Valkeberg (plaats)

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Valkebergs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.

telefoto van de rewien van 't kesjtièl van Valkeberg

Valkeberg ies 'n sjtedsje dat liek aan de Geul in de gemeinte Valkeberg aan de Geul in Zuud Limburg. De beteikenis van de naam ies waarsjienlik börch van Falco. De luuj kalle hie Valkebergs Valkeberg ies 'n toeristeplaetske.

Inhawd

1 Buurtsjappe
2 Historie
3 Fietsrenne in Valkeberg
4 Sjrieversj en diechtersj in 't Valkebergs
5 Dörpsvereiniginge
6 Bezeenswaerdigheide
7 Evenemente

[bewirk] Buurtsjappe

Bie 't sjtedsje Valkeberg huère ouch de buurtsjappe en wieke:

[bewirk] Historie

't Vestingsjtedsje Valkeberg op de kaart van Jacob van Deventer

In 1041 sjteit in 'n sjinkingsacte van keizer Hendrik III de naam Falchenberg veur 't ièrsj geneump. Gosewijn I ies in 1100 de 1e hièr van Valkeberg. 't kesjtièl, dat hièl markant op 'ne centraal gelege heuveltuup, de Heunsberg, liek, zal in de loup van ièwe 't doelwit blieke van aanvalle door Hollandse, Sjpaanse en Franse troepe. In 1762 weurt 't definief opgebloze en zal noats miè opgeboewd weure. Wat blief ies 'n rewien. Van 't ièrtieds mieddelièws vestingssjtedsje sjtoont allewiel allein nog gedeiltes van de mergele sjtadsmoere, eine rónne tore, 'ne verdedigingstore (den Halder) en 2 (van de 6) ingansgspoorte: de Berkelpoort en de Grendelpoort.

De sjtadswal van Valkeberg mèt de kèrk en kesjtièl den Halder

Tegeneuver kesjtièl Den Halder sjteit de mieddelièwse kèrk van Sinterklaos (Nicolaas) en SinteBerb (Barbara) geboewd in gotische sjtiel mèt 'ne typisch Limburgse toresjpiets. In 1904 weurt 't geboew vergruèt ónder Pierre Cuypers. Binne zint 'n aantal kunsveurwerpe te zeen: 'n altaar kruus mèt crucifix oet de 15e ièw; 'n marianum mèt 'n laatgotisch modergaods-beeld en 'n modergaods-beeldsje van Jan van Steffeswert oet de 16e ièw. Aan de euverkant van de sjtraot bevingk ziech 'n Maria kapelke. Rónd 1960 krieg Valkeberg 'n 2e parochie mèt 'n eige kèrk, gewiejd aan Slevevrouw van ummerdoerende biesjtand. 't Ontwerp ies van architect Theo Boosten. In 'n protestants kèrkske oet 1891, aan De Plenkert, ies allewiel 'n restaurant gevestig. De begraafplaats bevingk ziech op terrasse in de helling van de Cauberg.

[bewirk] Fietsrenne in Valkeberg

In 1938, 1948, 1979 en 1998 vinge de Waereldkampioensjappe fietsrenne plaats op de Cauberg. In 1992 en in 2006 ies de Cauberg aankómsplaats van 'n etappe van Tour-de-France. De Europese kampioensjappe weure hie in juli 2006 georganiseerd. De finishplaats van de Amstel Gold Race, 'ne jaorliks truukkómmende fietsrenklassieker, dae gebruuk maak van de sjtiel hellinge in de gemeinte, waor hie in 2003, 2004 en 2005. 't Hellingspercentage van de Cauberg bedreug 12%. Neve de Cauberg zint: de Geulhemmerberg mèt 11%; de Barakkeberg mèt 14 % en de Keuteberg mèt 22% beruchde beklumminge.

[bewirk] Sjrieversj en diechtersj in 't Valkebergs

Annemie Bemelmans-Steynebrugh (Boete de Paort)
Bert Diederen (1948) (leedsjes), (Sint-Pièter)
Els Diederen (1946) (gediechte en artikele), (Sint-Pièter)
Jan Diederen (1936) (leedsjes), (Sint-Pièter)
Karel Dorren (1896-1988), (verhaole en gediechte), (Sint-Pièter)
Theodoor Dorren (1857-1937), (Woordebook en gediechte)
Huub Duijzings Vild (1934)
May Essers-Prevoo (1895-1972)
Zef Habets (1918)
Wiel Knubben (1948)
Roep Lambriks (1918-1977)
Sjeng Meijs (1901-1960), (gediechte), (Sint-Pièter)
Jan Notten (1935-2005) (Brokem), beuk (gedeiltelik in 't dialek) en artikele (historie, dialek)+ Veldekesjpelling.
Léon Pluymaekers (1924-1988), (leedsjes en artikele)
Lou Pluijmen (1930) (artikele), (Boete de Paort)
Sjeng Rouvroye (1922) Vild, (gediechte en toneelsjtökker)
Bèr Schols (1924) Berg
Guus Sjmeets (1948) (leedsjes)
Frans Stevens (1922), (Boete de Paort)
Anneke Ubaghs-Cobbenhagen (1903-1975), (gediechte en artikele), (Sint-Pièter)
Huib Ubaghs (1860-1949)
Henk Thewissen, beuk (gedeiltelik in 't dialek) en artikele (historie, dialek).
Pierre Visschers (1882-1936)

[bewirk] Dörpsvereiniginge

Kunskrink Henri Jonas
Veldeke-Valkeberg
Historische krink Land van Valkenburg en Heuvelland
Harmonie Kurkapel Falcobergia oet 1902
Koninklijk Walrams genootschap (mannekoar en harmonie)
Sjötterie Edele Nobele Agtbaere Jonge en Oude Loffelijke Schutterye der stadt en vrijheid Valkenborgh
Zangvereiniging Chorale 2000
Dameskoar Belcanto Resonance
Mannekoar Geulklank oet 1954
Carnavalsvereiniging de Mirlitophilen oet 1879
Carnavalsvereiniging de Luèterklöpperkes
Voetbalclub Walram
Jónkheid Boete de Paort

[bewirk] Bezeenswaerdigheide

De sjtasie van Valkeberg oet 1853, neo-sjtiel in mergel.
Kesjtièl Oas (NL - Kasteel Oost)(mergelboew)
De Valkeneer (NL - De Valkenier), 'n attractiepark.
Sjprookjesbos (NL - Spookjesbos)
De Wilhelminatore (NL - De Wilhelminatoren), mergele oetziechtore oet 1906
de rewien van 't kesjtièl Valkeberg (NL - Burchtruïne) en de sjadsmoere, de Berkelpoort en de Grendelpoort(NL - stadwallen en poorten)
de Ouw watermeule op Sint-Pièter (NL - oude watermolen in de St. Pieterstraat).
Franse meule (NL - Franse watermolen) in de Lei (Lindelaan)
Sjtreekmuseum (NL - streekmuseum) in veurmalig gemeintehoes en poskentoar. (Art-Nouveau) in de Groate sjtraot..
Mergelgrotte (NL - Mergelgrotten): Gemeintegrot aan de Cauberg en Fluwelegrot aan de Daelhemmerweeg..
Sjteinkolemien ( NL - Steenkolenmijn) aan de Daelhemmerweeg.
Romeinse catacombe (NL - Romeinse catakomben): replica van de catacombe in Roame in de Plenkert.
Casino (NL - Casino) op de Cauberg.
Thermae 2000 ( NL - Thermae 2000), thermaal bad op de Cauberg.
Kabelbaan en rodelbaan ( NL - Kabelbaan en rodelbaan) op de Neerhem.
Rotspark en Opelochtheater (NL - Rotspark en openluchttheater) in de Plenkert.
Lourdesgrot (NL - De grot van Lourdes): replica van de grot in Lourdes,aan de Cauberg.

[bewirk] Evenemente

De Brónk en kèrmes ies op de 1e zóndeg van juli.
Op 30 april weurt eder jaor de Meiden geplant op 't Grendelplein, door de jónkheid.
Van hauf november tot hauf december vingk in de Gemeintegrot en in de Fluwelegrot de Kaersjmert plaats.

Gemeinte Valkeberg aan de Geul
Dörper: Berg \| Brokem \| Houtem \| Oud-Valkeberg \| Sjin op Geul \| Sub \| Valkeberg \| Vild
Buurtsjappe en gehuchte: Boete de Paort \| D'n Emmaberg \| Geulem \| De Hièk \| De Hièkerbeek \| Hièrewaeg \| Iezere \| Ingwege \| Keuteberg \| De Nerem \| Oas \| De Plenkert \| Sint Gerlach \| Sint-Pièter \| Sjoanbrón \| De Sjtoepert \| Sjtraobaek \| Sjtröch \| Terbliet \| Vroenhof \| Walem