İbranice

Vikipedi, özgür ansiklopedi

İbranice İvrit עברית
Konuşulduğu ülkeler:	İsrail ve Yahudilerin bulunduğu diğer ülkelerde dini törenlerde.
Konuşan kişi sayısı:	6 milyon
Sıralama:	ilk 100de değil
Dil Grubu Sınıflandırma:	Afro-Asyatik diller Semitik diller Kuzey-Batı Grubu Ken'an Kolu İbranice
Resmî Durum
Resmî dil olduğu ülkeler:	İsrail
Dili düzenleyen kurum:	İbrani Akademisi
Dil Kodları
ISO 639-1	he
ISO 639-2	heb
SIL	HEB
Ayrıca bakınız: Dil – Dil aileleri Vikipedi'nin İbranice sürümü

[değiştir] Dil Ailesindeki Yeri

Afro-Asyatik dillere bağlı, Kuzey Batı Sami (Semitik) Dil Grubunun Ken'an koluna bağlı olan İbranice; 6 milyon kişi tarafından konuşulan bir dildir. 22 harflik İbrani Alfabesi ile sağdan sola doğru yazılır. Genelde İsrail ve ABD'de konuşulur. Bunun dışında Batı-Şeria'da Yahudi olmayan bir azınlık ve dünyanın birçok yerindeki Yahudi azınlıklarca da yerel dilin yanında Ladino, Yidiş veya Aramice ile beraber dini lisan olarak konuşulur.

[değiştir] Tarihçesi

Eski Ahid de denilen 'Tanah' ve 3,300 yıl önce Hz. Musa zamanında kaleme alındığı düşünülen 'Torah' Kutsal Kitap İbranice'si ile yazılmıştır. Yahudiler bu sebeple İbranice’ye 'Laşon HaKodeş' ("Kutsal dil") de derler.

Tarihçiler, Kudüs'ün Babilliler tarafından M.Ö. 607 yılında talan edilmesinden sonra, günlük İbranice’nin yerine zamanın Lingua Franca'sı olan, Mezopotamya'dan Mısır'a kadar yaygın bir biçimde konuşulan ve yine semitik bir dil olan Aramice konuşmaya başlamış, bu dönemden itibaren İbranice'nin yerini yavaş yavaş Aramice almıştır. Tevrat’ın Aramice çevirileri yapılmış (Targum Onkelos) ayrıca Yahudi din adamları Babil'de ve Kudüs'de Musevi Hukuku'nu oluşturan ve Talmud'u Aramice olarak kaleme almışlardır.

Romalıların bölgeyi ele geçirmesiyle, 3. yüzyılda İbranice konuşulan bir dil olmaktan çıkmış, ancak zaman içinde zenginleşerek önemli bir yazı dili haline gelmiştir.

19. yüzyıl sonunda İbranice, modern İbranice olarak tekrar ayağa kaldırılmış ve zamanın yahudilerince Yidiş (Yiddish), Arapça, Rusça gibi dillerin yerine konuşulmaya başlamıştır. Modern İbranice, 1921 yılında, İngiltere yönetimindeki Filistin'de ve 1948 yılında kurulan İsrail Devleti'nin (Arapça ile birlikte) resmi dil olarak ilan edilmiştir.

[değiştir] Özellikleri

Sami dillerinin hemen hepsinde görüldüğü gibi İbranice’de kelimeler üç ünsüz harften oluşan fiillerden türetilir. Fiil kökünün asıl anlamı bu üç ünsüz harf tarafından belirlenir. Bu kökün başına veya sonuna bir takım ünsüz harfler eklenerek isimler türetilir.

İbranice’de bileşik fiillere pek rastlanmaz, fiillerde zaman (geçmişte olması, şimdi olması) yerine yapılan işin bitirilmiş ya da bitirilmemiş olması ön plandadır. (Perfectum – Imperfectum)

İbranice’de isim çekimleri kaybolmuş olup bunun yerine את edatıyla accusativus (-i hali), -ב ön ekiyle locativus (-de hali), -ל ön ekiyle dativus (-e hali), מן edatı ya da -מ ön ekiyle ablativus (-den hali), שׁל edatıyla ya da –שׁ ön ekiyle de genitivus (-in –un –nin –nun) yapılır.

İsimlerde erkek ve dişi olmak üzere iki tür bulunmaktadır. İsmin tekil, çoğul ve ikil çoğul (dual) olmak üzere üç biçimi bulunur. Eller, Ayaklar, Gözler, Kulaklar, Bacaklar gibi çift olan yaka iki nesneden oluşmuş çoğullar ikil çoğul son eki (–aim) ile, iki den fazla çokluklar ise çoğul son eki (erkek için –im, dişi için –ot) ile yapılır.

İsimlerde olduğu gibi sıfatlarda da erkek ve dişi olmak üzere iki tür bulunur bunlar ismin cinsine göre kullanılır, Sayı Sıfatlarının da erkek ve dişi biçimleri bulunur.

[değiştir] İbranice Metin Örneği

השם עבר מופיע בתנ"ך כשמו של סבו של אברהם אבינו. המושג "עברי" נזכר בתנ"ך פעמים רבות, אולם שפתם של העברים אינה נקראת עברית. כיום מכנים את שפת התנ"ך "לשון המקרא" (או "לשון הקודש") כדי להבדיל אותה מלשון חז"ל המכונה גם "לשון חכמים", שהיא בעצם ניב מאוחר של עברית. המונח כתב עברי מציין בלשונם של חז"ל דווקא את הכתב הארמי על שם "עבר הנהר".

הקובץ המפורסם ביותר שנכתב בשפה העברית הוא התנ"ך, אם כי בו עצמו לא נזכר שמה של השפה. עם זאת, במלכים ב' יח, כו, ובישעיהו לו, יא, מסופר כי שליחי חזקיהו המלך מבקשים מרבשקה, שליחו של סנחריב מלך אשור, לדבר עמם ב"ארמית" ולא ב"יהודית", כדי שהעם (שכנראה לא דיבר ארמית) לא יבין את דבריהם, ונראה שזה היה שמה של השפה, או לפחות שמו של הניב שדובר באזור ירושלים. ^{[kaynak belirtilmeli]}