające pola stanowiły bogate zaplecze dla ogrodnictwa.

Dęby przy kościele

W krótkim zarysie dziejów Toporowa na uwagę zasługują też 2 dęby przykościelne. Źródła historyczne podają, że jeden z tych dębów to "Dąb Piotrowy". Nazwa ta łączy się z pamiętnym wydarzeniem, kiedy to car rosyjski Piotr I Wielki (1672-1725) podczas podróży do Holandii jadł pod tym dębem śniadanie. Jest to możliwe, ponieważ ich konary wnoszą się ku niebu już ponad 850 lat. Oba dęby szypułkowe są pomnikami przyrody. Większy z nich - Dąb Piotrowy ma w obwodzie 861 cm i mierzy ok. 20,0 m wysokości.

Pałac elewacja południowa

[edytuj] Zamek myśliwski w Toporowie

Środkowa część została wykonana w stylu renesansowym, zaś południowe skrzydło w stylu gotyckim. Zakończenie od strony północnej zdobi potężna wieża niosąca znamiona potężnych zamków obronnych. O rodowodzie wieży mówi dokument znaleziony u szczytów jej wnętrza w roku 1992 (podczas prac dekarsko - renowacyjnych) - fragment zapisu: "Wieża pałacowa została zbudowana w roku 1884 przez ekscelencję feldmarszałka wolnego pana Edwina Manteuffla i nadburmistrza w Elzab-Lotaringia. (...) ...Kopułki i chorągiewki zostały zamontowane w dniu 12 listopada 1884 r."

W latach 1660-1668 właścicielem Toporowa był komtur łagowski zakonu joannitów - wolny pan Johan Franc Löben. W późniejszym okresie panami Toporowa byli Cobeltinowie. Przez pewien okres posiadłość ta była też własnością wspomnianego rodu Rissmanów, a od roku 1874 przeszła w posiadanie hrabiego rodu Manteuffel.

Groby rodziny Manteuffel za kościołem

Feldmarszałek Edwin Hans Karl von Manteuffel otrzymał pałac w Toporowie wraz z przyległym majątkiem w darze od cesarza, za oddaną i ofiarną służbę dla Niemiec. Posiadłość była w posiadaniu rodziny Manteufflów zaledwie 12 lat. Feldmarszałek rezydował w Strasburgu, a jego majątek w Toporowie coraz bardziej podupadał. Feldmarszałek, chcąc podbudować swój prestiż i zdobyć popularność, zobowiązał zarządcę do przekazania funduszy na rzecz budowy kościoła. Nosił się także z zamiarem wybudowania dworca kolejowego - niestety zarządca nie martwił się zbytnio ani o kościół, ani o pałac. Najstarszy syn Feldmarszałka prowadząc luźny tryb życia , narobił długów i doprowadził majątek do upadku. Sprawa ta trafiła do cesarza, w wyniku czego rodzina Manteufflów straciła prawo do posiadłości w Toporowie.

Zamek w Toporowie w okresie, kiedy należał do rodziny Manteufflów, był pałacem myśliwskim. Na drzwiach każdego pokoju wymalowany był ptak lub zwierzyna łowna: dzik, jeleń lub kaczka. Na dziedzińcu był basen, w którym - jak głosi legenda - utopiła się córka właściciela zamku. Po stracie córki kazano odlać z brązu jej postać (miała 15lat), niestety figura ta została postrzelona przez żołnierzy sowieckich, a w późniejszym czasie zaginęła w niewyjaśnionych okolicznościach.

W roku 1893 majątek przeszedł w posiadanie Roberta Millera, a po I wojnie światowej odziedziczył go Martin Lutze, który okazał się dobrym gospodarzem. Majątek w tym czasie rozwijał się znakomicie i przetrwał w tej rodzinie, aż do II wojny światowej.

Wieża zamku

Po zakończeniu działań wojennych w Pałacu stacjonowali żołnierze radzieccy. Panował tu wówczas duch zemsty, anarchii i przemocy. Przygasły wszelkie walory i upadła świetność pałacu. Posmutniało otoczenie, zubożały wnętrza, a bogaty wystrój został rozgrabiony, zdewastowany lub całkowicie zniszczony.

W wyniku ofensywnych działań wojennych Toporów wraz z okolicami został wyzwolony 1 stycznia 1945 roku przez wojska frontu białoruskiego pod dowództwem marszałka Żukowa. Na mocy rozkazu Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego z czerwca 1945 roku Toporów i jego okolice zostały zajęte przez osadnictwo Wojska Polskiego. Techniczną stroną akcji zajmował się Państwowy Urząd Repatriacyjny (PUR). Placówka PUR-u udzielała dla przybywających osadników wszelkich informacji o warunkach osiedlania się oraz przydzielała środki transportu do nowego miejsca zamieszkania. Gdy zachodziła taka potrzeba, przydzielano też czasowe kwatery w Pałacu.

Po zaprowadzeniu ładu administracyjnego Pałac wraz z otoczeniem należał do Państwowego Gospodarstwa Rolnego (PGR), jakie zostało zorganizowane w Toporowie.

Od roku 1947 do 1955 Pałac zajmowany był przez Centralny Związek Spółdzielni "Społem", gdzie zorganizowano Ośrodek Szkoleniowy dla kadry Kierowniczej "Społem".

W następnych latach mieściła się w nim szkoła podstawowa. Organizowano tam także kolonie letnie, a w latach 1962-1984 Pałac był siedzibą punktu konsultacyjnego Wyższej Szkoły Rolniczej we Wrocławiu. W dniu 1 sierpnia 1984 roku w związku z zakończeniem działalności dydaktycznej filii Akademii Rolniczej doszło do zamknięcia tego ośrodka w Toporowie.

Z dniem 16 czerwca 1984 roku, zgodnie z decyzją Wojewody Zielonogórskiego, nastąpiło przekazanie Pałacu wraz z parkiem i pawilonem na rzecz Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej.

Pałac w Toporowie - obecnie

Pałac widok z parku

W latach 90. pałac przeszedł gruntowny remont. Majątek wraz z parkiem przeznaczono na Dom Pomocy Społecznej (DPS-Toporów) dla dzieci z upośledzeniem umysłowym. Zaistniała więc konieczność dostosowania pomieszczeń do wymogów i potrzeb przyszłych pensjonariuszy.

Oficjalna strona internetowa: DPS Toporów

Celem zasadniczym przystosowania obiektu do wymogów ośrodka dla osób niepełnosprawnych było spełnienie kryteriów odpowiadającym normom użytkowym, m.in.: budynek musiał spełniać warunek II-ej klasy odporności ogniowej, klatki schodowe nie mogły być oddalone od siebie o więcej niż 12 metrów, wymagany był także odpowiedni układ ciągów komunikacyjnych wraz z drogami ewakuacyjnymi. Spełnione zostały także zalecenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Tak rygorystyczne przepisy i zalecenia pociągnęły za sobą konieczność rozebrania bądź przebudowy niektórych elementów architektonicznych w Pałacu. I tak rozebrano np. oryginalne schody dębowe oraz wszystkie stropy między kondygnacjami, oprócz stropu ogniotrwałego nad piwnicami. Konstrukcja dachowa została zaimpregnowana preparatem grzybobójczym oraz środkami przeciwpożarowymi. Dachy zostały przełożone i uzupełnione dachówką, założono nowe rynny i rury spustowe. Zachodnia wieża okrągła oraz 2 wieże wschodnie zostały pokryte miedzią.

Szereg przeprowadzonych modernizacji i odbudowy fragmentów budynku spowodował, że Pałac stał się niejako wizytówką Toporowa. Zamek stojąc przy głównej drodze wsi, w zabytkowym parku wśród sędziwych drzew, wspaniale komponuje się z otaczającym go krajobrazem.

[edytuj] Parafia i proboszczowie

Historia. Po zakończeniu II wojny światowej teren parafii został zasiedlony przez ludność zza Buga, bądź z centralnych terenów Polski. Od maja do listopada 1945 r. przeprowadzono gruntowny remont poewangelickiej świątyni, która wcześniej służyła za spichlerz dla wojsk sowieckich i dostosowano ją do potrzeb Kościoła katolickiego. Ogromną pomocą w zakupie najbardziej potrzebnych naczyń i szat liturgicznych służyła Liga Katolicka zza granicy.

Zabytkowy kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Toporowie

Poprzedni proboszczowie:

ks. Jan Trela - listopad 1945 r.
ks. Paweł Biłyk
ks. Zygmunt Młynarek
ks. Antoni Purol - 1952 r.
ks. Józef Kotwicki - 1 sierpnia 1955 r.
ks. Franciszek Smolarski - 25 września 1956 r.
ks. Józef Mrowiec - 19 sierpnia 1959 r.
ks. Mieczysław Ruta - 17 lipca 1965 r.
ks. Stanisław Stopa - 13 grudnia 1967 r.
ks. Jan Osikowski - 9 czerwca 1975 r.
ks. Jerzy Loch - 1 lipca 1981 r.
ks. Alojzy Budnik - 10 lipca 1987 r.

Obecny proboszcz:

ks. Janusz Jóźwiakowski - 30 października 1990 r.

Odpust:

7 października

[edytuj] Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej

Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej. Pierwsza wzmianka o kościele z 1467 r. Obecny zbudowany w XIX w., poprotestancki, neogotyk, kryty blachą cynkową, poświęcony 22 września 1945 r. przez ks. dziekana Piotra Janika. Prezbiterium: początkowo krzyż z gipsową figurą Chrystusa, obecnie drewniany krzyż z różańcem oraz obrazem Matki Boskiej.

Wieża kościoła po renowacji

Wieżyczka kościoła w obecnym kształcie została dobudowana około 1880 roku. Wieża kościoła góruje nad miejscowością - jest o kilka metrów wyższa niż wybudowany 2 lata później Zamek Myśliwski - obecnie DPS Toporów.

Zwięńczeniem wieży jest kula z krzyżem. Ze względu na uszkodzenia, wystąpiła konieczność naprawy dachu i wieży, które od dawna wymagały kapitalnej modernizacji. Spadające cegły nad wejściem głównym, zmusiły proboszcza - Janusza Jóźwiakowskiego, do zamknięcia wejścia głównego ze względów bezpieczeństwa. Odtąd wierni wchodzili do świątyni bocznymi drzwiami.

Ksiądz Jóźwiakowski pozyskał fundusze od parafian i sponsorów. 26 listopada 2005 roku odnowiona kula z krzyżem powróciły na swoje miejsce, a wieżyczka została pokryta blachą.

Wewnątrz nowej kuli umieszczono zwyczajowy dokument spisany w języku łacińskim, tzw. rescriptum, upamiętniający fakt i moment modernizacji. Czytamy w nim m. in.:

Na wielką chwałę Boga, a szczególnie patronki parafii - Matki Bożej Różańcowej - w listopadzie 2005 Roku Pańskiego, roku śmierci Papieża z rodu Polaków Jana Pawła II i elekcji Benedykta XVI z rodu Niemców, w czasie elekcji w Polsce prezydenta Lecha Kaczyńskiego, w okresie pasterskiej posługi w diecezji gorzowskiej biskupa Adama Dyczkowskiego i proboszcza Janusza Jóźwiakowskiego w parafii w Toporowie, kiedy dziekanem dekanatu w Świebodzinie jest ksiądz Benedykt Pacyga, a wójtem gminy Łagów - Henryk Czajkowski, składamy to pismo do wieży kościoła. (...). W tym czasie sołtysem Toporowa był Józef Aftyka.

[edytuj] Ochotnicza Straż Pożarna

W miejscowości znajduje się jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej - OSP Toporów. Strażacy o każdej porze dnia i nocy na sygnał syreny z wieży strażackiej, błyskawicznie są gotowi. Już po kilku minutach od zgłoszenia zagrożenia, drużyna strażaków jest w komplecie, aby stawić czoła żywiołowi. Wyposażony wóz bojowy typu: GBM 2,5/8 - Star 244 wyjeżdża na akcję, co zwiastuje charakterystyczny sygnał ostrzegawczych syren. Wykaz interwencji naszych strażaków w roku 2006: OSP Toporów w akcji

[edytuj] Piłka nożna - Błękitni Toporów

Toporów ma drużynę piłkarską - "Błękitni Toporów" - w bieżącym sezonie 2006/2007 - IV liga lubuska. Trenerem drużyny jest Marian Fiodorowicz (były wieloletni selekcjoner III-cio ligowej "Pogoni Świebodzin").

Tutejszą sekcję piłki nożnej reaktywowano w 1994 roku, głównie za sprawą nieżyjącego już wielkiego miłośnika tej najpopularniejszej dyscypliny sportu - Andrzeja Graczyka. Dzięki jego inicjatywie i wielkiemu zaangażowaniu, w Toporowie po wielu latach, doszło do wznowienia rozgrywek. Drużyna w 1994 roku zaczęła z najniższego pułapu - C klasy i już po pierwszym sezonie zmagań awansowała o szczebel wyżej. Po kolejnych dwóch latach, Błękitni dostali się do grona drużyn rywalizujących w klasie A - tam piłkarze z Toporowa grali przez kolejne 4 lata. W roku 2001, dzięki wspaniałej postawie zawodników, udało się "wskoczyć" jeszcze wyżej do ligi Okręgowej, gdzie piłkarze z Toporowa prowadzili zacięte rozgrywki przez następne 3 sezony, a w 2004 roku uzyskali historyczny awans do IV-tej ligi.

Trenerzy Błękitnych Toporów:

1994/1995 - Michał Uchman
1995/1998 - Ireneusz Bartkowiak i Andrzej Górka
1998/2001 - Andrzej Górka - sezon 2000/2001 awans do klasy Okręgowej
2001/2004 - Jerzy Borowski
2004/2007 - Marian Fiodorowicz - sezon 2005/2006 awans do IV ligi

Mecze ligowe rozgrywane są na boisku obok Szkoły Podstawowej im. Janusza Korczaka przy ul. Szkolnej 11.

Aktualne rozgrywki z udziałem miejscowej reprezentacji: Tabela "Błękitnych Toporów"

[edytuj] Ciekawostki

24 stycznia 2004r. w Toporowie wylądowało UFO

Statek Obcych

Statek miał ok. 17,0m wysokości i wylądował na polu niedaleko torów kolejowych. UFO można było podziwiać z pociągu przez kilka tygodni. Lądownik został zniszczony przez wiosenne porywiste wiatry. Obiekt okazał się nowym dziełem Pawła Althamera - warszawskiego performera, twórcy instalacji.

Materiał telewizji Polsat z 20 września 2006 o zagrożeniu w toporowskiej podstawówce: Wydarzenia Polsat
Drużyna piłkarska Błękitni Toporów w sezonie 2001/2002 miała do dyspozycji 4 pełnowymiarowe boiska piłkarskie:
- 1 "kolejowe"
- 2 płyty przy ul. Polnej
- 1 przy ul Szkolnej 11
Toporów ma nawet własną oczyszczalnię ścieków:

Oczyszczalnia ścieków - w tle widoczny Toporek

[edytuj] Foto Toporów

Wieża wyburzona podczas przebudowy dworca - zdjęcie archiwalne	Dworzec PKP przed modernizacją - zdjęcie archiwalne	Budowa nowej stacji - zdjęcie archiwalne	Budowa wiaduktu nad ul. Szkolną - zdjęcie archiwalne
Cmentarz w Toporowie - stan aktualny	Most Łagowski - stan aktualny	Dworzec PKP w Toporowie - stan aktualny	DPS Toporów - stan aktualny
Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Toporowie