Unol Daleithiau America
Oddi ar Wicipedia
|
|||||
| Arwyddair: E Pluribus Unum (traddodiadol) In God We Trust (swyddogol, 1956–presennol) |
|||||
| Anthem: The Star-Spangled Banner | |||||
 |
|||||
| Prifddinas | Washington, D.C. | ||||
| Dinas fwyaf | Dinas Efrog Newydd | ||||
| Iaith / Ieithoedd swyddogol | Dim ar lefel ffederal; Saesneg |
||||
| Llywodraeth | Gweriniaeth Ffederal | ||||
| - Arlywydd | George W. Bush |
||||
| - Is-arlywydd | Dick Cheney |
||||
| Annibyniaeth - Datganwyd - Adnabwyd |
O Brydain Fawr 4 Gorffennaf 1776 3 Medi, 1783 |
||||
| Arwynebedd - Cyfanswm - Dŵr (%) |
9,631,420 km² (3ydd1) 4.87 |
||||
| Poblogaeth - Amcangyfrif 2006 - Cyfrifiad 2000 - Dwysedd |
299,102,661 (3ydd) 281,421,906 31/km² (172ain) |
||||
| CMC (PGP) - Cyfanswm - Y pen |
Amcangyfrif 2006 $13.049 triliwn (1af) $43,555 (3ydd) |
||||
| Indecs Datblygiad Dynol (2003) | 0.944 (10fed) – uchel | ||||
| Arian cyfred | Doler yr Unol Daleithiau (USD) |
||||
| Cylchfa amser - Haf |
(UTC-5 i -10) (UTC-4 i -10) |
||||
| Côd ISO y wlad | .us (hefyd .gov .edu .mil .um) | ||||
| Côd ffôn | +1 |
||||
| 1 Dadlir safle arwynebedd gyda China ac weithiau rhoddir ei safle yn 3ydd neu'n 4ydd. | |||||
Gweriniaeth ffederal yng Ngogledd America yw Unol Daleithiau America neu'r Unol Daleithiau. Mae hanner cant o daleithiau yn yr undeb.
[golygu] Hanes
Roedd y 13 talaith wreiddiol yn wladfeydd Prydeinig hyd yr 1700au cyn iddynt ennill eu hannibyniaeth yn sgil Gwrthryfel America (1776-1783).
Bryd hynny, roedd Florida a thiriogaethau eraill yn y de a'r de-orllewin (Texas, California, Arizona a.y.y.b.) yn perthyn i Sbaen; roedd rhan sylweddol o'r tir yng nghanol y cyfandir i'r gorllewin o Afon Mississippi hyd at ffin Canada yn perthyn i Ffrainc, ac roedd Alaska yn perthyn i Rwsia. Yn 1803 prynodd yr Unol Daleithiau y tir Ffrengig am 60 miliwn o ffranciau, neu tua 15 miliwn o ddoleri (Pryniant Louisiana) a dwblodd hynny faint y wlad. Yn 1836 cafodd Texas annibyniaeth oddiwrth México ac ar ôl naw mlynedd fel Gweriniaeth Texas ymunodd y dalaith â'r undeb. Ar ôl y rhyfel rhwng yr Unol Daleithiau a México, roddodd Cytundeb Guadeloupe-Hidalgo (1848) 200,000 milltir sgwar o dir, sydd heddiw yn cynnwys y rhan fwyaf o daleithiau New Mexico, Arizona, California, Colorado, Utah a Nevada, i'r Unol Daleithiau.
Yn 1868 gwerthodd Rwsia Alaska i'r Unol Daleithiau am 7,200,000 o ddoleri; roedd llawer o bobol yn y Senedd yn meddwl bod hynny'n ormod i'w dalu am "greigiau ac iâ", ond mae llawer o aur ac olew wedi dod o Alaska ers hynny.
[golygu] Cysylltiadau allanol
- (Saesneg) Llywodraeth y wlad
- (Saesneg) Cyfansoddiadd UDA
- (Saesneg)[1]
|
|
 |
||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|||||
|
|
|
|---|---|
| Aelodau | Yr Almaen · Gwlad Belg · Bwlgaria · Canada · Denmarc · Y Deyrnas Unedig · Yr Eidal · Estonia · Ffrainc · Groeg · Hwngari · Gwlad yr Iâ · Yr Iseldiroedd · Latfia · Lithuania · Lwcsembwrg · Norwy · Portiwgal · Gwlad Pwyl · Rwmania · Sbaen · Slofacia · Slofenia · Y Weriniaeth Tsiec · Twrci · Yr Unol Daleithiau |
| Ymgeiswyr | Albania · Croatia · Georgia · Gweriniaeth Macedonia |
|
|
|
|---|---|
| Aelodau arhosol | Yr Almaen · Canada · Y Deyrnas Unedig · Yr Eidal · Ffrainc · Japan · Rwsia · Yr Unol Daleithiau |
| Cynrychiolaethau ychwanegol | Yr Undeb Ewropeaidd |
|
|
||
|---|---|---|
| Aelodau arhosol | Y Deyrnas Unedig · Ffrainc · Rwsia · Tsieina · Yr Unol Daleithiau |  |
| Tymor yn terfynu 31 Rhagfyr 2007 | Gweriniaeth y Congo · Ghana · Periw · Qatar · Slofacia | |
| Tymor yn terfynu 31 Rhagfyr 2008 | Gwlad Belg · De Affrica · Yr Eidal · Indonesia · Panamá | |
