Typ halsztacko-nordycki
Z Wikipedii
Typ halsztacko-nordyczny, typ nordyczny, typ nordycki, rasa nordycka, – typ antropologiczny gatunku Homo sapiens sapiens odmiany europeidalnej rasy nordycznej.
Nazwa ta została stworzona przez Coona. Pochodzi od kultury żelaza Hallstatt (halsztackiej), z którą związane jest powstanie i rozprzestrzenie się tego typu. Inne nazwy: Götatyp (gocki), Teuto-Nordic type, Osterdal type.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka antropologiczna.
- wzrost wysoki;
- budowa ciała szczupła ale bardziej muskularna niż u rasy śródziemnomorskiej;
- nogi są długie a ramiona relatywnie krótkie, tułów dość króki; kości długie oraz cienkie (lecz nie tak jak u rasy śródziemnomorskiej);
- indeks cefaliczny czaszki z reguły mezocefaliczna (średnio 77 C.I.) rzadziej dolichocefaliczna, w starożytności proporcje były odwrotne;
- wielkość czaszki pośrednia, ale zbliżająca się do dużej;
- wysokość czaszki średnio wysoka, najwyższy punkt czaszki znajduję się nad uszami;
- kształt czaszki wydłużony owal, przeważnie lekko spłaszczony po bokach (widok z góry), obszar skroni zazwyczaj wgłębiony;
- potylica wąska, wystająca, niekiedy bardzo wydatna;
- czoło wysokie; wąskie; lekko pochyłe [często jest nachylone pod tym samym kątem co nos]; z reguły wyraźnie zaznaczona granica między czołem a bocznymi kościami czaszki;profil czoła najczęściej łagodnie zaokrąglony;
- twarz: wąska, długa, rzadziej bardzo długa; kości policzkowe słabo lub wcale niewidoczne;
- kształt twarzy wydłużony owal lub lekko romboidalna;
- dolna szczęka wąska i wydatna; o dużym lub średnim dystansie między ustami a końcem podbródka;
- goniony zazwyczaj niewidoczne (widok z przodu);
- gdy patrzeć od dołu szczęka jest w kształcie litery V;
- usta małe, wargi cienkie;
- podbródek wąski, wydatny;
- gdy patrzeć z boku to linia łącząca goniony z podbródkiem jest mocno ukośna (dużo bardziej stromo opada w dół niż u wielu innych typów / podtypów rasowych);
- dystans między oczodołami pośredni;
- oczodoły pośrednie;
- łuki nadoczodołowe małe, rzadziej brak;
- oprawa oczu: brwi przeważnie średnio grube;linia brwi przeważnie pozioma, rzadziej łukowata (częściej u kobiet);
- szpara oczna ułożona poziomo, średnio wysoka; niekiedy w starszym wieku występuję opadanie fałdy powiekowej górnej na zewnętrznym końcu szpary ocznej;
- nos: pośredni, wąski i długi, średnio wydatny, rzadziej mało lub mocno (częściej to drugie);
- wgłębienie między grzbietem nosa a czołem zazwyczaj średniej wielkości;
- nasada nosa dość wysoka i przeważnie wąska, podobnie jak grzbiet nosa choć może być też średnio gruby;
- skrzydełka nosa przeważnie skompresowane, rzadko lekko rozchylone;
- profil nosa przeważne prosty, choć występują tendencje do profili falistych lub lekko wypukłych (cecha typu Corded);
- koniuszek nosa wąski, poziomy;
- kolor włosów popielate blond (od 1/3 do ½ przypadków, zależnie od regionu), reszta posiada odcienie od rudoblond do średniobrązowego;
- kształt włosów: proste, rzadziej faliste;
- kolor oczu: jasne-mieszane o niebieskim odcieniu, duża grupa czysto niebieskich, rzadziej szare (głównie w Szwecji);
- kolor i właściwości skóry: cienka, co uwydatnia kości i mięśnie twarzy, różowo-biała, z rzadka piegowata;
- zarost i owłosienie ciała u mężczyzn, skłonność do łysienia: podobnie jak u rasy śródziemnomorskiej rzadki zarost i słabe owłosienie ciała, mała skłonność do łysienia.
Przykłady fotograficzne:
- Finlandia (przewaga cech Corded),
- USA (przewaga cech Corded),
- Norwegia,
- Anglia,
- Szwecja,
- Rosja,
- Albania,
- Portugalia,
Zbliżone do nordyckich typy Berberów z Maghrebu:
Typ nordyczny z Afganistanu (Nuristan)
[edytuj] Inne uwagi.
Wyjątkowo można też spotkać całkowitych brunetów. Co spowodowane jest śródziemnomorskim pochodzeniem rasy nordyckiej. Szczególnie chodzi tu o typ Corded.
[edytuj] Występowanie typu halsztacko-nordycznego.
Typ halsztacko-nordycki można spotkać w najczystszej postaci w płd.-wsch. Norwegii w dolinie Osterdalen. W innych częściach Skandynawii posiada niewielkie domieszki, przeważnie górnopaleolitycznych typów. Jak do tego doszło, możesz przeczytać tu: [4]. Podobnie jest wśród pojedynczych Nordyków w innych częściach Europy, będących dalekimi potomkami skandynawskich plemion wschodniogermańskich.
[edytuj] Szacunkowa liczebność tego typu.
- Szwecja (większość kraju za wyjątkiem płn. i płd.-zach. rejonów) – 70%,
- Norwegia (głównie płd.-wsch., szczególnie dolina Osterdalen i rejon Oslo) – 30%,
- Dania (głównie centralna i płn. Jutlandia) – 20%,
- Finlandia i kraje bałtyckie (głównie płd-zach. wybrzeża Finlandii oraz zach. Estonia) – 15%,
- Holandia – 10%,
- Anglia (głównie wsch. i płn-wsch. wybrzeża) – 8%,
- Białoruś, Ukraina, Rosja (część europejska) – 8%,
- Polska – 8%,
- Szkocja (głównie wsch. i płn. wybrzeża) – 5%,
- Austria (głównie prowincje Dolna i Górna Austria) – 5%,
- Belgia (głównie Flandria – 5%,
- Niemcy – 4%,
- Irlandia i Ulster – 1%.
Na wyspach Brytyjskich przedstawiciele tego typu są z reguły potomkami Anglosasów, Wikingów lub Normanów. W Finlandii zaś w dużej mierze są pochodzenia szwedzkiego. W Rosji częściowo są to potomkowie Waregów (północny zachód), ci którzy mieszkają w centrum i na południu pochodzą od irańskich plemion sarmackich zamieszkujących te rejony do V w. n.e, a w niektórych obszarach nawet dłużej. Ich potomkowie występują też na Ukrainie.
Zobacz też: typologia antropologiczna.