Województwo mazowieckie (I Rzeczpospolita)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

**Województwo mazowieckie**

Herb

Nazwa łacińska	Palatinatus Masoviensis
Istniało	1529–1795
Prowincja	Wielkopolska
Stolica	Warszawa
Sejmik	Warszawa
Wojewoda	Zobacz: wojewodowie mazowieccy
Powierzchnia	ok. 23 200 km²
Liczba powiatów	23
Liczba senatorów	8

Województwo mazowieckie – województwo w I Rzeczypospolitej w latach 1529-1795. Utworzone zostało 27 grudnia 1529 r. przez Zygmunta Starego po inkorporacji do Korony Polskiej Księstwa Mazowieckiego w 1526. W jego skład wchodziło 10 ziem. Sejmik generalny obradował w kościele św. Marcina w Warszawie.

Województwo mazowieckie wprowadzało do Senatu Rzeczypospolitej dwóch senatorów większych: wojewodę mazowieckiego i kasztelana czerskiego, a mniejszych aż sześciu: kasztelanów wiskiego, wyszogrodzkiego, zakroczymskiego, warszawskiego, ciechanowskiego i liwskiego.

Popis rycerstwo mazowieckie odbywało w każdej ze swoich ziem. Mundurem sejmowym wszystkich ziem województwa mazowieckiego był: kontusz ciemno-szafirowy, wyłogi i żupan barwy słomianej, guzy z literami X. M., na pamiątkę dawnej udzielności Księstwa Mazowieckiego.

W XVI w. na terenie województwa mazowieckiego istniało 266 parafii katolickich, 63 miasta i 3957 wsi. Na wsi było 14648 łanów kmiecych i folwarcznych, i aż 12031 gospodarstw szlachty zagrodowej, nie mającej poddanych.

[edytuj] Herb

Herbem województwa mazowieckiego był orzeł srebrny bez korony z przepaską na ogonie, w polu czerwonym.

Warszawa – stolica woj. mazowieckiego

[edytuj] Stolica

Stolicą była Warszawa.

[edytuj] Ziemie

[edytuj] Ziemia ciechanowska

Sejmiki w Ciechanowie, wysyłała 2 posłów i co piąty rok deputata. Powiaty:

ciechanowski
przasnyski
sąchocki

Podział Księstwa Mazowieckiego na ziemie

Starostwo grodowe znajdowało się w Ciechanowie. Ziemia miała kasztelana drążkowego, który w senacie zajmował miejsce w ostatnim szeregu.

[edytuj] Ziemia czerska

Sejmiki tej ziemi odbywały się w Czersku, szlachta wybierała 2 posłów na sejm i 1 deputata do Trybunału Koronnego co pięć lat. W ziemi były 3 powiaty:

czerski (garwoliński - wydzielny z czerskiego w 1539 r.)
grójecki
warecki

W Czersku znajdowało się starostwo grodowe. W ziemi istniało 6 starostw niegrodowych: grójeckie, wareckie, garwolińskie, latowickie, osieckie i stromeckie. Kasztelan czerski był drugim co do starszeństwa, po wojewodzie, senatorem w województwie, zajmując miejsce wśród kasztelanów krzesłowych.

[edytuj] Ziemia liwska

Sejmiki w Liwie, 2 posłów i 1 deputata do Trybunału co piąty rok. Nie podzielona na powiaty. Starostwo grodowe znajdowało się w Liwie. Istniało niegrodowe starostwo korytnickie. Ziemia miała swojego senatora, kasztelana, zasiadającego w senacie na ostatnim "drążku".

[edytuj] Ziemia łomżyńska

Sejmiki odbywała w Łomży, wybierając 2 posłów i 1 deputata co piąty rok. Była największa w województwie, miała 4 powiaty:

łomżyński (łomzieński)
kolneński
zambrowski
ostrołęcki

Starostwo grodowe znajdowało się w Łomży. Oprócz grodu łomżyńskiego starosta opiekował się również grodami w Ostrołęce, Zambrowie i Kolnie. Istniało również niegrodowe starostwo ostrołęckie obejmujące Puszczę Zieloną.

[edytuj] Ziemia nurska

Sejmikowała w Nurze, wybierała 2 posłów i 1 deputata do trybunału co piąty rok. Dzieliła się na 3 powiaty:

nurski
ostrowski
kamieńczykowski

Do starostwa grodowego w Nurze należały również grody w Ostrowiu i Kamieńczyku.

[edytuj] Ziemia różańska

Sejmiki w Różanie, 2 posłów i 1 deputat co piąty rok, miała 2 powiaty:

różański
makowski

[edytuj] Ziemia warszawska

Szlachta tej ziemi odbywała sejmiki w Warszawie, wybierała 2 posłów i jednego deputata do Trybunału co pięć lat. W ziemi były 3 powiaty:

warszawski
błoński
tarczyński

Starostwo grodowe znajdowało się w Warszawie. Istniały też 3 starostwa niegrodowe: błońskie, stanisławowskie i piaseczyńskie. Ziemia posiadała senatora, kasztelana warszawskiego, będącego tzw. kasztelanem drążkowym zasiadającym w senacie pod koniec, pomiędzy kasztelanem sochaczewskim i gostyńskim.

[edytuj] Ziemia wiska

Zamieszkana przeważnie przez liczną szlachtę zagrodową, sejmikowała w Wiźnie, wybierała 2 posłów na sejm i jednego deputata do Trybunału co pięć lat. W ziemi były początkowo 2, później 3 powiaty:

wiski
wąsoski
radziłowski – ze względu na dużą ilość szlachy, wyodrębniony w 1548 r. jako trzeci powiat

Starostwo grodowe miało siedzibę w Wiźnie. Podlegał mu także gród w Wąsoszu. Ziemia miała swojego kasztelana, zajmującego dalekie miejsce wśród kasztelanów drążkowych.

[edytuj] Ziemia wyszogrodzka

Sejmikowała w Wyszogrodzie, wybierała na sejmy 2 posłów i co piąty rok deputata do Trybunału, niepodzielona ze względu na małą powierzchnię na powiaty. Starostwo grodowe znajdowało się w Wyszogrodzie. Ziemia miała swojego kasztelana, zajmującego miejsce w ostatnim rzędzie kasztelanów drążkowych.