Birdoj
El Vikipedio
| ?Birdoj |
||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||||
| Biologia klasado | ||||||||
|
||||||||
|
|
||||||||
|
|
Birdoj (Aves) estas klaso de vertebruloj kun ĉirkaŭ 9 mil specioj. La preciza nombro da specioj, kiuj apartenas al la klaso de birdoj, dependas de sistemo de nomenklaturo. La birdojn pristudas sciencon nome Ornitologio.
La birdo havas du piedojn, du flugilojn (aŭ almenaŭ restaĵojn de flugiloj), korpon kovritan per plumaro, bekon anstataŭ buŝo, kaj siajn idojn la birdo naskas per ovoj.
Plej multaj genroj flugas; nur la plej grandaj (ekzemple la struto) restas grunde kaj kuregas ĉevalrapide. Ekzistas birdoj de diversaj grandecoj -- eĉ tiel malgrandaj kiel insektoj (ekzemple la kolibro). Specoj de birdoj povas esti herbovoruloj, insektovoruloj, aŭ karnovoruloj. Ili evoluis el dinosaŭroj, kaj en pratempo ekzistis specioj pli grandaj ol la nuna elefanto.
Multaj birdoj estas bredataj pro ovoj, viando aŭ kiel ornamaĵoj kaj amikoj.
[redaktu] Anatomio
[redaktu] Sentumoj
Ĉiuj organoj de birdoj montras perfektan adaptiĝon al ilia vivmaniero. El ĉiuj organoj de birdoj la plej gravan rolon en la adaptiĝo ludas la sensorganoj. La birdoj ricevas ĉiujn informojn pri la ĉirkaŭanta medio helpe de iliaj sensorganoj. La birdoj devas kongrui al siaj viv-cirkonstancoj. Tute aliaj organoj funkcias ĉe la tage aktivaj birdoj ol ĉe la noktaj aŭ de la akvobirdoj kaj stepaj birdoj. La vivmaniero kaj evoluinteco de sensorganoj reciproke dependas unu de la alia. Temas pri tre efikaj sentumoj.
[redaktu] Reproduktado
[redaktu] nestoj
[redaktu] Birdkantoj
Vidu ankaŭ:
[redaktu] Birdmigradoj
[redaktu] Birdoprotektado
[redaktu] Biologia klasado
Jen la Ordoj kaj Familioj de la birdo:
[redaktu] Strutoformaj birdoj (Struthioniformes)
-
- Strutedoj (Struthionidae) struto
- Kazuaredoj (Casuariidae) kazuaro
- Emuedoj (Dromaiidae) emuo
- Apterigedoj (Apterygidae) kivio
- Reaedoj (Rheidae) nanduo
[redaktu] Tinamoformaj birdoj (Tinamiformes)
[redaktu] Sfeniskoformaj birdoj (Sphenisciformes)
-
- Sfeniskedoj (Spheniscidae) pingveno
[redaktu] Anseroformaj birdoj (Anasa ordo) (Anseriformes)
-
- Anhimedoj(Anhimidae) kriuloj
- Anseranasedoj(Anseranatidae) piga ansero
- Anasedoj (Anatidae) anasoj, anseroj, cignoj
[redaktu] Kokoformaj birdoj (Galliformes)
[redaktu] Gavioformaj birdoj (Gaviiformes)
[redaktu] Podicipoformaj birdoj (Podicipediformes)
-
- Podicipedoj (Podicipedidae) greboj
[redaktu] Procelarioformaj birdoj (Procellariiformes)
-
- Diomedeedoj (Diomedeidae) albatrosoj
- Procelariedoj (Procellariidae) petreloj
- Pelekanoidedoj (Pelecanoididae)
- Hidrobatedoj (Hydrobatidae)
[redaktu] Pelikanoformaj birdoj (Pelecaniformes)
-
- Pelikanedoj (Pelecanidae) pelikano
- Suledoj (Sulidae) suloj
- Falakrokorakedoj (Phalacrocoracidae) kormoranoj
- Fregatedoj (Fregatidae)
- Anhingedoj (Anhingidae)
- Faetontedoj (Phaethontidae)
[redaktu] Cikonioformaj birdoj (Ciconiiformes)
-
- Ardeedoj (Ardeidae) ardeoj, egretardeo
- Koklearedoj (Cochlearidae)
- Balenocipitedoj (Balaenicipitidae) ŝubekulo
- Skopedoj(Scopidae) martelbirdo
- Cikoniedoj (Ciconiidae) cikonioj
- Treskiornitedoj (Threskiornithidae) ibisoj, kulerbekuloj
[redaktu] Fenikopteroformaj birdoj (Phoenicopteriformes)
-
- Fenikopteredoj (Phoenicopteridae) flamengoj
[redaktu] Akcipitroformaj birdoj (Accipitriformes)
-
- Katartedoj (Cathartidae) kondoroj
- Pandionedoj (Pandionidae) fiŝaglo
- Akcipitredoj (Accipitridae) vulturoj, agloj, akcipitroj
- Sagitariedoj (Sagittariidae) sekretaribirdo
[redaktu] Falkoformaj birdoj (Falconiformes)
[redaktu] Turnicoformaj birdoj (Turniciformes)
-
- Turnicedoj (Turnicidae)
[redaktu] Gruoformaj birdoj (Gruiformes)
- Opisthocomiformaj birdoj
- Opisthocomidae
[redaktu] Ĥaradrioformaj birdoj (Charadriiformes)
-
- Jakanaedoj (Jacanidae) jakanaoj
- Rostratulidae
- Hematopedoj (Haematopodidae) hematopo
- Ĥaradriedoj (Charadriidae) vanelo, pluvioj
- Pluvianellidae
- Ibidorhynchidae
- Rekurbrostruledoj (Recurvirostridae) avoceto, himantopo
- Skolopedoj (Scolopacidae) numenioj aŭ kurloj, tringoj
- Dromadidae
- Burinedoj (Burhinidae) trielo
- Glareoledoj (Glareolidae)
- Thinocoridae
- Chionididae
- Sterkorariedoj (Stercorariidae)
- Laredoj (Laridae)
- Ŝternedoj (Sternidae)
- Rhynchopidae
- Aŭkedoj (Alcidae)
[redaktu] Pterokloforma birdoj (Pterocliformes)
-
- Pterokledoj (Pteroclidae)
[redaktu] Kolomboformaj birdoj (Columbiformes)
-
- Raphidae
- Kolombedoj (Columbidae)
[redaktu] Psitakoformaj birdoj (Psittaciformes)
-
- Kakatuedoj (Cacatuidae)
- Psitakedoj (Psittacidae)
[redaktu] Kukoloformaj birdoj (Cuculiformes)
-
- Musophagidae
- Kukoledoj (Cuculidae)
[redaktu] Strigoformaj birdoj (Strigiformes)
[redaktu] Kaprimulgoformaj birdoj (Caprimulgiformes)
-
- Steatornithidae
- Podargidae
- Nyctibiidae
- Aegothelidae
- Kaprimulgedoj (Caprimulgidae)
[redaktu] Apusoformaj birdoj (Apodiformes)
-
- Apusedoj (Apodidae)
- Hemiprocnidae
[redaktu] Trochiliformes
-
- Trochilidae
[redaktu] Coliiformes
-
- Coliidae
[redaktu] Trogonoformaj birdoj (Trogoniformes)
-
- Trogonidae
[redaktu] Koracioformaj birdoj (Coraciiformes)
-
- Alcededoj (Alcedinidae)
- Halcyonidae
- Cerylidae
- Todidae
- Momotidae
- Meropedoj (Meropidae)
- Leptosomatidae
- Brachypteraciidae
- Koraciedoj (Coraciidae)
- Upupedoj (Upupidae)
- Phoeniculidae
- Buceredoj Bucerotidae
[redaktu] Pegoformaj birdoj (Piciformes)
-
- Galbulidae
- Bucconidae
- Capitonidae
- Indicatoridae
- Ramphastidae
- Pegedoj (Picidae)
[redaktu] Paseroformaj birdoj (Passeriformes)
- Akantisitedoj (Acanthisittidae)
- Alaŭdedoj (Alaudidae)
- Artamedoj (Artamidae)
- Atrikornitedoj (Atrichornithidae)
- Bombiciledoj (Bombycillidae )
- Cerebedoj (Coerebidae)
- Certiedoj (Certhiidae)
- Cinkledoj (Cinclidae))
- Cinklosomatedoj (Cinclosomatidae)
- Cistikoledoj (Cisticolidae)
- Dendrokolaptedoj (Dendrocolaptidae)
- Dikeedoj (Dicaeidae)
- Dikruredoj (Dicruridae)
- Drepanidedoj (Drepanididae)
- Duledoj (Dulidae)
- Egitaledoj (Aegithalidae)
- Egitinedoj (Aegithinidae)
- Emberizedoj (Emberizidae)
- Estrildedoj (Estrildidae)
- Eŭrilaimedoj (Eurylaimidae)
- Filepitedoj (Philepittidae)
- Formikariedoj (Formicariidae)
- Fringedoj (Fringillidae
- Furnariedoj (Furnariidae)
- Hipokoliedoj (Hypocoliidae)
- Hirundedoj (Hirundinidae)
- Ikteredoj (Icteridae)
- Irenedoj (Irenidae)
- Kaleedoj (Callaeidae)
- Kampefagedoj (Campephagidae)
- Kardinaledoj (Cardinalidae)
- Klimakteredoj (Climacteridae)
- Kloropseedoj (Chloropseidae)
- Konopofagedoj (Conopophagidae)
- Korkoracedoj (Corcoracidae)
- Korvedoj (Corvidae)
- Kotingedoj (Cotingidae)
- Laniedoj (Laniidae)
- Malakonotedoj (Malaconotidae)
- Maluredoj (Maluridae)
- Melanokaritedoj (Melanocharitidae)
- Melifagedoj (Meliphagidae)
- Menuredoj (Menuridae)
- Mimedoj (Mimidae)
- Motaciledoj (Motacillidae)
- Muŝkaptuledoj (Muscicapidae)
- Nektariniedoj (Nectariniidae)
- Neositedoj (Neosittidae)
- Orioledoj (Oriolidae)
- Ortonikedoj (Orthonychidae)
- Pakicefaledoj (Pachycephalidae)
- Paradizeedoj (Paradisaeidae)
- Paradoksornitedoj (Paradoxornithidae)
- Paramitiedoj (Paramythiidae)
- Pardalotedoj (Pardalotidae)
- Paruedoj (Paridae)
- Paruliedoj (Parulidae)
- Paseredoj (Passeridae)
- Petroicedoj (Petroicidae)
- Peŭcedramedoj (Peucedramidae)
- Pikatartedoj (Picathartidae)
- Piknonotedoj (Pycnonotidae)
- Pipriedoj (Pipridae)
- Pitedoj (Pittidae)
- Pitiriaseedoj (Pityriaseidae)
- Platistejredoj (Platysteiridae)
- Ploceedoj (Ploceidae)
- Polioptiledoj (Polioptilidae)
- Pomatostomedoj (Pomatostomidae)
- Prionopedoj (Prionopidae)
- Promeropedoj(Promeropidae)
- Proneledoj (Prunellidae)
- Ptilogonedoj (Ptilogonatidae)
- Ptilonorinkedoj (Ptilonorhynchidae)
- Rabdornitedoj (Rhabdornithidae)
- Regoledoj (Regulidae)
- Remizedoj (Remizidae)
- Rinokriptedoj (Rhinocryptidae
- Silviedoj (Sylviidae)
- Sitedoj (Sittidae)
- Sturnedoj (Sturnidae)
- Tamnofiledoj (Thamnophilidae)
- Tikodromedoj (Tichodromidae)
- Timaliedoj (Timaliidae)
- Tiranedoj (Tyrannidae)
- Traŭpedoj (Thraupidae)
- Trogloditedoj (Troglodytidae
- Turdedoj (Turdidae)
- Turnagredoj (Turnagridae)
- Vangiedoj (Vangidae)
- Viduedoj (Viduidae)
- Zosteropsedoj (Zosteropidae)
[redaktu] Eksteraj Ligoj
- Esperantaj Birdnomoj far Peter Henningsson DOMUM
- Komunlingvaj nomoj de Eŭropaj birdoj
- Zoologiaj kaj botanikaj nomenklaturoj en diversaj lingvoj inkluzive de Esperanto
