De Plenkert
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Valkebergs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
De Plenkert ies 'n buurtsjap in Valkeberg in Zuud-Limburg. Tot 1940 huèrde-n 't bie de gemeinte Houtem. De naam geit truuk nao 't woord blenk of blink, dat aangeuf dat get opvallend (wiet) aafsjtiek. Dat ies de blinkende sjtiele mergelberg, aan ein zie van de Plenkertweeg, dae door de daoveur geboewde hoezer teveursjien kump. De naam zou ouch kènne kómme van de plenk, die euver de breij göt woorte gelag en woa de luuj dan op ginge ziette. Ze zote dan te plenke.
[bewirk] Gesjiedenis en bezeenswaerdighede
De ièrsjte industrie vóng hie plaats in vuursjteinmiene in de mergelberg. Dees miene zint saer 2000 te beziechtige.
In dees buurt bevingk ziech, aan de Geul, op de plaats van 'n veurmalige polfermeule, beerbroewerie De Leeuw. Zie haet hie 'n eige waterbrón. De productie woort in 2005 verplaats nao 't Belsj. Neve de broewerie liek de veurmalige sjtoumwesjerie van Valkeberg.
Get wiejer, riechting Geulem, zint in 't begin van de 20e ièw replica's van Romeinse catacombe in de mergelberg oetgehouwe. Ze zint te beziechtige.
Riechting Boete de Paort sjteit 'ne sjtatige villa, in mergel opgetrokke, in klassieke sjtiel: Villa Alpha. Hieneve bevingk ziech 't 15-Februaripleintsje, dat zien naam dank aan de ièrsjte akte woa-in de naam Falchenberch geneump weurt op 15 februari in 1154. Van hie geit 'ne sjtiele trap riechting Polferbösj, Kuurpark en Casino. In de Polferbösj, dae ziene naam te danke haet aan de veurmalige Polfermeule,weurt ouch 'n rotspark aangelag en weurt in 1916 'n opelochtheater oet de mergelberg gehouwe. In de dao-op volgende jaore, tot in de jaore 60 van de 20e ièw, vinge hiè oetveuringe plaats in de vörm van opera's, operettes, toneel en musicals ónder 't beheer van Valkenburg-Omhoog. Vanaaf de jaore 80 ies 't theater obbenuujts in gebruuk genómme. De ingank van dat Rotspark liek sjuin tegeneuver 't hudige multifunctioneel centrum de Polfermeule (oet 2002). Neve dae entree, mèt twiè weuste mergele pilere en 'n breer mèt waope daotösje, sjteit in de helling de mergele villa Rozenheuvel oet 't begin van de 20e ièw. Boewhièr waor Alphons Diepen, initiatiefnummer van 't Rotspark.
In de Plenkert bevingk ziech ouch 't zoageneump protestants kèrkske oet 1891. 't Ies opgetrokke in baksjtein, verseerd mèt mergele elemente. D'n tore ies gedèk mèt leije. Achter 't geboew bevingk ziech 'n graafkapel in de mergelberg. In 't kèrkske ies noe 'n restaurant gevestig.
De basissjoal van Valkeberg-centrum, de Plenkert geneump, ies geboewd in 1980 ongevaer op de plaats woa daoveur de jóngessjoal sjtóng, kort bie de Geul.
|
|
 |
|---|---|
| Dörper: Berg | Brokem | Houtem | Oud-Valkeberg | Sjin op Geul | Sub | Valkeberg | Vild | |
| Buurtsjappe en gehuchte: Boete de Paort | D'n Emmaberg | Geulem | De Hièk | De Hièkerbeek | Hièrewaeg | Iezere | Ingwege | Keuteberg | De Nerem | Oas | De Plenkert | Sint Gerlach | Sint-Pièter | Sjoanbrón | De Sjtoepert | Sjtraobaek | Sjtröch | Terbliet | Vroenhof | Walem | |
